previous next
trādo (transdo , C. I. L. 1, 198, 54 and 58; Ter. Phorm. prol. 2, and most freq. in Cæs.;
I.v. infra; cf. Neue, Formenl. 2, 734), dĭdi, dĭtum, 3 (in tmesi: transque dato endoque plorato, i. e. tradito et implorato, Vet. Lex ap. Fest. s. v. sub vos, p. 309 Müll.), v. a. trans-do, to give up, hand over, deliver, transmit, surrender, consign (syn.: dedo, remitto).
I. Lit.
A. In gen.
(β). Form transdo: tot tropaea transdes, Att. ap. Non. 517, 26 (Trag. Rel. v. 366 Rib.): “navem in fugam transdunt,id. ib. 155, 8 (Trag. Rel. v. 630 ib.): “ut arma per manus necessario transderentur,Caes. B. C. 1, 68: “per manus sevi ac picis transditas glebas,id. B. G. 7, 25; Hirt. B. G. 8, 15: “sibi captivos transdi,Caes. B. C. 3, 71: “neque se hostibus transdiderunt,id. B. G. 7, 77: “se (alicui),id. ib. 7, 47; Hirt. B. G. 8, 43: “se adversariis ad supplicium,Caes. B. C. 1, 76.—
B. In partic.
1. Pregn., to deliver, commit, intrust, confide for shelter, protection, imprisonment, etc. (syn.: commendo, committo).
2. To give up or surrender treacherously, to betray: “causam tradere advorsariis,Ter. Phorm. 2, 1, 7: “quos tradituros sperabas, vides judicare,Cic. Rosc. Am. 22, 61: “tibi trado patriosque meosque Penates,Ov. M. 8, 91: “ferisne paret populandas tradere terras?id. ib. 1, 249: “tradimur, heu!Claud. in Rufin. 2, 261: “Judas ausus magistrum tradere,Sedul. 2, 74.—
II. Trop.
A. In gen., to give up, surrender, hand over, deliver, intrust, etc.
B. In partic.
1. Pregn., with se, to give one's self up, to yield, surrender, or devote one's self to any thing: “se totos voluptatibus,Cic. Lael. 23, 86: “se quieti,id. Div. 1, 29, 61: se lacrimis ac tristitiae, Luccei. ap. Cic. Fam. 5, 14, 2: “se studiis vel otio,Plin. Ep. 1, 9, 7: “si se consiliis ejus (rex) tradidisset,Flor. 2, 8, 6: “se in studium aliquod quietum,Cic. Inv. 1, 3, 4: “se in disciplinam alicujus,id. Phil. 2, 2, 3; cf.: “cogitationibus suis traditus,Sen. Ep. 9, 16.—
2. To make over, transmit, as an inheritance; to leave behind, bequeath (syn. lēgo): “qui in morte regnum Hieroni tradidit,Plaut. Men. 2, 3, 59: inimicitias posteris, Anton. ap. Cic. Att. 14, 13, A, 3: “consuetudo a majoribus tradita,Cic. Div. 2, 72, 150: “morbi per successiones traduntur,Plin. Ep. 1, 12, 4: traduntque metus. Sil. 4, 32: “traditumque inde fertur, ut in senatum vocarentur,it is said that this was the origin of the custom, Liv. 2, 1, 11.—
b. To hand down or transmit to posterity by written communication; to relate, narrate, recount: “quarum nomina multi poëtae memoriae tradiderunt,Cic. Inv. 2, 1, 3: pugnae memoriam posteris, Liv. 8, 10, 8: “cujus (Socratis) ingenium variosque sermones immortalitati scriptis suis Plato tradidit,Cic. de Or. 3, 16, 60: “qualia permulta historia tradidit,id. Div. 1, 53, 121: “aliquid posteris,Plin. Ep. 6, 16, 1: “tradit Fabius Pictor in Annalibus suis, hirundinem, etc.,Plin. 10, 24, 34, § 71: “ipsum regem tradunt ... operatum his sacris se abdidisse,Liv. 1, 31, 8.—Esp., pass. pers. or impers., it is said, is recorded, they say, etc.: “qui (Aristides) unus omnium justissimus fuisse traditur,Cic. Sest. 67, 141: cujus (Lycurgi) temporibus Homerus etiam fuisse traditur. id. Tusc. 5, 3, 7: “nec traditur certum, nec interpretatio est facilis,Liv. 2, 8, 8; cf. id. 9, 28, 5: “sic enim est traditum,Cic. Leg. 1, 1, 3; cf.: “hoc posteris memoriae traditum iri, Aequos et Volscos, etc.,Liv. 3, 67, 1: “Galbam, Africanum, Laelium doctos fuisse traditum est,Cic. Tusc. 1, 3, 5: “ut Isocratem dixisse traditum est,id. Brut. 56, 204: “unguenta quis primus invenerit, non traditur,Plin. 13, 1, 1, § 2: “de hoc constantius traditur,Front. Aquaed. 7; cf.: traditur memoriae, with subj.-clause, Liv. 5, 21, 16. —
3. To deliver by teaching; to propose, propound, teach any thing (syn. praecipio).
4. Aliquid oblivioni, to forget utterly (late Lat.): “omnes justitiae ejus oblivioni tradentur,Vulg. Ezech. 33, 13; Greg. Mag. in Job, 25, 8.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (78 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (78):
    • Cicero, Letters to his Friends, 5.14.2
    • Cicero, Letters to his Friends, 7.17.2
    • Cicero, Letters to Atticus, 14.13
    • Cicero, Letters to his brother Quintus, 1.2.4
    • Old Testament, Ezekiel, 33.13
    • Caesar, Gallic War, 1.27
    • Caesar, Gallic War, 6.14
    • Caesar, Gallic War, 6.4
    • Caesar, Gallic War, 7.77
    • Caesar, Gallic War, 8.43
    • Caesar, Gallic War, 1.44
    • Caesar, Gallic War, 7.22
    • Caesar, Gallic War, 7.25
    • Caesar, Gallic War, 7.39
    • Caesar, Gallic War, 7.57
    • Caesar, Gallic War, 8.15
    • Cicero, For Sextus Roscius of Ameria, 22.61
    • Cicero, For Sestius, 67.141
    • Cicero, Against Verres, 2.1.131
    • Cicero, Philippics, 2.2.3
    • Livy, The History of Rome, Book 5, 21.16
    • Livy, The History of Rome, Book 8, 10
    • Ovid, Metamorphoses, 1.249
    • Ovid, Metamorphoses, 8.91
    • Plautus, Asinaria, 3.1
    • Plautus, Asinaria, 3.3
    • Plautus, Mercator, 2.2
    • Plautus, Trinummus, 1.2
    • Horace, Satires, 2.5.51
    • Horace, Satires, 1.9.47
    • Caesar, Civil War, 1.68
    • Caesar, Civil War, 3.57
    • Caesar, Civil War, 1.76
    • Caesar, Civil War, 3.71
    • Tacitus, Annales, 4.40
    • Plautus, Menaechmi, 2.3
    • Plautus, Mercator, 2.3
    • Plautus, Mostellaria, 1.1
    • Plautus, Mostellaria, 2.1
    • Plautus, Rudens, 3.6
    • Cicero, On Oratory, 1.18
    • Cicero, On Oratory, 1.58
    • Cicero, On Oratory, 3.16
    • Suetonius, Vitellius, 14
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 10.71
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 13.2
    • Pliny the Younger, Epistulae, 1.12.4
    • Pliny the Younger, Epistulae, 1.9.7
    • Pliny the Younger, Epistulae, 6.16.1
    • Livy, The History of Rome, Book 3, 67.1
    • Livy, The History of Rome, Book 24, 23
    • Livy, The History of Rome, Book 9, 28
    • Livy, The History of Rome, Book 2, 8.8
    • Livy, The History of Rome, Book 1, 31.8
    • Livy, The History of Rome, Book 22, 22
    • Livy, The History of Rome, Book 24, 45
    • Livy, The History of Rome, Book 34, 29.9
    • Livy, The History of Rome, Book 2, 1.11
    • Cicero, De Legibus, 1.1
    • Cicero, De Republica, 6.10
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 4.4
    • Cicero, De Amicitia, 23
    • Cicero, De Divinatione, 1.29
    • Cicero, De Divinatione, 1.53
    • Cicero, De Divinatione, 2.1
    • Cicero, De Divinatione, 2.72
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 1.3
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 1.40
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 3.1
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 5.3
    • Cicero, De Officiis, 1.26
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 3, 6.59
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 1, 12.1
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 7, 10.14
    • Seneca, Epistulae, 40.3
    • Seneca, Epistulae, 9.16
    • Cicero, De Inventione, 1.3
    • Cicero, De Inventione, 2.1
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: