previous next
turba , ae, f. = τύρβη; cf. Sanscr. turāmi, to hasten; turas, hasty; Lat. turma,
I.a turmoil, hubbub, uproar, disorder, tumult, commotion, disturbance, of a crowd of people (syn. tumultus): praetor ait: cujus dolo malo in turbā damnum quod factum esse dicetur ... Turbam appellatam Labeo ait ex genere tumultūs, idque verbum ex Graeco tractum ἀπὸ τοῦ θορυβεῖν. Turbam autem ex quo numero admittimus? Si duo rixam commiserint, utique non accipiemus in turbā id factum, quia duo turba non proprie dicentur. Enimvero si plures fuerint, decem aut quindecim homines, turba dicentur. Quid ergo, si tres aut quattuor? Turba utique non erit. Et rectissime Labeo inter turbam et rixam multum interesse ait; “namque turbam multitudinis hominum esse turbationem et coetum, rixam etiam duorum,Dig. 47, 8, 4: “turba et confusio rerum,Cic. Fam. 6, 6, 13; cf.: “ut exsistat ex populo turba et confusio,id. Rep. 1, 45, 69: “vis belli ac turba,id. Rosc. Am. 32, 91: “multitudo ac turba fugientium,Caes. B. C. 2, 35: “turbā atque seditionibus sine curā aluntur,Sall. C. 37, 3.—Plur.: “seditiones turbaeque populares,Quint. 2, 16, 2; cf. Tac. H. 4, 1 fin.: “efficere turbas in castris,Cic. Verr. 2, 5, 12, § 31: “turba est nunc apud aram,Plaut. Poen. 1, 2, 53: “inter Officium turbamque sacri vocesque precantūm,Ov. M. 12, 33: “festaque confusā resonabat regia turbā,id. ib. 12, 214 et saep.—
II. Transf.
A. In gen., for a disturbance made by a few or a single person, a brawl, confusion, disturbance, quarrel (in good prose rare): non vides, quam turbam quosve fluctus concites? Att. ap. Non. 524, 26: “turba atque rixa,Cic. Verr. 2, 4, 66, § 149: “fugiam intro, ne quid hic turbae fiat itidem,Plaut. Aul. 2, 9, 9: “Amphitruo actutum uxori turbas conciet,id. Am. 1, 2. 14: “quas mihi filius turbas turbet,id. Bacch. 4, 10, 1: ebrius turbam aliquam dare, Caecil. ap. Non. 525, 4: “jam tum inceperat Turba inter eos,Ter. Eun. 4, 4, 59; 4, 1, 2; 4, 3, 11; id. Heaut. 1, 2, 16; 5, 2, 17. —
B. Concr., a crowd, throng, multitude, mob; a band, train, troop, etc.
2. Without the notion of a crowd or confusion, a great number, multitude: “quid tibi de turbā narrem numeroque virorum?Ov. H. 15 (16), 181: “plebes, turbā conspectior cum dignitates deessent,Liv. 22, 40, 4. —
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (49 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (49):
    • Cicero, Letters to his Friends, 6.6.13
    • Cicero, For Sextus Roscius of Ameria, 32.91
    • Cicero, Against Verres, 2.1.137
    • Cicero, Against Verres, 2.4.149
    • Cicero, Against Verres, 2.5.31
    • Ovid, Metamorphoses, 12.214
    • Ovid, Metamorphoses, 6.219
    • Ovid, Metamorphoses, 11.44
    • Ovid, Metamorphoses, 12.33
    • Plautus, Amphitruo, 1.2
    • Plautus, Aulularia, 2.9
    • Plautus, Poenulus, 1.2
    • Vergil, Aeneid, 11.13
    • Vergil, Aeneid, 2.580
    • Horace, Satires, 1.10.67
    • Ovid, Metamorphoses, 10.106
    • Ovid, Metamorphoses, 10.144
    • Ovid, Metamorphoses, 4.722
    • Caesar, Civil War, 2.35
    • Tacitus, Historiae, 4.1
    • Ovid, Epistulae, 15
    • Plautus, Bacchides, 4.10
    • Cicero, On Oratory, 2.77
    • Sallust, Catilinae Coniuratio, 37
    • Lucretius, De Rerum Natura, 1.1113
    • Lucretius, De Rerum Natura, 2.127
    • Lucretius, De Rerum Natura, 2.920
    • Pliny the Younger, Epistulae, 9.25.1
    • Livy, The History of Rome, Book 22, 40
    • Livy, The History of Rome, Book 22, 42
    • Livy, The History of Rome, Book 39, 49
    • Livy, The History of Rome, Book 26, 10.8
    • Livy, The History of Rome, Book 9, 46
    • Livy, The History of Rome, Book 6, 15.10
    • Cicero, De Republica, 1.17
    • Cicero, De Republica, 1.45
    • Cicero, de Natura Deorum, 1.15
    • Cicero, De Senectute, 23
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 1, 2.2
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 1, 6.45
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 2, 16.2
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 4, 2.82
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 4, 5.7
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 5, 13.12
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 6, 1.1
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 8, 2.17
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 10, 5.21
    • Ovid, Ex Ponto, 4.7
    • Cicero, Brutus, 97.332
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: