I.gen. plur. utilitatum and utilitatium), f. utilis, use, usefulness, utility, serviceableness, service, expediency, benefit, profit, advantage (used equally in sing. and plur.): “commodis utilitatique servire,” Cic. Q. Fr. 1, 1, 8, § 24: “enitendum est, ut ostendas, in eā re, quam defendas, aut dignitatem inesse aut utilitatem ... nihil ad utilitatem suam referre,” id. de Or. 2, 51, 207: “etiamsi nulla sit utilitas ex amicitiā,” id. Fin. 1, 20, 69: “si ea (justitia) quae propter utilitatem constituitur, utilitate aliā convellitur,” id. Leg. 1, 15, 42: “incidunt multae saepe causae, quae conturbent animos utilitatis specie,” id. Off. 3, 10, 40: “nihil tam secundum naturam quam utilitas,” id. ib. 3, 8, 35: “utilitas justi prope mater et aequi,” Hor. S. 1, 3, 98: “persaepe evenit, ut utilitas cum honestate certet,” Cic. Part. Or. 25, 89: “usus est familiā, si utilitate judicandum est, optima, si forma, vix mediocri,” Nep. Att. 13, 3: “satin' ego oculis utilitatem obtineo sincere an parum?” i. e. have I the right use of my eyes? do I see aright? Plaut. Ep. 5, 1, 28: “in eā re utilitatem ego faciam ut cognoscas meam,” i. e. how useful I can be, Ter. Eun. 2, 3, 18: “si et belli utilitatem et pacis dignitatem retinere vultis,” what is useful for war, Cic. Imp. Pomp. 6, 14: “neque de fortitudine quid detrahitur neque de utilitate,” Dig. 21, 1, 38, § 7.—Plur.: “nihil de utilitatibus, nihil de commodis suis cogitare,” Cic. Fin. 1, 10, 34: “natura consultrix et provida utilitatum opportunitatumque omnium,” id. N. D. 2, 22, 58: “utilitates ex amicitiā maximae capientur,” id. Lael. 9, 32: “(Trio) mirabiles utilitates mihi praebet,” id. Att. 7, 5, 2: “teque Alexandrinum bellum gerente utilitatibus tuis paruit,” id. Deiot. 5, 13: “utilitatibus tuis possum carere,” i. e. I can do without your services, id. Fam. 16, 3, 2: “utilitates aut in constituendis aut in conservandis civitatibus constitutas,” id. de Or. 1, 9, 36; 1, 43, 193.
ūtĭlĭtas , ātis (