nē adv. and conj.
2 NA-.
I.I. As adv.,
no
,
not
; so in many compounds, as nefas, nemo, etc. —With a
comp: columella tribus cubitis ne
altior.—Standing before, with
quidem
after, a particular word or phrase, an emphatic negative,
not even
: ne sui quidem id velint, non modo ipse: ne in hospitis
quidem . . . ne in fanis quidem: sine quā ne intellegi quidem ulla
virtus potest: neque enim ipsius quidem regis abhorrebat animus,
L.: nulla species ne excogitari quidem potest
ornatior: Caesar negat se ne Graeca quidem meliora legisse.
—With
quoque
for
quidem
: quando ne ea quoque temptata vis proficeret,
L.—In prohibitions: ah ne saevi tanto opere, T.:
impius ne audeto placare, etc.: Ne, pueri, ne tanta
animis adsuescite bella, V.: ne post conferas Culpam
in me, T.: si veritas extorquebit, ne
repugnetis: Ne forte credas, etc., H.—Usu. with
subj
perf.
: ne vos mortem timueritis: misericordiā
commotus ne sis: ne transieris Hiberum, L.—In
wishes and prayers: ne id Iuppiter O. M. sineret,
might Jupiter forbid it!
L.: ne vivam, si scio,
may I die, if I know
.— In concessions: nemo is, inquies, umquam fuit. Ne fuerit; ego
enim, etc.,
grant there was not
: ne sit sane summum malum dolor; malum certe est: quo,
ne opprimare, mente vix constes,
though you be not crushed
.—In restrictive clauses: sint misericordes in furibus aerari; ne
illi sanguinem nostrum largiantur, etc.,
only let them not
, S.: Quidvis cupio, dum ne
comperiar, etc., T.: dum ne admoveret: modo
ne nauseat.—In climax,
much less, not to mention
: quippe secundae res sapientium animos fatigant; ne illi
conruptis moribus victoriae temperarint,
much less could they
, etc., S.: me vero nihil istorum ne iuvenem
quidem movit umquam; ne nunc senem,
much less now I am old
. —In expressions of purpose or result.—With
ut, that not, lest, so that not
: haec mihi cura est maxima, ut nequoi mea Longinquitas
aetatis obstet, T.: exstiti uti ne
omnino desertus esset: ut causae communi salutique ne
deessent.—With
qui
: Ego id agam, mihi qui ne detur,
that she be not given to me
, T.—
II.II. As conj., in clauses of purpose,
that not, lest, to prevent
: darent operam, ne quid res p. detrimenti
caperet, S.: obsecrare, ne quid gravius in
fratrem statueret, Cs.: vide, ne tibi
desis.—After expressions of fear or anxiety,
lest, that
: vereor nequid Andria adportet mali,
T.: metuebat ne indicaretur: esse metus coepit,
ne, etc., O.: pavor, ne mortiferum esset
volnus, L. —With a
negative, that not, lest not
: erit verendum mihi ne non dicat: unum vereor ne senatus
Pompeium nolit dimittere.—After expressions of hinderance or
warning,
that not, lest
: cavete, iudices, ne nova proscriptio instaurata esse
videatur: deterrere te ne popularis esses,
from being a demagogue
: unus, ne caperetur urbs, causa fuit,
L.
