Ásmundar saga kappabana
Guðni Jónsson and Bjarni Vilhjálmsson, Ed.

BUÐLI er konungr nefndr. Hann réð fyrir Svíþjóðu, ríkr ok ágætr. Þat var háttr hans at elska mjök smiðu, þá er hann fekk hagasta ok honum gerði gersemar. Hann átti drottningu ok dóttur, er Hildr hét. Þat varð þar til tíðenda, at drottning andaðist, ok var konungr kvánlauss. Þess er getit, at eitt kveld kómu tveir menn til konungs ok gengu fyrir hann með kveðju. Konungr spurði, hverir þeir væri, en annarr nefndist Olíus, en annarr Alíus, "ok vildim vit hér vetrvist þiggja." Hann spurði, er þeir væri hagleiksmenn nokkurir eða búnir við íþróttum. Þeir kváðust kunna at gera hagliga hvern hlut, þann er smíða skyldi. Konungr vísaði þeim til sætis ok bað þá þar vera. Í þenna tíma var með konungi boð nokkut, en um kveldit kómu í höllina smiðir konungs ok sýndu honum smíðit, gull eða vápn. Svá gerðu þeir ávallt, ef menn kómu þangat, konungi til frægðar. Allir menn lofuðu smíði þeira nema gestir. Þeir ræddu fátt um. Knífr einn var í því smíði vandaðr. Þetta var sagt konungi, ok kveðst hann ætla, at þeir mundi eigi betr smíða. Hann kallar þá til sín ok mælti: "Hví eru þit svá tregir til at lofa þat smíði, er hér er fram borit, eða kunni þit betr at gera?" Þeir kváðu konung þat reyna mega, ef hann vildi, at smíði þetta mundi eigi mikils vert hjá því. Konungr bað þá gera þá smíð, er til afbragðs mætist, "ef þit vilið eigi vera falsarar." Þeir kváðust brátt munu reyna, at þessi smíð er lítils verð ok eigi góð. Þeir settu knífinn í rönd borðsins fyrir konung, ok lá hjá þegar eggin. Þeir báðu konung þar taka við gersemi sinni, en kváðust freista mundu at gera annan kníf. Konungr bað þá svá gera, ok síðan gerðu þeir kníf einn ok færðu konungi. Hann brá á kamp sér, ok tók af kampinn ok skinnit, svá at í holdi nam staðar. Konungr mælti: "Þat mun satt vera, at þit munuð hagir menn, ok nú skulu þit gera mér gullhring," ok svá gerðu þeir ok færðu konungi. Hann leit á ok mælti: "Þat er rétt sagt, at ek hefi eigi sét meiri gersemi í einum gullhring," ok svá mæltu allir, er sá. Konungr kvað slíkt tíginna manna þjónustumenn, ok síðan mælti hann: "Nú skulu þit gera mér tvau sverð, þau er eigi beri minna af öðru smíði en þessi smíð ykkur, ok þeim sé hvergi þess til höggvit, er þau bíti eigi." Olíus kveðst þat eigi vilja ok lézt eigi örvænt þykkja, at nokkut mikit mundi á liggja, ef þeir gerði nauðgir, ok kvað til hófs bazt at búa. Konungr kvað þá gera skyldu, hvárt er þeir gerðu nauðgir eða eigi. Síðan setjast þeir til smíðar ok gerðu tvau sverð, sérhvárr þeira, ok gengu síðan fyrir konung ok sýndu honum sverðin. Konungr leit á, ok sýndust honum vænlig, "eða hverir fylgja kostir?" Olíus segir, hann kvað hann því hvergi mundu til höggva, at þat mundi eigi bíta, "ok hygg ek á því munu vera enga annmarka." Konungr segir: "Þá er gott, ok verðum vér at reyna, hversu staðgott væri," ok skaut oddinum í öndugissúlu, ok lagðist lítt sverðit, ok síðan reisti hann þat í glugg einum. Smiðrinn kvað þat ofraun sverðinu ok lét þat til höggs búit, en eigi til reistingar. Konungr kvað þat eigi mundu högg standast, ef þat brotnaði í slíkum tilraunum. Ok nú reyndi hann þat sverð, er Alíus hafði gert, ok hljóp þat aptr sem skíð, ok at öllu var þat vænligra en hitt, ok stóðst hvárttveggja þær raunir, er konungr gerði. Konungr mælti: "Þetta er enn betra, er Alíus hefir gert, ok er hvárttveggja gott, eða hver náttúra fylgir?" Alíus segir: "Þat, herra, ef þau mætast á lopti, ok sé þau í móti borin, þá mun mitt sverð framar, ok má þó kalla kosti eina ok jafna." Síðan tók konungr þat sverð, er Olíus hafði gert, ok vildi brjóta, ok þá brast sverðit við hjaltit. Konungr bað hann betra sverð gera, ok síðan gekk hann reiðr til smiðju ok gerði sverð ok fekk þat konungi. Hann hafði nú allar slíkar raunir sem við it fyrra, ok stóðst þetta allar. Konungr mælti: "Nú hefir þú vel gert, eða er nú ekki hér á til vandkvæðis?" Hann segir: "Járngott er sverð, enda munu nú nokkur forföll á liggja til hamingju brots, því at þat mun verða at bana inum göfgustum bræðrum, dóttursonum þínum." Konungr mælti: "Spá þú manna armastr; nú skal bræðrum at bana verða ok þó ógöfgum," ok hjó til hans, en þeir váru þá horfnir með skjótri brautför ok neyttu þá innar neðri leiðar. Konungr mælti: "Þetta eru miklir óvinir, ok við því skal vinna, at sverð geri mannigi mein." Konungr lét þá gera stokk at sverðinu með blýi ok lét sökkva niðr í Löginn hjá Agnafit.