1. ad Musas Borgiades
Este mihi faciles, quaeso, blandaeque, Camenae,Nec vos, Borgiades, sit vocitasse nefas;
Quippe mihi et merito canitur nunc Borgia proles,
Puniceo cinctum cui micat orbe caput.
5Materiam sumpsi parvis non viribus aequam:
Hoc leve sed vestro numine fiet onus.
2. ad Musas Borgiades
Musae Borgiades, favete coeptis,Coeptos versiculos iuvate nostros.
Prosit Borgiades dedisse nomen,
Nomen grandisono Marone dignum.
5Cur non Borgiades libenter ipse
Dicam? dicere si solent poetae
Musas Pierides? Venite, Musae,
Musae Borgiades, favete, Musae.
3. in malignos
Subsannare meum, maligne Ronchis,Noli Borgiacum, rogo, libellum:
Non est Pegaseo lepore plenus,
Non est, confiteor, legente dignus;
5Verum est candidusque, pius, bonusque,
Comptus Borgiaca nitens quam laude.
Vestrum tendere parce, parce, nasum:
Non est hoc parasitus in libello,
Qui blandis numeris placere tentet.
10Nemo scribere veriora posset
Quam sunt, quae canimus, favore digna.
Haec sunt quae teneris peregit annis
Noster Borgia: quem putas futurum
Hunc tu temporibus virum senectae?
15Non Demosthenis ora, non Maronis,
Non certe Ciceronis aut Salusti;
Non Liris fluvius valebit unquam
Digne Borgiacas referre laudes.
Subsannare meum, maligne Ronchis,
20Noli Borgiacum, rogo, libellum.
4. in reditu Regis Galliae, relicta Neapoli
Parthenope interea, Gallo redeunte, relicta,Ceperat expulso quam modo rege meo
Pastor Alexander rursus, ne monstra videret
Gallica, per paucos cessit ab Urbe dies;
5Sed Spoletina revocavit ab arce nepotem,
Tuta quod uno territa Roma foret.
Atque ita successit: capta nam protinus arce
Hadriani, Gallos hinc procul ire iubet.
Reddidit et tutos ex affini parte Quirites,
10In quorum tectis nil nisi terror erat.
Tunc ego non leviter coepi te, Borgia, amare,
Et mira ingenii tacta stupere tui;
Nunc ego dispeream nisi te non, Borgia, adoro,
Mortali quoniam plus rationis habes.
5. eiusdem legatio ad Reg. Ferdinadum
Italiae postquam Senonum cessere phalanges,Inque suas fusae vix rediere plagas,
Parthenopesque suum revocarunt moenia regem,
Moenia Aragoneis semper amata suis.
5Missus adit nostrum legatus Borgia regem,
Facturus tutum regis ubique latus:
Laetus agens acies equitum peditumque potentes,
Magnanimo quanquam pectore fortis erat.
Quo viso, rediere animi, rediere vigores
10Parthenope, rediit regis in ora color.
Hostis adhuc quamvis arces numerosus haberet,
Et magna in regni Gallia parte foret,
Illius in vultu victoria certa nitebat,
Nec fuit augurio spes bona falsa suo;
15Namque, pericla meo coniunctus ad omnia regi,
Barbaricas furtim fecit abire manus.
Atque ita Parthenope vultus induta priores
Plausit Aragoneis libera facta suis.
6. factus Card. post receptam Parthen. et arcem
Magnanimo postquam rex Marte receperat arces,Hostibus eiectis, sub sua iura meus,
Iam bene pro cunctis sic gestis Borgia rebus
Et pro defenso tam bene rege meo;
5Puniceae excelso decoratus honore tiara,
Quam bonus a sancta miserat urbe Pater:
Ut velut Alcides post fortia facta, deorum
In numero, felix Borgia, iure tores.
7. de dolore Borgiae ex morte Ferd. insperata
Mille modis hominum resecat Proserpina crinemEt varia Lachesis sorte resolvit opus:
Hos unda, hos saevi rapiunt fera classica Martis,
Hos sitis, hos hyemes, hos necat aspra fames,
5Hos vulcanus edax; rapit hos male fulminis ictus,
Hos de praecipiti celsa ruina trahit;
Hos necat atra lues, necat hos quartana iacentes,
Huic rapit infensum longa senecta caput,
Aspidis hic morsu: morsu perit ille ferarum,
10Hos timor, hos perimit perniciosus amor.
Tu sed, Aragonidum rex, gloria maxima regum,
In tua mox victor regna reversus, obis:
Vincere terrarum quem non potuere labores,
Vincere quem casus non potuere maris,
15Vincere tam saevi quem non potuere dolores,
Gaudia victricis surripuere manus.
Heu, tibi, Parthenope, semper lachrymabile fatum,
Dum tua regalis moenia iuris erunt.
Heu fuerat templis vix reddita pompa deorum,
20Vix fuerat magno victima caesa Iovi!
Inter laurigeros quum mors clarosque triumphos
Iniecit rapidas mox violenta manus;
Heu heu qualis eras tali tetro, Borgia, casu
Aeacide vultus quum cecidere tui.
25Nunc cadis in faciem flendo, nunc ore supinus
Visus eras magnos insimulare deos.
Dant lachrymas oculi, resonant singultibus ora
Et gemitus quassi pectoris ima trahit:
Denique si talem sortem tibi fata dedissent
30Pro Polluce tuo, Borgia, Castor eras.
8.
Clare Fabi, haud ficto sequitur te quisquis amore,Omine coniugii gaudeat me tui:
Uxorem quoniam tibi magna valentia misit,
Nomine qua nullum fortium esse potest.
5Auguror unde tibi validas fore ad omnia vires,
Et validos animos imperiumque potens.
Quisquis erit quoniam cui iuncta valentia coniux,
Non erit hic semper qua ratione potens.
9. epithalamion in nuptiis | Fabii Ursini et Hyeronimae Borgiae
Liberi patris Paphiaeque proles,Qui colis celsas Heliconis arces,
Huc ades laetis redimite sacra
Tempora sertus.
5Virginum praesens Hymenee raptor,
Diripis quas tu gremio parentum
Solus ad sponsi thalamos paratos
Non sine fletu.
Huc ades, fulcri venerande custos,
10Noctis obscuris inimice furtis,
Huc ades tantam celebrare laeto
Carmine lucem.
Iungitur nostris generosa proles
Borgia Ursinis, prospera venire,
15Iungit Ursino Fabio sororem
Borgia noster.
Tu, soror magni Iovis atque coniux,
Sic Samos felix tua cura vivat,
Huc ades, Iuno, pia nuptialis
20Pronuba lecti.
Huc ades, mater nivei pudoris,
Crinibus saevae positis Medusae,
Orta de magni Iovis o profundo
Vertice, Pallas.
25Tuque tam laetam, Cytherea, lucem
Suscipe: ingrata est sine te voluptas;
Huc ades sacris comitata triplex
Gratia nymphis.
Tuque, sermonis sapiens repertor,
30Mercuri, Phoebo comitatus, adsis;
Bacchus et tecum properet decoris
Cornibus audax.
Sint procul turbae furialis angues,
Sint procul cantus volucris sinistrae,
35Sit procul livor, magnaeque sortis
Carmen et herbae.
Ante formosae faciem puellae
Spineas et tu gere casta tedas,
Omen et votum sobolis futurae,
40Patrima proles.
Sparge nigrantes hederae, corymbos
Necte felices foribus coronas,
Necte: iam gestit nova nupta fortes
Ire sub arctus.
45Iudicem qualem Phrygium petivit
Alma devictis Erycina dives,
Talis ad sponsum properat venire
Borgia virgo.
Ite vos cunctae, precor, o puellae,
50Obviam intactae, thalamumque sacris
Sternite auleis; pueri, nucesque
Spargite tectis:
Virginem sed ne pudeat mariti,
Cuius amplexus cupit illa iam iam
55Ocyus casti veneranda sumat,
Flammea vultu.
Tuque iam, quaeso, nova nupta prodi,
Namque te felix Fabius moratur,
Non secus, quod qui sitiens anhelat
60Flumina cervus.
Quos ibi lusus et utrimque pugnas,
Quos ibi nexus, Hymenee, cernes,
Quum peroptatae Veneris sonabunt
Classica Martem.
65At palestri tali nova nupta prodi,
Virgo, quid tantum trepidas theatrum?
Par pari, per quod pariter marito,
Strenua reddes.
Nam velut nexu steriles tenaci
70Vinciunt ulmos steriles sequaces,
Vinciet pugnax tua sic lacertis
Colla maritus.
Inter, o felix nova nupta, cunctas
Quas Valentinae genuere matres,
75Quas vel insignis genuit puellas
Betica tellus;
Coniuge o tanto, nova nupta, gaude:
Non habet talem spatiosus orbis,
Non habet talem genitrix virorum
80Roma maritum.
Cerne divinos, nova nupta, vultus
Phosphori, ut vincant radios micantes
Aspice, ut vincant speciosa lucem
Lumina Phoebi;
85Vis ut informet generosa pectus,
Aspice ut Quintum referat morantem,
Ut vel Ursinos referat decora
Fronde vetustos.
Sola tanto fueras marito
90Digna: quae cunctas superas maritas
Lumine, ut nocti superat minores
Cynthia flammas.
Sed dies cedit: redeunt tenebrae,
Vesper adventat, nova nupta prodi.
95Ire quid cessas, precor, ad beatae
Proelia noctis?
Stat vir accinctus foribus Thalassus,
Carmen ut dulci moduletur ore:
Iam tuas pridem resonans paratus
100Dicere laudes.
Virgo, quid cessas bona? quid moraris?
Iam sales turbae resonant iocosos,
Iam tibi optatum reseravit ampla
Ianua limen.
105Virgo quid cessas bona? quid moraris?
Sol ad occasum ruit, advenito:
Pronuba optatum tyrio paravit
Murice lectum.
Sponse, iam prodit: nova nupta, gaude;
110Desine optatam cupidus morari.
Ecce, quae iam te faciet beatum,
Virgo propinquat.
Cerne demissam faciem pudore,
Cerne manantes lachrymas ocellos;
115Desinas sed tu lachrymare, virgo,
Desine flere.
An tibi raptum lachrymas pudorem?
An times pugnae Fabium paratum?
An tibi tales potius ministrant
120Gaudia fletus?
Sive ne sponsum rapiant latinae
Tam tibi charum trepidas puellae?
Sive quod sera lachrymas subisti
Tecta mariti?
125Ille desertor, caveas timere,
Non erit; virgo, caveas dolere.
Namque servabit tua, crede, semper
Castra fidelis.
Intrat en sponsi nova nupta limen;
130Flammeum tandem, nova nupta, tolle;
Et tibi zonam Cupidi recingat
Dextra mariti.
Ite felices thalami sub umbram,
Coniuges clarae sobolis parentes;
135Vivite, et vivax utriusque tarde
Forma senescat.
