Hide browse bar
Your current position in the text is marked in blue. Click anywhere in the
line to jump to another position:
Search the Perseus Catalog for:
Table of Contents:
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
34. haec sine ullius adsensu cavillante Appio
“
en”
1 inquit, "
Quirites,
illius Appi progenies,
qui decemvir in annum creatus altero anno se ipse
creavit,
tertio nec ab se nec ab ullo creatus privatus
fasces et imperium obtinuit,
[
2?]
nec ante continuando
abstitit magistratu quam obruerent eum male parta,
male gesta,
male retenta imperia.
[
3]
haec est eadem
familia,
Quirites,
cuius vi atque iniuriis compulsi
extorres patria Sacrum montem cepistis;
haec adversus quam tribunicium auxilium vobis comparastis;
[
4]
haec propter quam duo exercitus Aventinum
insedistis;
haec quae fenebres leges,
haec quae
agrarias semper impugnavit.
[
5]
haec conubia patrum
[p. 292]
et plebis interrupit;
haec plebi ad curules2 magistratus iter obsaepsit.
hoc est nomen multo quam
Tarquiniorum infestius vestrae libertati.
itane
tandem,
Appi Claudi?
[
6]
cum centesimus iam annus
sit ab Mam.
Aemilio dictatore,
tot censores fuerunt,
3 nobilissimi fortissimique viri,
nemo eorum duodecim tabulas legit?
nemo id ius esse,
quod postremo populus iussisset,
sciit?
[
7]
immo vero omnes scierunt4 et ideo Aemiliae potius legi paruerunt quam illi antiquae qua primum censores creati erant,
quia hanc postremam iusserat populus,
et quia,
ubi duae contrariae leges sunt,
semper antiquae obrogat nova.
[
8]
"
An hoc dicis,
Appi,
non teneri Aemilia lege
populum?
[
9]
An populum teneri,
te unum exlegem
esse?
tenuit Aemilia lex violentos illos censores
C.
Furium5 et M.
Geganium,
qui quid iste magistratus in re publica mali6 facere posset indicarunt,
cum ira finitae potestatis Mam.
Aemilium,
principem aetatis suae belli domique,
aerarium fecerunt;
[
10]
tenuit
deinceps omnes censores intra centum annorum
spatium;
tenet C.
Plautium,
collegam tuum iisdem7 auspiciis,
eodem iure creatum.
[
11]
An hunc non ut qui optimo iure censor creatus esset populus creavit?
tu unus eximius es in quo hoc praecipuum ac
[p. 294]
singulare valeat?
[
12]
quem tu regem sacrificiorum crees?
8 amplexus regni nomen,
ut qui optimo iure rex Romae creatus sit,
creatum se dicet.
quem semestri dictatura,
quem interregno quinque dierum contentum fore putes?
quem clavi figendi aut ludorum causa dictatorem audacter crees?
[
13]
quam isti stolidos
ac socordes videri creditis eos qui intra vicesimum
diem ingentibus rebus gestis dictatura se abdicaverunt aut qui vitio creati abierunt magistratu!
[
14]
quid
ego antiqua repetam?
nuper intra decem9 annos C.
Maenius dictator,
quia,
cum quaestiones severius quam quibusdam potentibus tutum erat exerceret,
contagio eius quod quaerebat ipse criminis obiectata ab inimicis est,
ut privatus obviam iret crimini,
dictatura se abdicavit.
[
15]
nolo ego istam in te modestiam;
ne degeneraveris a familia imperiosissima et
superbissima;
non die,
non hora citius quam necesse
est magistrate abieris,
modo ne excedas finitum
tempus.
[
16]
satis est aut diem aut mensem censurae
adicere?
triennium,
inquit,
et sex menses ultra
quam licet Aemilia lege censuram geram et solus
geram.
hoc quidem iam regno simile est.
[
17]
"
An collegam subrogabis,
quem ne in demortui
quidem locum subrogari fas est?
[
18]
paenitet enim,
quod antiquissimum sollemne et solum ab ipso cui
[p. 296]
fit institutum deo ab nobilissimis antistitibus eius10
[
19?]
sacri ad servorum ministerium religiosus censor
deduxisti,
gens antiquior originibus urbis huius,
hospitio deorum immortalium sancta,
propter te ac
tuam censuram intra annum ab stirpe exstincta est,
nisi universam rem publicam eo nefario obstrinxeris
quod ominari etiam reformidat animus.
[
20]
urbs eo
lustro capta est quo demortuo collega C.
Iulio11 L.
Papirius Cursor,
ne abiret magistratu,
M.
Cornelium Maluginensem collegam subrogavit.
[
21]
et quanto
modestior illius cupiditas fuit quam tua,
Appi!
nec
solus nec ultra finitum lege tempus L.
Papirius
censuram gessit;
tamen neminem invenit qui se
postea auctorem sequeretur;
omnes deinceps censores post mortem collegae se magistratu abdicarunt.
[
22]
te nec quod dies exiit12 censurae nec quod collega magistratu abiit nec lex nec pudor coercet:
virtutem in superbia,
in audacia,
in contemptu deorum hominumque ponis.
[
23]
“
ego te,
Appi Claudi,
pro istius magistratus maiestate ac verecundia quem gessisti non modo manu
violatum sed ne verbo quidem inclementiori a me
appellatum vellem;
[
24]
sed et haec quae adhuc egi
pervicacia tua et superbia coegit me loqui,
et nisi
Aemiliae legi parueris,
[
25]
in vincula duci iubebo,
nec
cum ita comparatum a maioribus sit ut comitiis
[p. 298]
censoriis,
nisi duo confecerint legitima suffragia,
non13 renuntiato altero comitia differantur,
ego te,
qui
solus censor creari non possis,
solum censuram gerere
nunc14 patiar.”
[
26]
haec taliaque cum dixisset,
prendi censorem et
in vincula duci iussit.
approbantibus sex tribunis
actionem collegae tres appellanti Appio auxilio
fuerunt;
summaque invidia omnium ordinum solus
censuram gessit.