Titus Livius (Livy), The History of Rome, Book 21
Benjamin Oliver Foster, Ph.D., Ed.

18. his ita comparatis, ut omnia iusta ante¹ bellum fierent, legatos maiores natu, Q. Fabium M. Livium L. Aemilium C. Licinium Q. Baebium in Africam mittunt ad percunctandos Carthaginienses publicone consilio Hannibal Saguntum oppugnasset; [2] et si, id quod facturi videbantur, faterentur ac defenderent publico consilio factum, ut indicerent populo Carthaginiensi bellum. [3] Romani postquam Carthaginem venerunt, cum senatus datus esset et Q. Fabius nihil ultra quam unum quod mandatum erat percunctatus esset, tum ex Carthaginiensibus unus: [4] “praeceps vestra, Romani, et prior legatio fuit, cum Hannibalem tamquam suo consilio Saguntum oppugnantem deposcebatis; ceterum haec [p. 50] legatio verbis adhuc lenior est, re asperior. [5] tunc² enim Hannibal et insimulabatur et deposcebatur; nunc ab nobis et confessio culpae exprimitur, et, ut a confessis, res extemplo repetuntur. [6] ego autem non privato publicone consilio Saguntum oppugnatum sit quaerendum censeam, sed utrum iure an iniuria; [7] nostra enim haec quaestio atque animadversio in civem nostrum est, quid nostro aut suo fecerit arbitrio; vobiscum una disceptatio est, licueritne per foedus fieri. [8] itaque quoniam discerni placet quid publico consilio quid sua sponte imperatores faciant, nobis vobiscum foedus est a C. Lutatio³ consule ictum, in quo cum caveretur utrorumque sociis, nihil de Saguntinis—necdum enim erant socii vestri—cautum est. [9] at enim eo foedere quod cum Hasdrubale ictum est Saguntini excipiuntur. adversus quod ego nihil dicturus sum nisi quod a vobis didici. [10] vos enim quod C. Lutatius⁴ consul primo nobiscum foedus icit,⁵ quia neque auctoritate patrum nec populi iussu ictum erat, negastis vos eo teneri; itaque aliud de integro foedus publico consilio ictum est. [11] si vos non tenent foedera vestra nisi ex auctoritate aut iussu vestro icta, ne nos quidem [p. 52] Hasdrubalis foedus, quod nobis insciis icit, obligare potuit.⁶ [12] proinde omittite Sagunti atque Hiberi mentionem facere et quod diu parturit animus vester aliquando pariat!” [13] tum Romanus sinu ex toga facto “hic” inquit “vobis bellum et pacem portamus: utrum placet sumite!” sub hane vocem haud minus ferociter, daret utrum vellet, succlamatum est; [14] et cum is iterum sinu effuso bellum dare dixisset, accipere se omnes responderunt et quibus acciperent animis iisdem se gesturos.