Titus Livius (Livy), The History of Rome, Book 3
Benjamin Oliver Foster, Ph.D., Ed.

47. at in urbe prima luce cum civitas in foro [p. 154] exspectatione erecta staret, Verginius sordidatus¹ filiam secum obsoleta veste comitantibus aliquot matronis cum ingenti advocatione in forum deducit. [2] circumire ibi et prensare homines coepit et non orare solum precariam opem, sed pro debita petere: Se pro liberis eorum ac coniugibus cottidie in acie stare, nec alium virum esse cuius strenue ac fortiter² facta in bello plura memorari possent; quid prodesse si, incolumi urbe, quae capta ultima timeantur liberis suis sint patienda? [3] haec prope contionabundus circumibat homines. similia his ab Icilio iactabantur. [4] comitatus muliebris plus tacito fletu quam ulla vox movebat. adversus quae omnia obstinato animo Appius—tanta vis amentiae verius quam amoris mentem turbaverat—in tribunal escendit,³ et ultro querente pauca petitore quod ius sibi⁴ pridie per ambitionem dictum non esset, priusquam aut ille postulatum perageret aut Verginio respondendi daretur locus, Appius interfatur. [5] quem decreto sermonem praetenderit, forsan aliquem verum auctores antiqui tradiderint: quia nusquam ullum in tanta foeditate decreti veri similem invenio, id quod constat nudum videtur proponendum, decresse [p. 156] vindicias secundum servitutem. [6] primo stupor omnes⁵ admiratione rei tam atrocis defixit; silentium inde aliquamdiu tenuit. dein cum M. Claudius circumstantibus matronis iret ad prehendendam virginem, lamentabilisque eum mulierum comploratio excepisset, Verginius intentans in Appium manus, [7?] “Icilio” inquit, “Appi, non tibi filiam despondi et ad nuptias, non ad stuprum educavi. placet pecudum ferarumque ritu promisce in concubitus ruere? passurine haec isti sint, nescio: non spero esse passuros illos, qui arma habent.”

[8] cum repelleretur adsertor virginis a globo mulierum circumstantiumque advocatorum, silentium factum per praeconem.