Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
20. transfugae Afri, qui tum inter auxilia Romana erant, et oppidanis
[2?]
in ea tuenda unde periculum videbatur versis et Romanis subeuntibus1 . . . qua adire poterant, conspexerunt editissimam urbis partem, quia2 rupe praealta tegebatur, neque opere ullo munitam et ab defensoribus vacuam.
[3]
levium corporum homines et multa exercitatione pernicium, clavos secum ferreos portantes, qua per inaequaliter eminentia rupis poterant scandunt.
[4]
sicubi nimis arduum et leve saxum occurrebat, clavos per modica intervalla figentes cum velut gradus fecissent, primi insequentes3 extrahentes manu, postremi sublevantes eos qui prae se irent,4 in summum evadunt.
[5]
inde decurrunt cum clamore in urbem iam captam ab Romanis.
[6]
tum vero apparuit ab ira et ab odio urbem oppugnatam esse. nemo capiendi vivos, nemo patentibus ad direptionem omnibus praedae memor est; trucidant inermes iuxta atque armatos, feminas pariter ac viros; usque ad infantium caedem ira crudelis pervenit.
[7]
ignem deinde tectis iniciunt ac diruunt quae incendio absumi nequeunt; adeo vestigia quoque [p. 86] urbis exstinguere ac delere memoriam hostium sedis5 cordi est.
[8]
Castulonem inde Scipio exercitum ducit, quam
urbem non Hispani modo convenae, sed Punici etiam
exercitus ex dissipata passim fuga reliquiae tutabantur.
[9]
Sed adventum Scipionis praevenerat fama cladis
Iliturgitanorum, terrorque inde6 ac desperatio invaserat;
[10]
et in diversis causis cum sibi quisque consultum sine alterius respectu vellet, primo tacita
suspicio, deinde aperta discordia secessionem inter
Carthaginienses atque Hispanos fecit.
[11]
his Cerdubelus, propalam deditionis auctor, Himilco Punicis
auxiliaribus praeerat; quos urbemque clam fide
accepta Cerdubelus Romano prodit.
[12]
mitior ea
victoria fuit; nec tantundem noxae admissum erat, et
aliquantum irae lenierat voluntaria deditio.
1 subeuntibus, followed by s.c. tr. in P(3)N, the meaningless abbreviation apparently representing something unintelligible in P's archetype. Aldus supplied scalis moenia, Alschefski, contra.
2 quia Sp? Froben 2, Luchs, Conway: quae P(1)NJK Aldus, Eds.
3 insequentes (or -is) SpN3JK Froben 2: sequentis (or -tes) P(1)n Aldus.
4 prae se rent Sp?N3JK Froben 2: praeirent P(1)n Aldus.
5 A.U.C. 548
6 inde Sp?JK Froben 2: deinde P(1)n Aldus.
Livy. Books XXVIII-XXX With An English Translation. Cambridge. Cambridge, Mass., Harvard University Press; London, William Heinemann, Ltd. 1949: no copyright notice.
The Annenberg CPB/Project provided support for entering this text.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.