Titus Livius (Livy), The History of Rome, Book 30
Frank Gardener Moore, Professor Emeritus in Columbia University, Ed.

11. per eosdem forte dies cum Laelius et [p. 402] Masinissa quinto decimo ferme die in Numidiam¹ pervenissent, Maesulii, regnum paternum Masinissae, laeti ut ad regem diu² desideratum concessere. [2] Syphax pulsis inde praefectis praesidiisque suis vetere se continebat regno, neutiquam quieturus. [3] stimulabat³ aegrum amore uxor socerque, et ita viris equisque abundabat ut subiectae oculis regni per multos florentis annos vires etiam minus barbaro atque inpotenti animo spiritus possent facere. [4] igitur omnibus qui bello apti erant in unum coactis equos, arma, tela dividit; equites in turmas, pedites in cohortes, sicut quondam ab Romanis centurionibus didicerat, distribuit. [5] exercitu haud minore quam quem prius habuerat, ceterum omni prope. novo atque incondito, ire ad hostes pergit. [6] et castris in propinquo positis primo pauci equites ex tuto speculantes ab stationibus progredi, dein iaculis summoti recurrere ad suos; inde excursiones in vicem fieri et, cum pulsos indignatio accenderet, plures subire, [7?] quod inritamentum certaminum equestrium est, cum aut vincentibus spes aut pulsis ira adgregat suos.

[8] ita tum a paucis proelio accenso omnem utrimque postremo equitatum certaminis studium effudit. ac dum sincerum⁴ equestre proelium erat, multitudo [p. 404] Masaesuliorum, ingentia agmina Syphace emittente,⁵ sustineri vix poterat; [9] deinde, ut pedes Romanus repentino per turmas suas⁶ viam dantes intercursu stabilem aciem fecit absterruitque effuse invehentem sese hostem, primo barbari segnius permittere equos, [10?] dein stare ac prope turbari⁷ novo genere pugnae, postremo non pediti solum cedere, sed ne equitem quidem sustinere peditis praesidio audentem. iam signa quoque legionum adpropinquabant. [11] tum vero Masaesulii non modo primum impetum, sed ne conspectum quidem signorum atque armorum tulerunt; tantum seu memoria priorum cladium seu praesens terror valuit.