Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
42. tum de legatis Philippi et Carthaginiensium actum.
[2]
priores Macedonas introduci placuit;
quorum varia oratio fuit, partim purgantium quae
questi erant missi ad regem ab Roma legati de populatione sociorum, partim ultro accusantium quidem et
socios populi Romani,
[3?]
sed multo infestius M. Aurelium, quem ex tribus ad se missis legatis dilectu
habito substitisse et se bello lacessisse contra foedus et
saepe cum praefectis suis signis conlatis pugnasse,
[4?]
partim1 postulantium ut Macedones duxque eorum Sopater, qui apud Hannibalem mercede militassent,
[p. 524]
tum capti2 in vinclis essent, sibi restituerentur.3
[5]
adversus ea M. Furius, missus ad id ipsum ab Aurelio ex Macedonia, disseruit Aurelium relictum, ne socii populi Romani fessi populationibus vi atque iniuria ad
regem deficerent; finibus sociorum non excessisse;
[6]
dedisse operam ne impune in agros eorum populatores
transcenderent. sopatrum ex purpuratis et propinquis regis esse; eum cum quattuor milibus Macedonum et pecunia missum nuper in Africam esse
Hannibali et Carthaginiensibus auxilio.
[7]
De his rebus
interrogati Macedones cum perplexe responderent,
nequaquam ipsi simile4 responsum tulerunt: bellum quaerere regem et, si pergat, propediem inventurum.
[8]
dupliciter ab eo foedus violatum, et quod sociis
populi Romani iniurias fecerit ac5 bello armisque lacessiverit, et quod hostes auxiliis et pecunia iuverit.
[9]
et P. Scipionem recte atque ordine fecisse videri et facere, quod eos qui arma contra populum Romanum ferentes capti sint hostium numero in vinclis habeat, et M. Aurelium e re publica facere,
[10?]
gratumque id
senatui esse quod socios populi Romani, quando iure
foederis non possit,6 armis tueatur.
[11]
cum hoc tam tristi responso dimissis Macedonibus,
[p. 526]
legati Carthaginienses vocati. quorum aetatibus7 dignitatibusque conspectis—nam longe primi civitatis erant—tum pro se quisque dicere vere de
pace agi.
[12]
insignis tamen inter ceteros Hasdrubal erat
—Haedum populares cognomine appellabant—, pacis
semper auctor adversusque factioni Barcinae.
[13]
eo
tum plus illi auctoritatis fuit belli culpam in paucorum
cupiditatem ab re publica transferenti.
[14]
qui cum
varia oratione usus esset, nunc purgando crimina,
nunc quaedam fatendo, ne impudenter certa negantibus difficilior8 venia esset, nunc monendo etiam patres conscriptos ut rebus secundis modeste ac moderate
[15?]
uterentur—si se atque Hannonem audissent Carthaginienses et tempore uti voluissent, daturos fuisse
pacis condiciones quas tunc peterent. raro simul
hominibus bonam fortunam bonamque mentem dari;
[16]
populum Romanum eo invictum esse quod in secundis
rebus sapere et consulere meminerit. et hercule
mirandum fuisse, si aliter faceret.9
[17]
ex insolentia quibus nova bona10 fortuna sit inpotentes laetitiae insanire; populo Romano usitata ac prope iam obsoleta ex victoria gaudia esse, ac plus paene parcendo victis quam vincendo imperium auxisse.
[18]
ceterorum miserabilior oratio fuit, commemorantium11 ex quantis opibus quo reccidissent Carthaginiensium res: [p. 528] nihil iis qui modo orbem prope terrarum12 obtinuerint13 armis superesse praeter Carthaginis moenia; his inclusos non terra,
[19?]
non mari quicquam sui iuris cernere; urbem quoque ipsam ac penates ita habituros,14 si non in ea15 quoque, quo nihil ulterius sit, saevire populus Romanus velit.16
[20]
cum flecti misericordia patres appareret, senatorum17 unum infestum perfidiae Carthaginiensium succlamasse ferunt per quos deos foedus icturi essent,
[21]
cum eos per quos ante ictum esset fefellissent. “per eosdem” inquit Hasdrubal, “quoniam tam infesti sunt foedera violantibus.”
1 partim Froben, Eds.: om. CBA3N3VJK Aldus.
2 tum capti CB: capti A3N3VJ: captique k Aldus, Froben.
3 A.U.C. 553
4 nequaquam ipsi simile novák, most recent Eds.: nequaquam ipsi mite Conway: neq. ipsi mite c Alschefski (neque): om. B (lacuna): ipsi ante A3N3VJK Aldus, Froben: ipsi non anceps Madvig: ipsi apertum Weissenborn.
5 ac CB Eds.: om. A3N3VJK Aldus, Froben.
6 possit CB1K: posset A3N3VJK Aldus, Froben.
7 A.U.C. 553
8 Cf. xxxii. 5.
9 faceret CB Aldus: -rent A3N3VJK Froben.
10 bona CBA6JK Eds.: om. A3N3V(nova also).
11 commemorantium A3N3VJK Eds.: -ratio CB.
12 A.U.C. 553
13 obtinuerint CB(-runt): -uissent A3N3VJK Aldus, Froben.
14 habituros CBK Aldus, Froben: -taturos A3N3VJ.
15 ea, CA6? add moenia: Aldus, reads ea quoque moenia.
16 veit A3N3VJK Aldus, Froben: vellet CB.
17 senatorum CBA6 Aldus, Froben: -rem A3N3VJK.
Livy. Books XXVIII-XXX With An English Translation. Cambridge. Cambridge, Mass., Harvard University Press; London, William Heinemann, Ltd. 1949: no copyright notice.
The Annenberg CPB/Project provided support for entering this text.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.