previous next
sterno , strāvi, strātum, 3 (
I.pluperf. sync. strarat, Manil. 1, 774: strasset, Varr. ap. Non. 86, 8), v. a. Gr. root ΣΤΟΡ, στορέννυμι, to spread; στρατός, camp; Sanscr. star- strnāmi = sterno; cf.: strages, struo, torus, and lātus, adj., old Lat. stlatus, to spread out, spread abroad; to stretch out, extend.
I. Lit. (mostly poet. and in postAug. prose; in Cic. only in the part. perf.; cf.: “effundo, extendo, subicio, subdo): vestes,Ov. M. 8, 658: “in duro vellus solo,id. F. 4, 654: “bubulos utres ponte,Plin. 6, 29, 34, § 176: “hic glarea dura Sternitur,Tib. 1, 7, 60: “natas sub aequore virgas Sternit,” i. e. scatters, strews, Ov. M. 4, 743: “harenam,id. F. 3, 813; id. Am. 2, 14, 8: “herbas,id. M. 7, 254: “poma passim,Verg. E. 7, 54: “spongeas ad lunam et pruinas,Plin. 31, 11. 47, § “123: arma per flores,Grat. Cyneg. 487: “fessi sternunt corpora,stretch out their bodies, lie down, Liv. 27, 47, 9; cf.: “sternunt se somno diversae in litore phocae,Verg. G. 4, 432.—Mid.: “sternimur optatae gremio telluris,Verg. A. 3, 509; and: “in Capitolinas certatim scanditur arces Sternunturque Jovi,Sil. 12, 340.—Part. perf.: strātus , a, um, stretched out, lying down, prostrate (syn. prostratus): strata terrae, Enn. ap. Non. 172, 20 (Trag. v. 370 Vahl.): “nos humi strati,Cic. de Or. 3, 6, 22: “quidam somno etiam strati,Liv. 37, 20, 5: “ad pedes strati,Cic. Att. 10, 4, 3: “stratum jacere et genua complecti,Quint. 6, 1, 34: “nunc viridi membra sub arbuto Stratus,Hor. C. 1, 1, 21.—
2. Of places, to extend: “insulae Frisiorum, Chaucorum, etc. ... sternuntur inter Helium ac Flevum,stretch out, extend, Plin. 4, 15, 29, § 101; 3, 5, 9, § 60; “hence, vites stratae,spreading, Col. 5, 4, 2 (for Nep. Milt. 5, 3, v. under rarus, II. A.).—
B. In partic., to spread a thing out flat, i. e. to smooth, level (mostly poet.): “sternere aequor aquis,Verg. A. 8, 89; cf.: “placidi straverunt aequora venti,id. ib. 5, 763: “nunc omne tibi stratum silet aequor,id. E. 9, 57: “pontum,Ov. M. 11, 501: “mare,Plin. 2, 47, 47, § 125: “stratoque super discumbitur ostro,Verg. A. 1, 700: “viam per mare,smoothed, levelled, Lucr. 3, 1030 (acc. to the Gr. ὁδὸν στορέννυμι): “stratum militari labore iter,Quint. 2, 13, 16; so, “hoc iter Alpes, Hoc Cannae stravere tibi,Sil. 12, 514; “and trop.: praesens tibi fama benignum Stravit iter,Stat. Th. 12, 813.—*
2. Trop. (the figure borrowed from the sea), to calm, still, moderate: “odia militum,Tac. H. 1, 58 (cf.: “constrata ira,Stat. S. 2, 5, 1).—
II. Transf.
A. To cover, cover over (by spreading something out; the predom. class. signif. of the word; cf. obtendo).
2. Esp., places, to cover; of a way, road, path, etc., to pave: “aspreta erant strata saxis,Liv. 9, 35, 2: “via strata,id. 8, 15, 8: “semitam saxo quadrato straverunt,id. 10, 23 fin.; so, “vias silice ... clivum Capitolinum silice ... emporium lapide,id. 41, 27, 5 sq.; and absol.: “locum illum sternendum locare,Cic. Att. 14, 15, 2: “pavimentum stratum lapide,Vulg. Ezech. 40, 17: “viam lapide,Dig. 43, 11, 1.—
3. To saddle: “equos,Liv. 37, 20, 12; 37, 20, 4; Veg. 5, 77: “asinum,Vulg. Gen. 22, 3.—
B. To stretch out by flinging down, to throw down, stretch on the ground, throw to the ground, overthrow, prostrate (mostly poet., esp. in Verg.; in prose not before the Aug. period; in Cic. only once in the trop. sense; v. the foll.; cf. “profligo): cujus casus prolapsi cum proximos sterneret,Liv. 5, 47: “circa jacentem ducem sterne Gallorum catervas,id. 7, 26, 8: “turbam invadite ac sternite omnia ferro,id. 24, 38, 7: “alius sit fortis in armis, Sternat et adversos Marte favente duces,Tib. 1, 10, 30: “caede viros,Verg. A. 10, 119: “aliquem leto,id. ib. 8, 566: “morte,id. ib. 11, 796; Liv. 31, 21, 15; Ov. M. 12, 604: “adversā prensis a fronte capillis Stravit humi pronam,id. ib. 2, 477: primosque et extremos Stravit humum, Hor. C. 4, 14, 32: “sternitur volnere,Verg. A. 10, 781: “impetus per stratos caede hostes,Liv. 4, 29, 1: “aliquem morti,Verg. A. 12, 464: “irae Thyesten exitio gravi Stravere,Hor. C. 1, 16, 18: “corpore toto Sternitur in vultus,Stat. Th. 12, 318: “sternitur, et toto projectus corpore terrae,Verg. A. 11, 87: “toto praecipitem sternit,Sil. 4, 182: “hostes,Just. 2, 11, 13: “Ajax stravit ferro pecus,Hor. S. 2, 3, 202: “sternitur et procumbit humi bos,Verg. A. 5, 481: “strata belua texit humum,Ov. H. 10, 106: “rapidus torrens Sternit agros, sternit sata laeta,Verg. A. 2, 306: “moenia,to overthrow, demolish, Ov. M. 12, 550; cf.: “stratis ariete muris,Liv. 1, 29, 2: “sternit a culmine Trojam,Verg. A. 2, 603; so, “(elephanti) stabula Indorum dentibus sternunt,Plin. 8, 9, 9, § 27.—
2. Trop. (rare): “deorum plagā perculsi, afflictos se et stratos esse fatentur,cast down, prostrated, Cic. Tusc. 3, 29, 72: “mortalia corda Per gentes humiles stravit pavor,Verg. G. 1, 331: “virtus populi Romani haec omnia strata humi erexit ac sustulit,Liv. 26, 41, 12: “stratā Germaniā,subdued, Amm. 16, 1, 5.—Hence, strātus , a, um, P. a.; as substt.
A. strāta , ae, f. (sc. via), a paved road or way (post-class.), Eutr. 9, 15: “amplas sternite jam stratas,Juvenc. 1, 315: “in margine stratae,id. 3, 656.—
B. strātum , i, n. (mostly poet. and in post-Aug. prose; not in Cic.; acc. to II. A.).—
1. A bed-covering, a coverlet, quilt, blanket; a pillow, bolster: “lecti mollia strata,Lucr. 4, 849: “proripere se e strato,Suet. Calig. 51; Ov. M. 5, 34; 10, 267.—
b. Meton. (pars pro toto), a bed, couch: “haud segnis strato surgit Palinurus,Verg. A. 3, 513; cf. id. ib. 8, 415; “3, 176: tale,Nep. Ages. 8: “quies neque molli strato neque silentio arcessita,Liv. 21, 4, 7.—Plur.: “strataque quae membris intepuere tuis,Ov. H. 10, 54: “dura,id. Am. 1, 2, 2; Luc. 1, 239.—Once also (sc. lectus) in the masc., Favorin. ap. Gell. 15, 8, 2.—
2. A horsecloth, housing, a saddle, Ov. M. 8, 33; Liv. 7, 14, 7; Sen. Ep. 80, 9; Plin. 7, 56, 57, § 202. —Prov.: “qui asinum non potest, stratum caedit (v. asinum),Petr. 45, 8.—
3. A pavement: “saxea viarum,Lucr. 1, 315; 4, 415: extraneum, Petr. poët. 55, 6, 11.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: