I.v. inch. n., qs. to blaze out, i. e. to kindle, take fire (class.; esp. freq. in the trop. sense and in Cic.; cf.: ardeo, ferveo, caleo, flagro, candeo, uro, etc., incendor, inflammor, etc.).
I. Lit.: “nulla materies tam facilis ad exardescendum est, quae, etc.,” Cic. de Or. 2, 45 fin.: “sulphur exardescens,” Plin. 35, 15, 50, § 175.—
B. Transf., of the sun's heat: “exarsit dies,” Mart. 3, 67, 6.—And of a fiery color: “fulgor carbunculi exardescens,” Plin. 37, 7, 25, § 94.—
II. Trop., to be kindled, inflamed, to break out (in a good and bad sense).
A. Of personal subjects: “exarsit iracundia ac stomacho,” Cic. Verr. 2, 2, 20; cf. id. de Or. 3, 1, 4: (Induciomarus) multo gravius hoc dolore exarsit, * Caes. B. G. 5, 4, 5: “infestius Papirium exarsurum,” Liv. 8, 33; cf. “graviter,” Cic. de Or. 3, 1, 4: “haud secus exarsit quam Circo taurus aperto,” Ov. M. 12, 102: “adeo exarserant animis,” Liv. 3, 30; so, “animis,” Tac. A. 1, 51 fin.: “libidinibus indomitis,” id. ib. 6, 1: “in omni genere amplificationis,” Cic. Or. 29, 102: “hodierno die ad spem libertatis exarsimus,” id. Phil. 4, 6 fin.: “ad cupiditatem libertatis recuperandae,” id. ib. 11, 2; Cic. Verr. 2, 1, 25: “ad bellum,” Liv. 41, 27, 3; Tac. A. 12, 38: “plebes ad id maxime indignatione exarsit,” Liv. 4, 6; cf.: “ad quod exarsit adeo, ut, etc.,” Tac. A. 1, 74: “milites in perniciosam seditionem exarsuri,” Liv. 40, 35, 7; cf.: “in iras,” Verg. A. 7, 445; Claud. Rapt. Pros. 1, 32: “in proelium,” Tac. H. 1, 64.—Of the passion of love: in C. Silium ita exarserat (Messalina), Tac. A. 11, 12.—
2. Of impersonal and abstract subjects: “immane quantum animi exarsere,” Sall. H. Fragm. 2, 53 (p. 229 ed. Gerl.): “ex quo exardescit sive amor, sive amicitia,” Cic. Lael. 27, 100; cf.: “novum atque atrox proelium,” Liv. 27, 2: “admirabilis quaedam benevolentiae magnitudo,” Cic. Lael. 9, 29: “ira,” id. Tusc. 2, 24, 58; cf.: “iracundia exercitus in eum,” Tac. H. 1, 58: “ambitio,” Liv. 3, 35; 35, 10: “violentia Turni,” Verg. A. 11, 376: “dolor Alcidae,” id. ib. 8, 220 et saep.: “injuria,” Cic. Lael. 21, 76: “bellum,” id. Lig. 1, 3; Liv. 40, 58; 41, 25; cf.: “certamina inter patres plebemque,” Tac. H. 2, 38: “seditio,” id. ib. 2, 27: “tanta ista importunitas inauditi sceleris,” Cic. Sull. 27, 75: “fames auri,” Plin. 33, 3, 14, § 48 et saep.: “tum propter multorum delicta etiam ad innocentium periculum tempus illud exarserat,” Cic. Sull. 6: “altercatio ex iracundia muliebri in contentionem animorum exarsit,” Liv. 10, 23; cf.: “studia in proelium,” Tac. H. 1, 64: “Corinthiorum vasorum pretia in immensum exarsisse,” i. e. had risen, Suet. Tib. 34; cf.: “quibus initiis in tantum admiratio haec exarserit,” Plin. 37 prooem. § 2:“ ira,” Vulg. Psa. 88, 45 al. (See also excandefacio and incendo.)!*? * Part. perf.: exarsus, a, um, burned up: “res vestras incendio exarsas esse,” Cod. Just. 9, 1, 11.