I.of or belonging to well-being, healthful, wholesome, salutary, serviceable, beneficial, advantageous (in the most general sense, while the predominant meaning of salubris, in class. lang., is healthy in a medical sense; very freq. and class.).
I. In gen.
(α).
Absol.: “ut quae mala perniciosaque sunt, habeantur pro bonis ac salutaribus,” Cic. Leg. 1, 16, 44: “pro salutaribus mortifera conscribere,” id. ib. 2, 5, 13: “res salutares (opp. pestiferae),” id. N. D. 2, 12, 34: “res utiles et salutares,” id. ib. 1, 15, 38: “salutaris et vitalis calor,” id. ib. 2, 10, 27: “sine quo nihil nec laudabile nec salutare est,” Quint. 12, 10, 79: “tuta et salutaria capessere (opp. praecipitia),” Tac. A. 15, 29: “salutares litterae,” Cic. Att. 9, 7, 2; cf.: “Apollonides orationem salutarem habuit,” Liv. 24, 28: “portus eloquentiae,” Quint. 12, 7, 4; cf. Plin. Ep. 6, 31, 17: “salutaris ars,” of healing, Hor. C. S. 63: “herbae,” Ov. R. Am. 45: “amurca,” Col. 6, 4, 4.— “Rarely of persons: civis,” Cic. Mil. 8, 20: bonus et salutaris Princeps, Tiber. ap. Suet. Tib. 29.—
(β).
With dat., ad, contra aliquid, etc. (the first very freq. in Cic.): “ratio quoniam pestifera sit multis, admodum paucis salutaris,” Cic. N. D. 3, 27, 69; Plaut. Aul. 2, 1, 26: “hominum generi universo cultura agrorum est salutaris,” Cic. Sen. 16, 56; id. Fam. 6, 6, 4; id. Brut. 4, 15: “corporibus tot res, animis nulla,” id. Tusc. 4, 27, 58: “vox petentibus,” Quint. 10, 7, 2; cf.: “radicem decoctam bibere, spasticis, etc. ... salutare ost,” Plin. 21, 19, 77, § 132.—Once also in the comp.: “nihil est nobis salutarius,” Cic. N. D. 3, 9, 23: “stella Jovis aut Veneris conjuncta cum Lunā ad ortus puerorum salutaris sit,” id. Div. 1, 39, 85: “decoctum ad dentium dolorem,” Plin. 24, 9, 42, § 71: “herba Britannica non nervis modo salutaris sed contra anginas quoque et contra serpentes,” id. 25, 3, 6, § 20: “dicunt radicem et in pestilentiā salutarem esse in cibis,” id. 24, 16, 92, § 148. —
(γ).
As subst.: sălūtāre , is, n., salvation, deliverance, health (late Lat.), Vulg. Gen. 49, 18; id. Psa. 41, 5 et saep.—Plur.: bibere salutaria alicui, to drink one's health, App. M. 2, p. 128, 25.—
II. In partic.
A. As an appellative: salutaris littera, i. e. the letter A, written on the voting tablets as an abbreviation for absolvo, Cic. Mil. 6, 15 (opp. littera tristis, i. e. C, for condemno): digitus, i. e. the index-finger (perh. as used in greeting), Suet. Aug. 80; Mart. Cap. 1, § 90.—
2. Subst.: sălūtāre , is, n., i. q. salus, welfare, prosperity, Vulg. Psa. 115, 13 (4) (for the Heb. ).—Adj. prop.: Collis Salutaris, one of the four summits of the Quirinal (so called from the temple of Salus, which stood on it), Varr. L. L. 5, § 52 Müll.; cf. Salus, II.; “and v. Becker, Antiq. 1, pp. 568 and 578 sq.: Salutaris porta appellata est ab aede Salutis, quae ei proxima fuit,” Fest. p. 326 Müll.: Jovem cum Optimum et Maximum dicimus, cumque eundem Salutarem Hospitalem. Statorem: hoc intellegi volumus, salutem hominum in ejus esse tutelā (corresp. to the Gr. Ζεὺς Σωτήρ), Cic. Fin. 3, 20, 66: “qui (Jesus) Latine dicitur salutaris sive salvator,” Lact. 4, 12, 6.—Hence, adv.: sălūtārĭter , profitably, beneficially, salutarily: “uti armis,” Cic. Brut. 2, 8: se recipere, Plancus ap. Cic. Fam. 10, 23, 2: “cogitare aliquid,” id. ib. 10, 24, 2: “quinque consulatus salutariter rei publicae administrati,” Val. Max. 5, 2, 3: “haec salutariter scripsi,” Amm. 20, 8, 17.— Comp. and sup. of the adv., and sup. of the adj. do not occur.