I. Neutr., to be struck senseless, to be stunned, benumbed; to be struck aghast, to be astonished, astounded, amazed, confounded, stupefied, etc. (freq. and class.; “syn. torpeo): animus lassus curā confectus stupet,” Ter. And. 2, 1, 4: “cum hic etiam tum semisomnus, stupri plenus stuperet,” Cic. Verr. 2, 5, 36, § 95: “torpescunt scorpiones aconiti tactu stupentque pallentes,” Plin. 27, 2, 2, § 6: “haec cum loqueris, nos barones stupemus,” Cic. Fin. 2, 23, 77; cf.: “quae cum intuerer stupens,” id. Rep. 6, 18, 18: “dum stupet obtutuque haeret defixus in uno,” Verg. A. 1, 495: “admiror, stupeo,” Mart. 5, 63, 3: “adhuc in oppidis coartatus et stupens,” Cic. Att. 7, 10: “vigiles attoniti et stupentibus similes,” Curt. 8, 2, 3.—With gen.: “tribuni capti et stupentes animi,” Liv. 6, 38.—
(β).
With abl. or in with abl.: stupere gaudio Graecus, Cael. ap. Quint. 9, 3, 58: “exspectatione stupere,” Liv. 8, 13, 17: “novitate,” Quint. 12, 6, 5: “carminibus stupens,” Hor. C. 2, 13, 33: “stupet Albius aere,” id. S. 1, 4, 28: “laetitiā,” Sen. Herc. Fur. 621: “rex subito malo,” Flor. 2, 12: “qui stupet in titulis et imaginibus,” Hor. S. 1, 6, 17: “stupet in Turno,” Verg. A. 10, 446. —
(γ).
With ad: “mater ad auditas stupuit voces,” Ov. M. 5, 509: “et stupet ad raptus Tyndaris ipsa tuos,” Mart. 12, 52, 6: “ad supervacua,” Sen. Ep. 87, 5: “ad tam saevam dominationem,” Just. 26, 1, 8.—
B. Transf., of inanimate or abstract things, to be benumbed or stiffened, to be brought to a stand-still, to stop (mostly poet.; “not in Cic.): multum refert, a fonte bibatur Qui fluit, an pigro quae stupet unda lacu,” Mart. 9, 100, 10: “flumina brumā,” Val. Fl. 5, 603: “undae,” Sen. Herc. Fur. 763; cf.: “ad frigus stupet (vinum), opp. gelascit,” Plin. 14, 21, 27, § 132: “stupuitque Ixionis orbis,” Ov. M. 10, 42: “ignavo stupuerunt verba palato,” id. Am. 2, 6, 47: “stupente ita seditione,” Liv. 28, 25.—
II. Act., to be astonished or amazed at, to wonder at any thing (poet.; cf. “admiror): pars stupet innuptae donum exitiale Minervae,” Verg. A. 2, 31: “omnia dum stupet,” Val. Fl. 5, 96: “regis delicias,” Mart. 12, 15, 4: “dum omnia stupeo,” Petr. 29 al.— Hence, part. fut. pass.: stŭpendus , a, um, wonderful, astonishing, amazing, stupendous: “virtutibus stupendus,” Val. Max. 5, 7, 1: “virtutum stupenda penetralia,” Nazar. Pan. Const. 6, § 1.