Plutarch, De garrulitate
Gregorius N. Bernardakis, Ed.

ἡ Ῥωμαίων σύγκλητος ἀπόρρητόν τινα [p. 315] βουλὴν ἐβουλεύετο καθ᾽ αὑτὴν ἐπὶ πολλὰς ἡμέρας: ἀσάφειαν δὲ πολλὴν καὶ ὑπόνοιαν ἔχοντος τοῦ πράγματος, γυνὴ τἄλλα σώφρων , γυνὴ δέ, προσέκειτο τῷ ἑαυτῆς ἀνδρί, λιπαρῶς δεομένη πυθέσθαι τἀπόρρητον: ὅρκοι δὲ καὶ κατάραι περὶ σιωπῆς ἐγίγνοντο καὶ δάκρυα ποτνιωμένης αὐτῆς, ὡς πίστιν οὐκ ἐχούσης. ὁ δὲ Ῥωμαῖος ἐξελέγξαι βουλόμενος αὐτῆς τὴν ἀβελτερίαν ‘νικᾷς, ὦ γύναι’ εἶπεν ‘ἀλλ᾽ ἄκουε φοβερὸν πρᾶγμα καὶ τεράστιον: προσήγγελται γὰρ ἡμῖν ὑπὸ τῶν ἱερέων κόρυδον ὦφθαι πετόμενον κράνος ἔχοντα χρυσοῦν καὶ δόρυ: σκεπτόμεθα δὴ τὸ τέρας εἴτε χρηστὸν εἴτε φαῦλόν ἐστι, καὶ συνδιαποροῦμεν τοῖς μάντεσιν: ἀλλὰ σιώπα’ ταῦτ᾽ εἰπὼν ᾤχετ᾽ εἰς τὴν ἀγοράν: ἡ δὲ τῶν θεραπαινίδων εὐθὺς ἐφελκυσαμένη τὴν πρώτην εἰσελθοῦσαν, ἔπαιε τὸ στῆθος αὑτῆς καὶ τὰς τρίχας ἐσπάραττεν ‘οἴμοι’ λέγουσα ‘τἀνδρὸς ¹ καὶ τῆς πατρίδος: τί πεισόμεθα;’ βουλομένη καὶ διδάσκουσα τὴν θεράπαιναν εἰπεῖν ‘τί γὰρ γέγονεν;᾽’ ὡς δ᾽ οὖν πυθομένης διηγήσατο καὶ προσέθηκε τὸν κοινὸν ἁπάσης ἀδολεσχίας ἐπῳδόν, τὸ ‘ταῦτα μηδενὶ φράσῃς ἀλλὰ σιώπα ,’ οὐ φθάνει τὸ θεραπαινίδιον ἀποχωρῆσαν αὐτῆς, καὶ τῶν ὁμοδούλων εὐθὺς ἣν μάλιστ᾽ εἶδε σχολάζουσαν ἐμβάλλει τὸν λόγον: ἐκείνη δὲ τῷ ἐραστῇ παραγενομένῳ πρὸς αὐτὴν ἔφρασεν. οὕτω δ᾽ εἰς ἀγορὰν τοῦ διηγήματος ἐκκυλισθέντος ὥστε προλαβεῖν τὸν πλασάμενον τὴν φήμην, ἀπαντήσας τις αὐτῷ τῶν γνωρίμων ‘ἀρτίως’ εἶπεν ‘οἴκοθεν εἰς ἀγορὰν καταβαίνεις;᾽’ [p. 316] ‘ἀρτίως’ ἔφη ἐκεῖνος. ‘οὐκοῦν οὐδὲν ἀκήκοας;᾽’ ‘γέγονε γάρ τι καινόν;᾽’ ‘ἀλλὰ ² κόρυδος ὦπται πετόμενος κράνος ἔχων χρυσοῦν καὶ δόρυ, καὶ μέλλουσι περὶ τούτου σύγκλητον ἔχειν οἱ ἄρχοντες.’ κἀκεῖνος γελάσας ‘φεῦ ³ τοῦ τάχους’ εἶπεν ‘ὦ γύναι, τὸ καὶ φθάσαι με τὸν λόγον εἰς ἀγορὰν προελθόντα’ τούς μὲν οὖν ἄρχοντας ἐντυχὼν ἀπήλλαξε τῆς ταραχῆς τὴν δὲ γυναῖκα τιμωρούμενος, ὡς οἴκαδ᾽ εἰσῆλθεν, ‘ἀπώλεσάς μ᾽’ εἶπεν ‘ὦ γύναι: τὸ γὰρ ἀπόρρητον ἐκ τῆς ἐμῆς οἰκίας πεφώραται δεδημοσιωμένον: ὥστε μοι φευκτέον ἐστὶ τὴν πατρίδα διὰ τὴν σὴν ἀκρασίαν.’ τρεπομένης δὲ πρὸς; ἄρνησιν αὐτῆς καὶ λεγούσης ‘οὐ: γὰρ ταῦτα μετὰ τριακοσίων ἤκουσας;᾽’ ‘ποίων’ ἔφη ‘τριακοσίων; σοῦ βιασαμένης, ἐπλασάμην ἀποπειρώμενος.’ οὗτος μὲν οὖν ἀσφαλῶς πάνυ καὶ μετ᾽ εὐλαβείας, ὥσπερ εἰς ἀγγεῖον σαθρὸν οὐκ οἶνον οὐκ ἔλαιον ἀλλ᾽ ὕδωρ ἐγχέας, ἐπείρασε ⁴ τὴν γυναῖκα. Φούλβιος ⁵ δ᾽ ὁ Καίσαρος ἑταῖρος τοῦ Σεβαστοῦ, γέροντος ἤδη γεγονότος ἀκούσας ὀδυρομένου τὴν περὶ τὸν οἶκον ἐρημίαν, καὶ ὅτι, τῶν μὲν δυεῖν αὐτῷ θυγατριδῶν ἀπολωλότων Ποστουμίου δ᾽ ὃς ἔτι λοιπός; ἐστιν ἐκ διαβολῆς τινος ἐν φυγῇ ὄντος, ⁶ ἀναγκάζεται τὸν τῆς γυναικὸς υἱὸν ἐπεισάγειν τῇ διαδοχῇ τῆς ἡγεμονίας, καίπερ οἰκτίρων καὶ βουλευόμενος ἐκ τῆς ὑπερορίας ἀνακαλεῖσθαι τὸν θυγατριδοῦν: ταῦτ᾽ ὁ Φούλβιος ἀκούσας ἐξήνεγκε [p. 317] πρὸς τὴν γυναῖκα, πρὸς δὲ Λιβίαν ἐκείνη, Λιβία δὲ καθήψατο πικρῶς Καίσαρος, εἰ πάλαι ταῦτ᾽ ἐγνωκὼς οὐ μεταπέμπεται τὸν θυγατριδοῦν, ἀλλ᾽ εἰς ἔχθραν καὶ πόλεμον αὐτὴν τῷ διαδόχῳ τῆς ἀρχῆς καθίστησιν. : ἐλθόντος οὖν ἕωθεν , ὡς εἰώθει, τοῦ Φουλβίου πρὸς αὐτὸν καὶ εἰπόντος ‘χαῖρε , Καῖσαρ’ ‘ὑγίαιν᾽’ εἶπε ‘Φούλβιε.’ κἀκεῖνος νοήσας ᾤχετ᾽ εὐθὺς ἀπιὼν οἴκαδε, καὶ τὴν γυναῖκα μεταπεμψάμενος ‘ἔγνωκεν’ ἔφη ‘Καῖσαρ , ὅτι τἀπόρρητον οὐκ ἐσιώπησα: καὶ διὰ τοῦτο μέλλω ἀναιρεῖν ἐμαυτόν:’ ἡ δὲ γυνὴ ‘δικαίως’ εἶπεν ‘ὅτι μοι τοσοῦτον συνοικῶν χρόνον οὐκ ἔγνως οὐδ᾽ ἐφυλάξω τὴν ἀκρασίαν: ἀλλ᾽ ἔασον ἐμὲ προτέραν’ καὶ λαβοῦσα τὸ ξίφος ἑαυτὴν προανεῖλε τἀνδρός. ⁷