argumentum
Contemptor Diuum infelix comes atque IohannesIn predam trahitur. Monet et non temnere Sanctos
Nanque senex grauis et canus pia tempora circum.
Regia plebs cedit, Pasitheaque suadet amorem
5Ethereum populo. Mutinensis turba niuales
Induit at uestes, surgit processio sancta,
Qua Partitur anus sancta in libamina panem.
Sexaginta etiamque aliena ad menia pergunt
Nanque oratores, solemnia festa ferentes.
1.
Talia dum loquimur lapsu clangoreque leto,Hinc discurrit eques, uiridemque ad menia palmam
Nanque ferens, clamans: "Miracula tollite, gentes,
Magna adsunt, Christi uos omnes nomine leti
5Viuite, sancte etiam orate et uexilla Marie.
Ille Deum contemptor enim, comes ille Iohannes
Vincula nostra subit, preda spoliatus et armis".
Prosilimus subitoque ipsum reuocamus ouantes
Palmiferum, quidam Mutinensis et inquit: "Amice,
10Ede, precor, rerum seriem et miracula pande
Queque refers". "Fabor - dixit - breuiterque recludam:
Non datur hora more, letis aduertite mentes.
Vt uerum ingenti pecorum grege fulsit onustus
Atque hominum manibus strictim post terga reuinctis,
15Sudantes deflexit equos comes ille Iohannes
Vignole in tumulum, saxi penes arida duri
Nam iuga turriferam quod in aera subleuat arcem:
Immemor ac demens quod sancte festa Marie
Leserat, innocuum quod sparserat inde cruorem
20Strage neces cumulans infanda, quodque furore
Virginis horrifico exagitarat numina sancte,
Exuit arma ferox, firmatque frementia castra,
Protinus accingunt pecori se nanque subacto,
Viscera collaniant leti fumantia, lato
25Immerguntque cado, uerubus disiecta reuoluunt
Arboreis. Illos demissaque flamma fatigat,
Hos rabiosa fames uictus corrodere siccos.
Singula decreui proprio cum lumine: nam me
Frondibus immixtum magne arboris umbra tegebat
30Exploratorem, nemus undique meque premebat.
Incipiunt armare dape insatiabile corpus
Crassa, mellifluoque infundere pectora Baccho.
Sternuntur lectam magnoque sopore per herbam
Persimiles morti. Sic iam sua fata rotabant.
35Et Deus omnipotens rebus sua tela nefastis
Vltrici uibrare manu equa et ceperat ira.
Vt ducibus retuli nostris, quecumque parabat
Armorum fortuna potens: "Gaudete, falanges:
Ante comas solis certa est uictoria nobis, -
40Dixerunt - somno et Baccho iacet hostis opertus".
Inde statim sancte peragunt pia uota Marie,
Atque struunt acies tanto sub nomine nostras,
Hostibus et placidam obscura sub nocte quietem
Carpere nanque sinunt. Sed postquam lucida celo
45Alba micat, pallent et sidera cuncta corusco
Surgentis Phebi radio percussa, repente
Dat tuba rumpendi signum clangore tremendum
Bellisono. Laxantur equis tunc lora repente,
Prepetibusque ruunt equites peditesque uicissim.
50Paucis ordo fuit seruantibus agmina retro:
Tanta fides fuerat uincendi Marte sub equo.
Protinus aggredimur predeque cupidine magne
Hostes, irruimus tanto cum fragmine, quanto
Nubisatum fulmen densas descendit in ornos,
55Aut sicut saxum de uertice nanque superbo
Pendentisque rotans montis resonare fragore
Omne nemus cogit, nec cessat sternere lucum,
Donec torrentis fundo requiescit in imo.
Haud aliter nostra arma ruunt. Vt castra tenentur
60Noxia, colla uirum iugulo damus, ocius illum
Cedimus atque illum; pauco tamen uda cruore
Terra madet. Miranda cano: aut grauitate liquoris
Pampinei, seu delictorum mole suorum,
Nullus in arma parat se, sic accingitur ense
65Nemo suo, nullus galeamque in fortibus aptat
Nanque humeris, nemo loricamque induit acrem,
Sella premit nec equum, nec lancea brachia mouit.
Hic grauis et stridor solito de more tubarum
Non erat ac clangor: nudi capiuntur inermes,
70Et stratis multi nodoso fune ligantur.
Rusticus ut pecorum durus transferre macello
Pingue genus cupit, et dextra leuaque renectit
Agnorum uinclo nullo discrimine colla;
Vt lupus et lepores sopitos faucibus atris
75Conterit, et multum tumefacto uentre reportat
Quod superest sine lite canum, sine uulnere quoquam,
Sic nos incolumes campum contriuimus omnem
Aduersum, mirumque inter tot corpora nemo
Saucius accipitur nostra de gente. Tumultu
80Hoc ipso uerum trahitur comes ipse Iohannes
In predam, atque nepos, omnisque exercitus ille
Dat penas scelerum. Iam uos michi parcite, cursum
Accelerare decet. Non possum singula fari,
Non seriem tractim. Sat sit: mirabile fatu
85Accepistis enim quando tam dira caterua
Tamque ferox, armis semperque assueta cruentis,
Sternitur, et nullo subit hostis uulnere uincla.
Ense Dei uulnus quis non meditabitur istud?".
Hec ubi, anhelantem ferrato et calce cruento
90Stringit equum, cursus rapiens in menia pronos.
Prodiga uotorum, clamans "Miserere" ruensque
Plebs rotat, ac subito diuinos nanque paratus
Ardet ouans albam et uestem connectere dorso.
Erigit ad celum geminas cum lumine palmas
95Sublato: "Nostri orbis seruantissima Mater -
Inquit - hera ac hominum sic prestantissima custos,
Que cogis iustas prauos uincire catenas,
Atque pios defendis item sub numine tanto,
Oramus pacem, miseri, da, Virgo benigna.
100Crastina lux similes istis despondet honores,
Et donis Arabum redolentibus ara coletur,
Et pingui tripodas sanctos lustrabimus igne".
2.
Postquam conticuit uulgus tenuitque parumperOra, senex grauis et cui cani fronte capilli
Resplendent, niueum cui pendet et undique mentum,
Incipit hec fari: "Quisquis contemnere sancta
5Numina presumit, desperet ducere tempus
Verum impune suum, semper memorem esse nefandi
Illum mente habeat, qui singula cernit ab alto
Nam solio, licet et gradibus uindicta remissis
Tarda meet, tandem fluit ipsa uolucribus alis.
10Non expectato descendit fragmine fulmen
Nanque suumque moram pene grauitate repensat,
Serius et quanto, tanto sed amarius instat.
Verum ego, gentili si dignum credere uati,
Legi mendaces non tutum spernere diuos
15Hactenus. Vnde Deum uerum et ridere tonantem
Audemus miseri, eterne et dare iurgia Matri?
Pretides etheree se olim cura fronte superba
Pretulerant forma Iunoni, seque uicissim
Esse boues sensere: iugo dare colla recuruo
20Horrebant, rigidos stimulos et aratra timebant.
Nec minus Antigone crepitantia rostra piauit
Ibidis, et rapidis facta est inimica colubris.
Tantalis et natos bis septem amissa feroces,
Que Manto uates irridens sacra Latone
25Iusserat, in rigidumque tumentia pectora saxum
Mutauit, retinens oculos in monte dolentes,
Rorat et eterno natorum uulnera fletu.
Palladie tele conuicia sensit Arachne:
Lycia ruricolas distendere brachia more
30Ranarum uidit, quoniam sorbere paludis
Vndam Phebifere uetuerunt nanque Latone.
Acteon fleuit nudam uidisse Dianam:
Ipsa etiam immani, quoniam non culta fuisset
Frugibus admissis, apro Calidona lacessit
35Omnia tum uastis cum dentibus arua uorante.
Dum parat insidiasque Pelasga fruade Lycaon
Nanque Ioui, siluas factus de sorte luporum
Incoluit, sueto semper de sanguine uescens.
Iam Capaneus atrox contemptor et ira deorum
40Multifidus fulmen sub uasto pectore condit.
Adde quod Eurylochus, comes omniuagantis Vlixe,
Circeos spernens monitus, armenta cruento
Inuasit ferro Phebeia, quo ratis altum
Naufraga cum sociis tenuit mare, denique solus
45Incolumis manibus puris euasit Vlixes.
Numinibus penas sub falsis si impia turba
Perluit, unde Deo coramque euadere certo
Presumis, scelerumque immania condere gesta?
Talia quid memoro? Verum neque Iupiter ipse
50Et neque Iuno soror neque mater Apollinis almi,
Nec Tritonia Pallas, que ulla parte sedebant
Nanque poli, possent tantas indicere penas,
Nequidquam fulsere dei ullo in sidere carnis.
Si quid supplicii tulerat mortale feroxque
55Tum genus, omnipotens solus Deus ille deorum,
Eterno qui nanque reos cum lumine pensat,
Impulerat. Si forte Erebi simulacra profundi
Christo mente ferens offendere ceca ruine
Quis daret, ille reum se nouerit atque nefastum,
60Et penas sentire graues. Finxere poete
Hoc mortale genus cupidum feritatis opace
Impuni noxam non currere tempore uitam,
Sub uario et morum discrimine habere figuras.
Ergo qui celi iacet immemor ille sereni,
65Omnipotentis adhuc Christi spectacula magna
Deserit, eternum nichil at sub mente reponens,
Sed solum terrena colens iuga, nanque iuuenci
Aut frendentis apri gradietur imagine torua.
Sic persepe deus, qui regia culmina mente
70Nanque superbifica tenet, et cupit esse colendus
Angelico ritu, rotat, et priuatus honore
Fit saxo similis, lugetque miserrima fata.
Illi nullus amor, nulloque floret honore,
Saxea sicut ei uel scrupea staret imago.
75Cetera sic igitur mores penes esse ferenda
Credite, finitimi. Vates finxere uetusti
Vltores sic esse deos, quod credere uerum
Non decet: hi superi dederant sua membra barathro.
Hoc sed lauriferi uerum cecinere poete:
80Quisque pii tumido uiolaret corde Tonantis,
Vnius atque Dei numen sub nomine summi,
Vel Iouis, aut Phebi, uel siluicoleque Diane,
Ille daret penas scelerum: sic ipse sub orbe
Viveret infamis nostro, uel gloria nusquam
85Afforet, hic morum quadam feritate rigente
Exuit, humanam retinens feralia formam.
Dicite iam queso: si nostro musa Nasonis
Tempore mutatas cuperet predicere formas,
Nonne lupos homines quos secula nostra uocarunt
90Inuenietque boues? rigidi uel montis ad instar
Esse animos? Verum si me non fallit imago,
Hac tempestate esset transformatio maior.
Ast exempla uirent nobis iam proxima ualde:
Quis lupus est stabulis nostrisque rapacior usquam,
95Bellua que nostre Cererique nocentior inde,
Fructibus ac nostris uel sus Calidonius agris
Iam grauior fuerit, quam olim comes ipse Iohannes?
At quoniam Bacchi truncauit munera pulcri
Viniferos populatus agros, sibi crura recidit
100Vesano Argolici dudum de more Lycurgi.
Imo pater rerum, uindicte et maximus ultor
Iusteque omnipotens Deus hoc scelus ethere summo
Prospiciens, Matris quod sacra ferocibus ausis
Nec prece se frenans nostra uiolare parabat
105Abstulit ethereum magno discrimine sensum,
Compulit ast illum iustas uincire catenas.
Talia plura animus uerum memorare uolebat,
Sed tuba Regino populo dat signa recessus.
Viuite felices, quibus hec sanctissima uestis
110Terga tegit, nosmet pallium cingemus et istud.
Ite, pie gentes, reditu gaudete secundo".
Hec fatus, placido tenuitque sub ore quietem.
3.
Delius interea medium superabat OlympumCurribus horriferis, propior iam uesper in undas
Oceani properabat iter, cum candida turba
Atque sacerdotes, Reginus episcopus, ibant
5In patriam cantu festiuo. Contio tota
Hinc uexilla mouet candentia nanque Marie.
Protinus exortus clamor tonat ethera tantus
Et "Miserere" ferens solum "Miserere, Maria",
Quantus dum campis exercitus agmine denso
10Victor ouans latis subito leuat inclita signa
Ordine sub pulcro, patrium sperando triumphum.
Occupat ast urbem post hec Mutinensis apertam
Plebs numerosa suam. Subito qua lapsa resurgunt
Magnaque seruantur uoto concordia ciues
15Vnanimo, libatque sinu delapsa corusco
Virginis etheree. Et maior Pasithea sororum,
Corpus nuda suum, uisa est uolitare per urbem,
Talia uerba sonans: "Felices numine ciues
Virgineo, ceptis letas componite mentes,
20Discite iusticie cultus seruare pudicos.
Religio sedeat uestris in mentibus alma:
In summa gaudere Iesum deitate tenete.
Non auri uanis splendoribus atque rubentis
Semper honorandos gratis uiolate propinquos,
25Vendite nec lucro leges, periura nec usquam
Hereat ipsa manus mendaci subdita uerbo.
Atque fidem patrie sanctam portate decore,
Illicitas Venerisque faces extinguite rore
Ingenii celestis, item manus arma cruenta
30Nesciat ipsa pati. Fessos tolerate parentes
Inque humeris uestris, caris non intonet usquam
Consiliis immane nefas. Hec omnia surgent,
Si modo rectus amor concors et gratia uestro
Pectore fructificet, nil et fingetis amarum.
35Emicat equus amor, noctis resplendet et umbra:
Solus hic omne nefas extinguit et omne scelestum.
Furta uetat, thalamis iniuria nescit, et huius
Ante fores torquere pedem, et sanctissima curat
Numina, uerum horret tepidumque haurire cruorem
40Et scelus omne fugit. Ciues, concordia, ciues,
Et uos dulcis amor foueat. Discordia sicut
Elatum imperium quodcumque supinat ad imum,
In tristes luctus contorquet et omina leta,
Sic rerum concors animi tranquilla quiesque
45Infima cum superis equat, uel tristia letis
Circuit, et duros grata leuat urbe dolores.
Vt sileam Graias urbes et barbara regna,
Donec Roma tulit concordi consule sceptra,
Imperio totum placauit federe et orbem,
50Occasusque suis manibus parebat et ortus,
Et qua parte polus flammato sidere flagrat
Et qua torpet hiems glaciali frigore dura.
Sed postquam rabies inuasit dissona rerum
Imperiale decus, totius sidus et orbis
55Romanas acies ferrumque in menia torsit,
Est de monte alto et precioso deuia uallis
Roma effecta quidem, nimis et de sole micante
Nox obscura simul, caput et que gloria mundi
Ac erat, infamis pars postera facta profecto est:
60Que tulit et largos tanto sub honore triumphos
In seruile iugum crudelis torsit Erinys.
Si tam grande iubar discordia nanque tenebris
Submersit, rebus quenam fiducia paruis?
Nuntia non minimo de sanguine nanque deorum
65Sum data iam uobis, dicor Iouis esse tonantis
Filia, sed Christi, Iouis omnipotentis, alumna.
Discite iam pacis, ciues, libamina sancte:
Gloria sic dabitur uobis dignissima celo".
Talibus ipsa piam plebem Pasithea replebat
70Auspiciis, et sancta uocans in federa ciues.
Ingrediturque hominum precordia magna uoluptas,
Magnus amor, subitoque omnes dulcedine pacis
Implentur pulcre, fugit ocius omnis ab ipsa
Vrbe furor. Visu mirabile, labitur ille
75Ora inimica rogans ueniam, fauet ille petenti,
Et lacrimans petit ipse odii dimissa nefasti;
Porrigit hic ensem, manibusque repente perosis
Offert omne genus uindicte, pectus et acre
Nudans singultu, clamans: "Miserere, profundo
80Percute, si libeat, submerge tepentibus extis
Ferrum, promereor". Iam non mora tardat et hostem,
Imo genu solidam mitti curuamine terram
Sponte petit, magnis simul et cum fletibus almam
Pacem orat. Sic alta animo et tranquilla uicissim
85Suffluit ipsa quies, paribusque tenetur habenis:
Vt cum ceruleus furit estus in equore uasto
Flaminibus pulsus uariis, contraria ponto
Refluit unda alto rumpens latus atque sonorum
Litore in opposito, tunc si fortasse uolucres
90In ripa alciones dent fetus, protinus omni
Fit tranquilla salo requies, et pace secundant
Fluctus, et nullo quassatur turbine gurges.
4.
Vesperus hinc suadet popularia membra soporemCarpere iam placidum. Currentia sidera nocte
Hortabantur adhuc, sed nescit magna uoluptas
Torporis gelidi cunabula nigra tenere.
5Nam deuota sacris insomnem protinus umbram
Preteriens urbs hec, uestes sarcire beatas
Assyria pergliscit acu. Tunc candida lina
Exuit omne thori genus. Ipsa decoribus albis
Pluma uacat, fiunt uestesque toralibus ipsis.
10Mercedem tele propter protendere uitam
Callida ponit anus, nec uomere sudat arator
Terrifido, nemus et non concutit ulla bipennis
Vmbriferum, uigilat nec merces ulla per urbem.
Virginis altus amor magna et reuerentia sancte
15Expulerat uanum uite terrestris amorem
Omnibus. Vnanimo induitur pretexta Marie
Nam populo lucem deuota mente morante.
Postquam Luciferi radiis excanduit ether,
Qui precio pronos suetus stimulare labores,
20Deseruere lares solemni murmure turbe
Exhaustos uictu nulloque humore calentes.
Infantes aderant, quos nondum noxia torquet
Mens equidem, cunisque premebant ora parentum
Ipsarum, nec eis ulnas grauitate fatigant.
25Altior atque etas currebat, adultior atque
Inde chorus, uicio graditur purgata iuuentus.
Cui Parce insidias ponunt, it lassa tremensque
Canicies senis, uires dabat alma uoluptas,
Ac onerata latus fetu matrona peracto
30Intrepidis pergit gradibus, quoque lintea uestit.
Quisque cupit sanctis crimen delere nefandum
Passibus his, sperans euo meliora futuro.
Hostia festiuis postquam est celebrata Camenis,
Angelice fulgent acies, pulcerrimus ordo
35Emicat, in prima uexilli fronte sacerdos,
Cantibus armatus diuis, uenerando Mariam
Progreditur, post quem fluit immatura repente
Pubes, hanc sequitur uerum genus omne uirile,
Post muliebre uiret, postremo cardine plures
40Succedunt etate senes plena: simul omnes
Ordine sub tanto incipiunt laudare polorum
Reginam, uerum tali modulamine signa
Quatuor extollunt amplis comitata cateruis.
Sidereo ritu post sanctus episcopus omnes
45Pastorale ferens sceptrum, cui tempus et alba
Infula connectit, turba redimitus ouantum
Nanque sacerdotum sequitur deitate uerenda,
Nec minus interea dextra leuaque magistri
Conseruatores acierum dogmate pulcro
50Ibant, et passu stringebant ire iugali
Omne hominum genus hoc, fratrum de more sacrorum.
Menia et egredimur lustrantes templa perinde,
Qua uerum inuicte ciuilis ducitur arcis
Murus, qui curuo ratibus dat fornice portum,
55Soluit in Eridanum graciles et ab urbe phaselos.
Dextra surgit enim Katarine sancta beate
Nanque domus, sic ara simul, pulsamus et ipsa
Hostiaque in primis hec motibus ara ueretur.
Ast introgressis referens cerealia dona,
60Triticeum panem in palmis simul ore benigno
Obuia currit anus rugis et arata figuram
Longo plena situ nitido et circumdata uello.
Incipit hec Cererem duro discindere ferro,
Distribuens cunctis coram gradientibus. Atque
65Hoc sanctum crustum libauit primus, et inde
Vltimus, et pleno discedit quilibet ore.
Tum bis quinque hominum fulgebant milia toto
Agmine, sed nulli facta est penuria gustus:
Diuinus manibus crescit cibus, alta fidesque
70Omnia nanque potest, supplet, nec desinit usquam.
Fingite mendacesque deos Pelopeia membra
Cocta patri misero sic semiuorata repente
Osse elefantinoque artus supplesse tenellos
In nexus dulcis uite et copulasse saluti;
75Fingite ceruicem, quam olim Tirynthius heros
Aonii uates hydre truncabat in ictu
Nequidquam uasto reuirenteque gutture crebro.
Non mentimur enim uos ut fingendo soletis:
Lumina nostra fidem faciunt, et tempora nostra
80Hec pariunt, nulla ignotaque ambage tenentur.
Hanc nostram Cererem geminabat gratia summi
Artificis, uerum que gentis milia tristi
Nanque fame pereuntis item iam plurima pauit,
Piscibus et binis simul et cum pane beato,
85Queque quaterdeno Egypti per deuia lustra
Fore die placido populum satiauit inertem;
Que totidemque impasta stetit cum patre diebus,
Montibus et speculans nostram meditando salutem;
Que limphas in dulce merum mutauit, at ipso
90Nanque stupente choro, matre et mirante Maria.
Interea lucis medium conscenderat axem
Igneus at Titan, cum cetera templa pudicis
Passibus his circumlustrauimus. Vrbe petita,
Morsibus haud crassis ieiunum pectus inheret.
95Nec fera pendenti pinguisue natabat aeno:
Solum onerare uident sterilem mantilia mensam
Et Cereris pure, sic Bacchi munere mixto
Atque pudicitie, multis soror unda placebat,
Nullus amor uentrisque onerat mortalia uasti
100Viscera, quisque pio gaudebat degere uictu.
Postera nanque dies similique sub ordine nosmet
Euocat, et nona statuimus luce morari
Talibus in sacris, clari ut docuere magistri.
Sic nos omnis habet lux, et miracula surgunt
105Vndique. Qui gradibus curuis et calle sinistro
Corpora portabant, que lucem lumina ceca
Optauere diu, gaudent reparasse salutem.
Et sonus obtusa refluebat in aure potenter:
Plurima sic morbi facies fugiebat ab ipsis
110Corporibus, trita auxilium que mente uocabant.
5.
Fulserat at lampas celi que lumine primoQuarta ferebatur, qua pulcro more priorum
Multi oratores aliena ad menia pergunt,
Mores angelicos referentes, numina sancta et
5Vellatumque genus, sedes simul arua petentes,
Tunc celebraturi et summi quibus ara Tonantis
Fundari possit, quando agmina nostra ferentur
Litus in alternum, paulo et reparare quietem
Vt ualeant dulcem, miracula pandere et alta.
10Sexaginta igitur uirtutum sidere claros,
Eloquio simul et generoso dogmate plenos
Ire iubent, qua olim studiorum mater amena
Sanctorum culto sub colle Bonomia floret.
Nec mora, sidereis iussis parere frequentant
15Quadrupedes niueo uestiti stamine pingues,
Seque simul sancto passu mandata facessunt.
Iamque gradu exacto portas et tecta subintrant.
Hos cursu rapido pueri tenereque puelle
Aerio clamore premunt, comitantur euntes
20Vulgus iners, totus "Miserere" sonabat et ether.
Tum sublatus equo patrum discurrit ad ora
Nuntius, albenti referens sub ueste latentes
Mirandos uenisse uiros pergrandia fari.
Illi pomiferum spatiantur forte per hortum,
25Quem cingit pulcra fabricatus et arte corona
Mirifica murus geminas diuisus in alas
Vertice sublimi, quo quatuor ora uirorum
Nanque pari et lato possunt discurrere passu.
Fornice pampineo circumuestitur et hortus
30Hic quoque: Bacchus enim gaudetque Ismenius ipsum
Incoluisse locum, gaudet simul ipse Priapus
Hellespontiacus uirides incessere frondes.
Hic matura uiret primis in fructibus anni
Nam cerasus calathis pulcerrima dona ministrans,
35Et muscata pirus, simul et glacialis abunde.
Inde futurorum Parnasi prescia laurus
In tumulo uati multum et carissima Phebo.
Persica uirgineo semper matura sub astro
Herois tardo mensis gratissima uictu,
40Vel que Pisarum fecundum litus inumbrat,
Queque saporifero aut dulcore Ferraria nutrit.
Pomorum genus omne uiret, uiolaria uerno
Tempore nam redolent, simul et rosa punica apertis
Frondibus ipsa rubet, uernantia lilia candent
45Crassa liquore soli, dea Flora coloribus ipsum
Ceruleis uario circumdata tempora serto
Hortum collustratque humenti gramine terram
Obtegit, ut placidum sit iter gradientibus ultro.
Consueuere patres rebus quandoque quieti
50Publicole paulo mordaces ponere curas,
Nanque ibi solemni persepe et surgere mensa
Et lenire mero torrentia pectora dulci.
Accirique repente iubent et cedere coram
Qui debent fari nostra et mandata referre.
55Postquam in conspectu concessa licentia lingue
Eloquii, sacer et Mutinensis Bartholomeus
Fons clari placido sic talia protulit ore:
"Patres auricomo septi fulgore potentis
Iusticie, pietatis item, ad uos sancta lacessunt
60Tendere mira Dei, et uestes portare beatas.
Credimus at famam uestras uolitasse per aures
Vt Mutinensis enim uerum legatio nostra est,
Ceu populus noster tegitur uelamine sancto
Virginis etheree, uel Christiparentis ut alma
65Purpureaque toga, tela redimitus et alba,
Et ceu solemnis processio fertur in urbe,
Continua sub luce micans, celeberrima signa
Vt sequimur, simul et que tunc spectacula surgunt,
Idcirco siluisse decet. Mos celitus istis
70Cultibus exortus, fines pulsare propinquos,
Et tota psallente manu sanctissima uerba
Figere celestes aras, et lintea summe
Virginis, omnipotens et corpus tollere celo,
Finibus hos habitus cedendo relinquere fuluos.
75Oramus sedes quibus hec solemnia sacra
Si libet armemus, populusue quiescat, et agros,
In quibus hic noster sanctas percollocet aras.
Luminibus coram Virgo sanctissima uestris
Ardescetque illam Phebeios ante uigores
80Cernetis, radios uincentem fronte corusca.
Multa etiam meritis occurrent omina uestris:
Muneribus quisquam diuis redimitus abibit.
Oceano ueniens mos hic percultus Hibero,
Vrbibus et cunctis, Romano Gallia nostro
85Pontificique obnixa diu seruauit et ipsos
Angelicos ritus, quas Apenninus et umbrat
Seruauere urbes Ligurum ducis, alueus et quas
Nauigat Eridani. Dedimus poscentibus ipsis
Finitimis campos similes, et dulcia Tempe
90Nos etiam, rebus sic uos placate beatis.
Non ullis squalebit ager populatibus egris
Ac spondemus enim, nec erit uiolentia quoquam:
Maiestas nos sancta uehit Virgoque serena.
Addite, si puro sub pectore sancta manebit
95Religio talis, mergetur pestifer annus,
Mitia consurgent et uobis sidera nempe.
Gaudebunt uestre segetes, felicius agri
Pubescent, dira et flatu discedet Erinys
Tabifico, pax alma ipsam mulcebit et urbem,
100Spiritus et tandem eterna in sede quiescet".
Hec ubi, labra premit clausoque obmutuit ore,
Orsus sed largo sic est sermone senatus:
"Insignes quibus est magno facundia fratres
Plena Deo, simul etherea uirtute potentes,
105Nouimus et fama et rebus quecumque tulistis
Certa quidem dudum. Sed uos percredite, fratres,
Non ita semota sol aureus urbe quadriga
Ista Iusticie uerum delabitur, ut nos
Pectora gestemus diuis obtusa beatis.
110Ergo agite, et uestras acies subducite sanctas
Quaque libet satius. Seu uultis scandere muros
Vrbanos, etiam uel uultis castra locare
Cultibus in nostris, uel gramine ponere ameno,
Cedimus ac ipsi. Nec enim dubitamus agrorum
115Squalorem quemquam oriri populatibus egris.
Imo erit et munus uos tollere queque uoluptas
Ipsa uocat, nichil est uetitum, succedite ceptis,
In commune damus camporum munera et urbem.
Cetera que fertis Christus Deus ipse secundet
120Celorum et Regina potens". Dixere. Repente
Gratifico ciues nostri sermone recedunt,
Et data tunc patrie portant responsa moranti.
