Quatrario, Giovanni Sulmona, 1336 - 1402, elegiae, elegiae eleg. elegiae (G. Pansa, 1912)

Surcule sat properas cibelis de sede quieta
Aeris et extensis tangere summa comis.
Siste parum saltus, et ne presagia spernas,
Sprevit, et equoreas Ycarus efflat aquas.
5Massimus in votis, et se minor, ora parentis,
Non tenuit Pheton, corruit actus equis.
Vellet uterque suum postquam invenere periclum.
Cassa retractantes iussa. Dedisse fidem.
Tu quid ages? Nichilumque tibi narrata figurant?
10Conscius inferias astruis ipse tuas.
Inferias dixisse velim. Nam spiritus intus
Te fovet. Et maior sole cadente manes.
Fare. Quid in gremio magne genitricis iniqua
Carpis. Et ethereum scande viator iter.
15Si minor anfractus terre sub ymagine sacra
Corpora contorquet. Spernere summa velis.
Providus ista cape. Experto mihi crede moranti.
Aeris innumeras, concipe mente neces.
Ver aries cum solis equus sua claustra resignat,
20Ducit et ad roseum terra paratur opus.
Cuius ab impulsu placidus festinus ad auras,
Surgis, et excidio creveris ipse tuo.
Tunc male discordes miscent sua flamina venti,
Frigidus a tepido victus abire pudet,
25Cedit hiems veri, sed non cessisse putabis,
Cum subito rigidas senseris alba nives.
Auribus ista tuis veniet vox mesta coloni,
Heu miser ad nichilum bruma redegit opus.
Cunta super terram celeri gaudentia partu
30Languida sternuntur frigore tacta solo.
Inscius adversi rebusque incautus amaris,
Voce sub alterius damna priora lues.
Extimplo solito vitales ordine succos
Inspirare voles, cuspis adhunca riget.
35Plurima spes saltus morietur cum cuspide fracta,
Qua geniale prius carpseris imus iter.
Conspice nec doleas tempus donare quieti,
Interdum salubris fortius ire mora.
Vive sub exemplis, poterunt exempla iuvare,
40Que nocuere pari spreveris ipse tibi.
Nonne vides iuxta varia de gente repostus
Palmes, Ab excelso squalet adusque pedem?
Lactea viscoso ficuum vis obsita libro,
Stipite de supero pulsa resedit humo.
45Semper ab elatis poteris spectare ruinam.
Infima complectens subter abire nequit.
Fortior ethereas celi tollerare ruinas
Punicus hic stipes falce secandus erit.
Non valuit proprii condam dea mater olivi,
50Egide, paciferas condere valde comas.
Mennonis extincti lacrimas Aurora ministrat.
O Bache, racemiferas obstruis ipse vias.
Si quoque dii nequeunt divi sua dona tueri,
Tu babilloniadum sanguine tutus eris.
55Nota canam multis, tibi sed non congnita credam,
Multa senescentem tempora longa docent.
Fons erat herbosis oriens radicibus ample
Que poterant mori frondibus esse satis.
Huc iuvenum flammata petit concordia mortem,
60Quo locus ad requiem pactus amoris erat.
Fregit utriusque suo letali pectora cultro,
Priamus et Tisbe, sanguine terra madet.
Sanguinis ab adiuncta Mori radice receptus,
Protimus ad fructus serpit et ipse novos.
65Poma rubent iuvenum mortis testantia famam,
Cum prius in ramis candida poma forent.
Hec retuli ne forte tuos sub sidera saltus
Credideris preter posse perire nichil.
Cuncta tamen superes annis remeantibus esto,
70Et spatii capias aeris ipse fatis,
Transieris Cancri torrentes viscera soles,
Autunni ethereis fulgura plena sonis.
Pondere sub niveo maneas infractus et omnem
Evadas hiemem, Nil nisi morus eris.
75Morus eris, certe zefiro redeunte tepenti,
Frondibus explicitis condere membra voles.
Ut Titan rapidus Geminorum signa recurrens,
Eminus a membris transeat ipse tuis.
Femineus cetus, scandet mala turba virentem,
80Solibus igniferis tergora nuda dabis.
Et tener addivum superans ramusculus igne
Que pereant manibus fractus ad hima ruet.
Magnus erit stimulus venientum cede dolorum
Inter felices unica damna pati.
85Arbor ubique suis foliis requiescet in umbra
Libera et ethereas poterit ire vias.
Tu spoliis nudata tuis. Tu solis et estus,
Sola lues, ramos sola retorta gemes.
Crede, malis nimium semper calcata iuventus
90Ante diem canis spargitur ipsa comis.
Ad senium festinat iter quo cunta domantur,
Et lenta saltem destruit acta nece.
Stabis iners tandem, ramos populata virentes,
Pro ramis toto corpore truncus eris.
95Tunc quoque patronus sterilem resecabit ab ortu.
Quisquis erit, longo tempore, nullus ego.
Alter ab ignoto veniet possessor amate
Ortule, non homines turba caduca sumus.
Quas lacrimas gemitusque pios sub cortice cese
100Manabunt driades, cum quoque fracta rues?
Hoc tandem duplici narrabis carmine quartum
Principio finis differat ipse suo.
Heu celebris condam superas tollebar ad auras,
Nunc cecidi misere, scandere casus erat.
105Forte tot expositis fandi tibi si qua potestas
Afforet, ad tales dulceres ora sonos:
Improba mens hominum semper quam provida spargis
Consilia in reliquos et tibi scire cares.
Te doceas vir docte nimis, te cura lacesset,
110Hec aliis quam das, competit ipsa tibi.
Quid natura parens, toto produxit in orbe
Aptius anfractus sumere posse viro?
Effuge tot laqueos hominum pugnasque malorum
Spirituum varias, et tibi confer opem.
115Stringe oculos ne vana trahant, placidisque malignis
Conhibeant, lustrent mentibus acta satis.
Non patulas cassis retegas sermonibus aures,
Resque sed siquas impetus ipse tulit.
Os quoque ne dapibus pandas pateatque baratrum
120Obstrue, vitalem convenit esse viam.
Naribus aura pium referat si lenis odorem,
Lende procul, menti degener esse solet.
Mollia precipue ni parcas tangere mentem,
Enervant, cupidas retrahe sepe manus.
125His quoque si iungam nascentia monstra virorum,
Materie cedent ferrea verba mee.
Desine, fata iubent hac me radice teneri,
Desine, surgenti queritur altus honor.
Audivi, fixeque manent in pectore voces,
130O surcule, et in ventos tradita nulla perit,
I, bone, concessas foveas et follibus auras,
Naufragii scopulos prosperitate petas.
Da stimulos effrenis, eat per gramina currus,
Improba vis, nisu corruat acta suo.
135Parce precor dictis, equa cum mente loquebar,
Tu refugis, tendas, verba loquutus amat.