Mussato, Albertino Padova 1261 - Chioggia 1329, carmina, carmina carm. carmina (G. Monticolo, 1890; L. Padrin, 1887)

Ad nova, felices Muse, mea turba venite;
Pinguia tyrsigeri celebremus festa Liey;
Currite Nereides, vitreis quibus usus in undis
Tritonesque leves et aquosi numina ponti
5Nise, Episoque, Talia, Cimodoceque,
Funditus Illiricum spumis evolvite ponthum;
Prodite diversas faties, mirandaque visu
Corpora sub variis afferte latentia formis;
Fluctibus in mediis tumeant immania cete
10Et freta fulmineas iaciant ad litora focas.
Scilla feros rabidos Sicula de parte molossos
Excitet; Ciclopas alta compellat ab Etna;
Exurgant clauso dudum Syrenes ab antro
Deque sua liceat voces audire Caribdi,
15Quasque mari varias genuit natura figuras
Exhibeat quocumque freto, celoque sereno
Cernere veridicis non abneget ipsa poetis.
Tuque maris princeps dextro Neptunne tridenti
Verre fretum totumque imo sub gurgite misce;
20Fac genus ensiferi super admirabile monstri
Prodeat et summis patulum caput efferat undis;
Sit genus hoc illud Veneto quod litore captum
Attulit excelsam faustus piscator ad aulam.
Tu, Theti, Pellide genitrix et diva profundi,
25Nimbosos delphinas agens ascende iugales
Cunctaque quesiti repetens vestigia nati
Pellito de tectis pecus hoc exire latebris.-
Huc huc, Pierides, adducite carmina, nimphe,
Vos etenim memores veterum per secula rerum;
30Ensifer hic piscis nostris se visibus offert;
Vera fides hec est non ficte fabula fame.
Miremur, bene fausta cohors, exenia soli
Magnifico donata duci, miremur, et omnis
Undique diffusi regio contermina mundi,
35Ast admirari sub iure quid expedit ulli?
Fingamus positam iusto sub iudice causam;
Dignificant valide solempnia munera cause.
Iuditium dicturus aquis maris arbiter alti
Poscitur, et digno dandus superemicat ensis;
40Cuius erit Venete magni nisi presidis hore
Digna manus capulo vel muneris utilis usus?
Cuius agit mandata Libur Dalmasque Croaxque,
Cui vix dimidie magna pars servit Achaie;
Quod mare scindit Arabs, quod gens Armena, quod Inda,
45Quod regina Phasi, quod gens infida Canoppi,
Excipiunt Venetas onerosa lege carinas.
Tendit vela leo Marcus maria omnia circum
Gadibus Herculeis, quem suscipit insula Tyle.
Parque duci toto quisnam sex unus in orbe est?
50Qui sapis, equiparans equo libramine, confer.
Namque alii sua regna tenent et finibus astant;
Cis Alpes populos certos regit Appulus, ultra
Gallus in indomitis exercet prelia Francis,
Sic pharetra velox Parthus, sic ille Boemus,
55Sic reliqui propriis contenti sistere metis.
Europamque Asiamque suis dux clasibus ambit,
Penorumque aditus et binas navigat Ursas,
Tum pretio, tum vi, tum toti commodus orbi;
Dat mare, dant amnes dant litora cuncta meatus.
60Exuperatque altas Venetum nummisma monetas
Iusticia librante ducis pro numine quodam
Quod sacer usus habet sancte sub ymagine Marci.
Quidni? sancta fides illa dominatur in aula;
Sede sedet celsa nitidi dux arbiter equi;
65Opportuna suis sunt nulla cirographa verbis;
Conscriptos habet ille patres sacrumque senatum
Omnia qui planis animis examina pensant
Et decreta suis mandant iustissima bullis.
Adde quod et bellis numquam violabile regnum est;
70Hunc sibi semotum reliquis ab origine mundi
Servavit natura locum, quo conderet omnes
Iusticie gazas atque inviolabilis equi;
Fluctibus in mediis convexi menia celi
Tegmen habent, aliis longe distantia terris.
75Ergo, bone muse, gladii date iura, sorores,
Digna duci, pelagi cui summa potentia magni;
Que sibi vicinis verax deus extulit undis,
Queque placenda duci mittat bene fausta Iohanni
Edite, Pyeride, Patavo presagia vati.-
80Iudicium pelagi fato datus indicat ensis,
Cuius habet titulum Superantis digna Iohannis
Gloria, perpetuo Venetis mansura sub evo.
Dum dabit Argolicis ratibus minor ursa meatus,
Cinthius igniferis dum curribus ambiet orbem,
85Previus aurore dum pandet Lucifer ignes,
Dux Venetum lati sceptro reget equora mundi.