P. Ovidius Naso, Metamorphoses
Hugo Magnus, Ed.

“Nata, tuae (quid enim superest?) dolor ultime matris,
495nata, iaces, videoque tuum, mea vulnera, pectus,
et ne perdiderim quemquam sine caede meorum,
tu quoque vulnus habes! At te, quia femina, rebar
a ferro tutam: cecidisti et femina ferro,
totque tuos idem fratres, te perdidit idem,
500exitium Troiae nostrique orbator, Achilles.
At postquam cecidit Paridis Phoebique sagittis,
“nunc certe,” dixi, “non est metuendus Achilles!rsquo;
Nunc quoque mi metuendus erat: cinis ipse sepulti
in genus hoc saevit, tumulo quoque sensimus hostem.
505Aeacidae fecunda fui! Iacet Ilion ingens,
eventuque gravi finita est publica clades, —
sed finita tamen; soli mihi Pergama restant,
in cursuque meus dolor est: modo maxima rerum,
tot generis natisque potens nuribusque viroque,
510nunc trahor exul, inops, tumulis avulsa meorum,
Penelopae munus; quae me data pensa trahentem
matribus ostendens Ithacis “haec Hectoris illa est
clara parens, haec est” dicet “Priameia coniunx!”
Postque tot amissos tu nunc, quae sola levabas
515maternos luctus, hostilia busta piasti!
Inferias hosti peperi! Quo ferrea resto?
Quidve moror? Quo me servas, annosa senectus?
Quo, di crudeles, nisi uti nova funera cernam,
vivacem differtis anum? Quis posse putaret
520felicem Priamum post diruta Pergama dici?
Felix morte sua est, nec te, mea nata, peremptam
adspicit et vitam pariter regnumque reliquit.
At, puto, funeribus dotabere, regia virgo,
condeturque tuum monumentis corpus avitis.
525Non haec est fortuna domus: tibi munera matris
contingent fletus peregrinaeque haustus harenae!
Omnia perdidimus: superest, cur vivere tempus
in breve sustineam, proles gratissima matri,
nunc solus, quondam minimus de stirpe virili,
530has datus Ismario regi Polydorus in oras.
Quid moror interea crudelia vulnera lymphis
abluere et sparsos inmiti sanguine vultus?”

Dixit et ad litus passu processit anili,
albentes lacerata comas. “Date, Troades, urnam”
535dixerat infelix, liquidas hauriret ut undas:
adspicit eiectum Polydori in litore corpus
factaque Threiciis ingentia vulnera telis!
Troades exclamant: obmutuit illa dolore,
et pariter vocem lacrimasque introrsus obortas
540devorat ipse dolor, duroque simillima saxo
torpet et adversa figit modo lumina terra,
interdum torvos sustollit ad aethera vultus,
nunc positi spectat vultum, nunc vulnera nati
vulnera praecipue, seque armat et instruit iram.”

545Qua simul exarsit, tamquam regina maneret,
ulcisci statuit poenaeque in imagine tota est,
utque furit catulo lactente orbata leaena
signaque nacta pedum sequitur, quem non videt, hostem,
sic Hecube, postquam cum luctu miscuit iram,
550non oblita animorum, annorum oblita suorum,
vadit ad artificem dirae, Polymestora, caedis
conloquiumque petit: nam se monstrare relictum
velle latens illi, quod nato redderet, aurum.

Credidit Odrysius praedaeque adsuetus amore
555in secreta venit. Tum blando callidus ore
“tolle moras, Hecube,” dixit, “da munera nato!
Omne fore illius quod das, quod et ante dedisti,
per superos iuro.” Spectat truculenta loquentem
falsaque iurantem tumidaque exaestuat ira
560atque ita correpto captivarum agmina matrum
invocat et digitos in perfida lumina condit
expellitque genis oculos (facit ira nocentem)
immergitque manus, foedataque sanguine sonti
non lumen (neque enim superest), loca luminis haurit.

565Clade sui Thracum gens inritata tyranni
Troada telorum lapidumque incessere iactu
coepit. At haec missum rauco cum murmure saxum
morsibus insequitur, rictuque in verba parato
latravit, conata loqui: locus exstat et ex re
570nomen habet, veterumque diu memor illa malorum
tum quoque Sithonios ululavit maesta per agros.
illius Troasque suos hostesque Pelasgos,
illius fortuna deos quoque moverat omnes,
sic omnes, ut et ipsa Iovis coniunxque sororque
575eventus Hecubam meruisse negaverit illos.