previous next
artĭcŭlus , i, m. dim. 2. artus,
I.a small member connecting various parts of the body, a joint, knot, knuckle.
I. A.. Lit.: “nodi corporum, qui vocantur articuli,Plin. 11, 37, 88, § 217: “hominis digiti articulos habent ternos, pollex binos,id. 11, 43, 99, § 244: “summus caudae articulus,id. 8, 41, 63, § 153 al.: “crura sine nodis articulisque,Caes. B. G. 6, 27: “ipso in articulo, quo jungitur capiti cervix,Liv. 27, 49: “auxerat articulos macies,” i. e. had made more joints, had made the bones visible, Ov. M. 8, 807: “articulorum dolores habere,” i. e. gouty pains, Cic. Att. 1, 5 fin.; cf. Cels. 5, 18: postquam illi justa cheragra Contudit articulos, * Hor. S. 2, 7, 16; cf. Pers. 5, 58: “gladiatorem vehementis impetus excipit adversarii mollis articulus,Quint. 2, 12, 2.—Hence, molli articulo tractare aliquem, to touch one gently, softly, Quint. 11, 2, 70.—Of plants: “ineunte vere in iis (vitibus), quae relicta sunt, exsistit, tamquam ad articulos sarmentorum, ea quae gemma dicitur,Cic. Sen. 15, 53; Plin. 16, 24, 36, § 88: “ante quam seges in articulum eat,Col. 2, 11, 9; so Plin. 18, 17, 45, § 159. —Of mountains, a hill connecting several larger mountains: “montium articuli,Plin. 37, 13, 77, § 201.—
B. With an extension of the idea, a limb, member, in gen. (cf. 2. artus), * Lucr. 3, 697.—Hence also for a finger, Prop. 2, 34, 80; so Ov. H. 10, 140; id. P. 2, 3, 18: “quot manus atteruntur, ut unus niteat articulus!Plin. 2, 63, 63, § 158: “ab eo missus est articulus manūs,Vulg. Dan. 5, 24: “aspiciebat articulos manūs,ib. ib. 5, 5: erexit me super articulos manuum mearum, on the fingers or palms of my hands, ib. ib. 10, 10. —
II. Trop.
A. Of discourse, a member, part, division: articulus dicitur, cum singula verba intervallis distinguuntur caesā oratione, hoc modo: acrimoniā, voce, vultu adversarios perterruisti, Auct. ad Her. 4, 19: continuatio verborum soluta multo est aptior atque jucundior, si est articulis membrisque (κόμμασι καὶ κώλοις) distincta, quam si continuata ac producta, Cic. de Or. 3, 48, 186: (genus orationis) fluctuans et dissolutum eo quod sine nervis et articulis fluctuat huc et illuc, Auct. ad Her. 4, 11.— “Hence,a short clause, Dig. 36, 1, 27; “also,a single word, ib. 35, 1, 4: “articulus Est praesentis temporis demonstrationem continet,ib. 34, 2, 35: “hoc articulo Quisque omnes significantur,ib. 28, 5, 29.—In gram. the pronn. hic and quis, Varr. L. L. 8, § 45 Müll.; the article, Quint. 1, 4, 19.—
B. Of time.
1. A point of time, a moment: “commoditatis omnes articulos scio,Plaut. Men. 1, 2, 31.—With tempus: “qui hunc in summas angustias adductum putaret, ut eum suis conditionibus in ipso articulo temporis astringeret,at the most critical moment, Cic. Quinct. 5, 19: “in ipsis quos dixi temporum articulis,Plin. 2, 97, 99, § 216: si de singulis articulis temporum deliberabimus, August. ap. Suet. Claud. 4; “also without tempus: in ipso articulo,at the fit moment, at the nick of time, Ter. Ad. 2, 2, 21.—With dies: “in articulo diei illius ingressus est,on that very day, Vulg. Gen. 7, 13.—And with res: “in articulo rerum,Curt. 3, 5; also in articulo, instantly, immediately, = statim, Cod. Just. 1, 33, 3.—Hence with the idea extended,
2. A space, division of time: “hi cardines singulis articulis dividuntur,Plin. 18, 25, 59, § 222: “octo articuli lunae,id. 18, 35, 79, § 350: articulus austrinus, i. e. in which auster blows, id. 17, 2, 2, § 11.—
C. Of other abstract things, part, division, point: per eosdem articulos (i.e. per easdem honorum partes) et gradus producere, August. ap. Suet. Claud. 4: “stationes in mediis latitudinum articulis, quae vocant ecliptica,Plin. 2, 15, 13, § 68; Dig. 1, 3, 12: “ventum est ergo ad ipsum articulum causae, i. e. ventum ad rei cardinem,the turning-point, Arn. 7, p. 243.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (23 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (23):
    • Cicero, Letters to Atticus, 1.5
    • Old Testament, Daniel, 5.24
    • Caesar, Gallic War, 6.27
    • Cicero, For Publius Quinctius, 5.19
    • Ovid, Metamorphoses, 8.807
    • Old Testament, Genesis, 7.13
    • Horace, Satires, 2.7.16
    • Plautus, Menaechmi, 1.2
    • Cicero, On Oratory, 3.48
    • Lucretius, De Rerum Natura, 3.697
    • Suetonius, Divus Claudius, 4
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 16.88
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 2.68
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 17.11
    • Livy, The History of Rome, Book 27, 49
    • Cicero, De Senectute, 15
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 1, 4.19
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 2, 12.2
    • A. Cornelius Celsus, De Medicina, 5.18
    • Ovid, Ex Ponto, 2.3
    • Persius, Saturae, 5
    • Columella, Res Rustica, 2.11.9
    • Curtius, Historiarum Alexandri Magni, 3.5
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: