previous next
cēna (not coena , caena ; old form caesna ; cf.
I.Casmena for Camena,Fest. p. 205, 15 Müll.), ae, f. Sanscr. khad-, eat; Umbr. çes-na; cf. Gr. κνίζω, the principal meal of the Romans in the early period, taken about midday, dinner, supper (Paul. ex Fest. p. 54, 4; Fest. p. 338, 4 and 368, 8 Müll.); subsequently, the prandium was taken at noon, and the cena was usually begun about the 9th hour, i. e. at 3 o'clock P. M. (v. Dict. of Antiq. s. v. coena; cf.: prandium, jentaculum): cena apud antiquos dicebatur quod nunc est prandium. Vesperna, quam nunc cenam appellamus, Paul. ex Fest. l. l.; Cic. Fam. 9, 26, 1; Mart. 4, 8, 6; Plin. Ep. 3, 1; “to begin sooner was an indication of gluttony,Plin. Pan. 49, 6.
(α). With substt.: “cenarum ars,Hor. S. 2, 4, 35: “caput cenae,Cic. Fin. 2, 8, 25; cf.: “mullus cenae caput,Mart. 10, 31, 4: “ejus cenae fundus et fundamentum omne erat aula una lentis Aegyptiae,Gell. 17, 8, 1: genus cenae sollemne, viaticum, adventicium, geniale, Philarg. ad Verg. E. 5, 74: “honos cenae,Suet. Vesp. 2: “inpensae cenarum,Hor. Ep. 1, 19, 38: “cenarum magister,Mart. 12, 48, 15: “ordo cenae,Petr. 92: “cenae pater,Hor. S. 2, 8, 7: “o noctes cenaeque deūm!id. ib. 2, 6, 65: “mero Pontificum potiore cenis,id. C. 2, 14, 28: “Thyestae,id. A. P. 91.—
II. Meton.
A. A dish, course, at dinner: “prima, altera, tertia,Mart. 11, 31, 5 and 6.—*
B. A company at table: “ingens cena sedet,Juv. 2, 120.—*
C. The place of an entertainment (cf. cenatio and cenaculum), Plin. 12, 1, 5, § 11.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (77 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (77):
    • Cicero, Letters to his Friends, 7.26.2
    • Cicero, Letters to his Friends, 9.20.2
    • Cicero, Letters to his Friends, 9.24.2
    • Cicero, Letters to his Friends, 9.26.1
    • Cicero, Letters to Atticus, 6.3.9
    • Cicero, Letters to Atticus, 9.13.6
    • Cicero, Letters to his brother Quintus, 3.1.6
    • Cicero, Against Catiline, 2.10.22
    • Cicero, Philippics, 2.25.63
    • Cicero, For Sextus Roscius of Ameria, 35.98
    • Cicero, Against Verres, 2.1.49
    • Plautus, Curculio, 5.2
    • Plautus, Poenulus, 5.3
    • Plautus, Rudens, 2.6
    • Plautus, Rudens, 4.7
    • Plautus, Stichus, 3.1
    • Plautus, Trinummus, 2.4
    • Suetonius, Divus Augustus, 74
    • Suetonius, Divus Augustus, 77
    • Suetonius, Domitianus, 21
    • Suetonius, Domitianus, 7
    • Suetonius, Divus Titus, 8
    • Suetonius, Divus Titus, 9
    • Horace, Satires, 1.6.116
    • Horace, Satires, 2.2.77
    • Horace, Satires, 2.4.35
    • Horace, Satires, 2.6.104
    • Horace, Satires, 2.6.86
    • Horace, Satires, 2.7.103
    • Horace, Satires, 2.7.30
    • Horace, Satires, 2.8.7
    • Horace, Ars Poetica, 376
    • Horace, Ars Poetica, 91
    • Plautus, Aulularia, 2.7
    • Plautus, Bacchides, 1.1
    • Plautus, Captivi, 1.2
    • Plautus, Captivi, 4.4
    • Plautus, Casina, 3.6
    • Plautus, Menaechmi, 1.1
    • Plautus, Menaechmi, 1.2
    • Suetonius, Caligula, 25
    • Suetonius, Divus Claudius, 21
    • Suetonius, Divus Claudius, 32
    • Suetonius, Divus Claudius, 4
    • Suetonius, Galba, 12
    • Suetonius, Galba, 22
    • Suetonius, Divus Julius, 73
    • Suetonius, Nero, 16
    • Suetonius, Nero, 42
    • Suetonius, Tiberius, 34
    • Suetonius, Tiberius, 42
    • Suetonius, Tiberius, 56
    • Suetonius, Tiberius, 6
    • Suetonius, Divus Vespasianus, 2
    • Suetonius, Divus Vespasianus, 22
    • Suetonius, Vitellius, 12
    • Suetonius, Vitellius, 13
    • Cornelius Nepos, Cimon, 4.3
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 12.11
    • Pliny the Younger, Epistulae, 1.15.1
    • Pliny the Younger, Epistulae, 3.1
    • Pliny the Younger, Epistulae, 3.1.9
    • Pliny the Younger, Epistulae, 6.31.13
    • Pliny the Younger, Epistulae, 9.17.1
    • Seneca, Thyestes, 800
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 2.8
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 5.32
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 1, 10.19
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 6, 3.10
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 7, 3.31
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 7, 3.33
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 9, 3.58
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 11, 2.12
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 10, 1.58
    • Gellius, Noctes Atticae, 17.8.1
    • Gellius, Noctes Atticae, 2.24
    • Seneca, Epistulae, 95.41
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: