previous next
consŭlo , lŭi, ltum, 3, v. n. and
I.a. [from con and root sal-; cf. consul and consilium].
I. To consider, reflect, deliberate, take counsel, reflect upon, consult.
A. Neutr.
1. In gen.
(α). Absol.: quid nunc? etiam consulis? do you still deliberate, i. e. hesitate? Plaut. Trin. 2, 4, 171; cf. id. Truc. 2, 4, 75 Speng.: ne quid in consulendo adversi eveniat, Cato ap. Gell. 7, 3, 14: “consulto opus est,there is need of deliberation, Sall. C. 1, 6: “dum tempus consulendi est,Ter. Hec. 5, 1, 19: “satis facere consulentibus,Cic. Or. 42, 143: “ut omnium rerum vobis ad consulendum potestas esset,Liv. 8, 13, 18: “ut tot uno tempore motibus animi turbati trepidarent magis quam consulerent,id. 21, 16, 2: “praesidium consulenti curiae,Hor. C. 2, 1, 14 et saep.—
2. Esp., consulere alicui or alicui rei, to take care for some person or thing, to be mindful of, take care of, look to, have regard for, to counsel or consult for: “tuae rei bene consulere cupio,Plaut. Trin. 3, 2, 9: “quid me fiat, parvi pendis, dum illi consulas,Ter. Heaut. 4, 3, 37: “qui parti civium consulunt, partem neglegunt,Cic. Off. 1, 25, 85: consulere eorum commodis et utilitati salutique servire, id. Q. Fr. 1, 1, 9, § 27; so, “famae, pudicitiae tuae,id. Phil. 2, 2, 3: “dignitati meae,id. Fam. 11, 29, 1: “suae vitae,Caes. B. G. 7, 12: “receptui sibi,id. B. C. 3, 69: “reipublicae juxta ac sibi,Sall. C. 37, 8; id. J. 58, 2; Hor. Ep. 1, 17, 1: “timori magis quam religioni,Caes. B. C. 1, 67; cf.: “magis irae quam famae,Sall. C. 51, 7: “qui mi consultum optime velit esse,Ter. Phorm. 1, 3, 1: mi ires consultum male? to counsel evil or badly, Plaut. Bacch. 3, 6, 36; so, “male patriae,Nep. Epam. 10, 1; id. Phoc. 2, 2.—With si: “melius consulet (sibi), si, etc.,Cels. 1, 3, 55.—
B. Act.
1. Consulere aliquem (or aliquid), to consult with one, to ask his opinion or advice, to ask counsel of, to consult, question (for the sake of advice).
b. Esp. as t. t.
(β). In judic. lang., to ask advice of a lawyer, to consult, etc.: “quam inanes domus eorum omnium, qui de jure civili consuli solent,Cic. Verr. 2, 1, 46, § 120: “consuli quidem te a Caesare scribis: sed ego tibi ab illo consuli mallem,id. Fam. 7, 11, 2: “si jus consuleres, peritissimus,Liv. 39, 40, 6: “munus hoc eorum qui consuluntur,” i. e. who are skilled in the law, Cic. Leg. 1, 4, 14; so id. Quint. 16, 53.— “With dependent question: consulens eum, an seni jam testato suaderet ordinare suprema judicia,Quint. 6, 3, 92.—The formula usual in asking advice was, licet consulere? Cic. Mur. 13, 28; cf. Hor. S. 2, 3, 192.—
(γ). In publicists' lang., to take counsel with the competent authorities, to consult: “Quirites, utrum, etc.,Liv. 31, 7, 2; so, “senatum,Sall. J. 28, 2: “senatum de foedere,id. ib. 39, 2; “62, 10: populum de ejus morte,Cic. Mil. 7, 16: “plebem in omnia (tribuni),Liv. 6, 39, 2 al.
2. Aliquid.
b. To advise something, to give advice: “tun' consulis quicquam?Ter. Ad. 1, 2, 47; id. Phorm. 1, 3, 22.—Absol.: “ab re consulit blandiloquentulus,advises to his hurt, Plaut. Trin. 2, 1, 17.
II. Sometimes meton. (causa pro effectu).
A. To take a resolution, resolve, conclude, determine.
B. With the access. idea of judging, in the connection boni, optimi aliquid consulere, to excuse, take in good part, interpret favorably; be contented, pleased, or satisfied with: “sit consul a consulendo vel a judicando: nam et hoc consulere veteres vocaverunt, unde adhuc remanet illud Rogat boni consulas, id est bonum judices,Quint. 1, 6, 32; cf. Paul. ex Fest. p. 41, 8 Müll.: nemo hoc rex ausus est facere, eane fieri bonis, bono genere gnatis boni consulitis? Cato ap. Gell. 10, 3, 17: “boni consulendum,Varr. L. L. 7, § 40 Müll.: “tu haec quaeso consule missa boni,Ov. P. 3, 8, 24; cf. id. Tr. 4, 1, 106; so, “nostrum laborem,Quint. 6, prooem. § 16; Plin. Ep. 7, 12, 3: “hoc munus,Sen. Ben. 1, 1, 8; id. Prov. 2, 4; id. Ep. 9, 20; 17, 9; 88, 17: “quaerebat argentum avaritia: boni consuluit interim invenisse minium,Plin. 33, prooem. 2. § 4; “8, 16, 17, § 44: boni et optimi consulere,App. M. 8, p. 205, 28.— Hence,
1. consultus , a, um, P. a.
A. Well considered or weighed, deliberated upon, maturely pondered: “bene consultum consilium surripitur saepissume, si minus, etc.,Plaut. Mil. 3, 1, 5 sq.: “ipsi omnia, quorum negotium est, consulta ad nos et exquisita deferunt,Cic. de Or. 1, 58, 250: neque eam usquam invenio, neque quo eam, neque quā quaeram consultum'st, I know neither, etc., Plaut. Rud. 1, 4, 6: “operā consultā,with mature reflection, Gell. 7 (6), 17, 3; “in the same sense, consulto consilio,Paul. Sent. 1, 9, 6: “consultius est huic poenalem quoque stipulationem subjungere,it is better. more advantageous, Dig. 2, 15, 15.—
B. (Acc. to I. B. 1.) Knowing, skilful, experienced, practised, esp. in law; skilled or learned in the law: “non ille magis juris consultus quam justitiae fuit,Cic. Phil. 9, 5, 10: “juris atque eloquentiae,Liv. 10, 22, 7: “consultissimus vir omnis divini atque humani juris,id. 1, 18, 1; cf. Gell. 1, 13, 10: “insanientis sapientiae,Hor. C. 1, 34, 3: “universae disciplinae,Col. 11, 1, 12.—Hence, subst.: consultus , i, m., a lawyer: “tu consultus modo rusticus,Hor. S. 1, 1, 17; id. Ep 2, 2, 87; 2, 2, 159; Ov. A. A. 1, 83.— Esp. with juris, often written as one word, jūrisconsultus , i, m., v. h. v.—Absol.: “ut natura non disciplinā consultus esse videatur,Cic. Caecin. 27, 78: “consultorum alterum disertissimum, disertorum alterum consultissimum fuisse,id. Brut. 40, 148: “consultiores sibimet videntur Deo,Tert. adv. Marc. 2, 2.—
2. Subst.: consultum , i, n.
A. (Acc. to I. B. 1. b.) A consultation, inquiry of a deity: “Sostratus (sacerdos) ubi laeta et congruentia exta magnisque consultis annuere deam videt, etc.,Tac. H. 2, 4.—
B. (Acc. to II.) A decree, decision, resolution, plan; so first, Senatus consultum, or in one word, Senatusconsul-tum , a decree of the Senate (most freq. in all periods; the senatus consulta were not, like the plebiscita, the supreme law of the republic; but under the emperors, all new laws took this form, v. esp. Sandars, Introd., Just. Inst. § 15; “1, 2, 5),Sall. C. 42, 3; Cic. Verr. 2, 4, 66, § 149: “senatus consultum est quod senatus jubet atque constituit, nam cum auctus esset populus Romanus ... aequum visum est senatum vice populi consuli,Just. Inst. 1, 2, 5; “for which, consulta Patrum,Hor. Ep. 1, 16, 41. —Of a decree of the Sicilian council: “ne senatus consultum Siculi homines facere possent,Cic. Verr. 2, 4, 65, § 146.—Also in other connections: “facta et consulta fortium et sapientium,Cic. Leg. 1, 24, 62; cf.: “facta consultaque Alexandri,Sall. H. 3, 7 Dietsch: “consulta et decreta,id. J. 11, 5: “consulta sese omnia cum illo integra habere,all objects of consultation, plans, id. ib. 108, 2; cf.: “ab occultis cavendum hominibus consultisque,plans, Liv. 25, 16, 4; and: “approbare collegam consulta,id. 10, 39, 10 : “dum consulta petis,responses, oracles, divinations, Verg. A. 6, 151: “tua magna,decisions, id. ib. 11, 410; so, “mollia,Tac. A. 1, 40: “mala,id. ib. 6, 6: “ex consulto factum,purposely, voluntarily, Auct. Her. 2, 30, 49.—Hence, adv., considerately, deliberately, designedly, on purpose.
(β). Form consultē (mostly ante- and post-class.): “qui consulte, docte atque astute cavet,Plaut. Rud. 4, 7, 14: “caute atque consulte gesta,Liv. 22, 38, 11; Spart. Had. 2.—Comp., Liv. 22, 24, 3; Tac. H. 2, 24. —Sup., Capitol. Pert. 7.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (137 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (137):
    • Cicero, Letters to his Friends, 11.29.1
    • Cicero, Letters to his Friends, 7.11.2
    • Cicero, Letters to his Friends, 8.16.1
    • Cicero, Letters to Atticus, 2.16.4
    • Cicero, Letters to Atticus, 7.13.3
    • Cicero, Letters to Atticus, 7.20.2
    • Cicero, Letters to his brother Quintus, 1.1.9
    • Caesar, Gallic War, 5.16
    • Caesar, Gallic War, 7.12
    • Caesar, Gallic War, 7.83
    • Cicero, Against Catiline, 2.12.26
    • Cicero, Against Verres, 2.1.120
    • Cicero, Against Verres, 2.1.153
    • Cicero, Against Verres, 2.4.146
    • Cicero, Against Verres, 2.4.149
    • Cicero, For Aulus Caecina, 27.78
    • Cicero, For Lucius Murena, 13.28
    • Cicero, For Sulla, 22.63
    • Cicero, For Milo, 7.16
    • Cicero, Philippics, 2.2.3
    • Cicero, Philippics, 9.5.10
    • Livy, The History of Rome, Book 10, 22.7
    • Livy, The History of Rome, Book 10, 39.10
    • Ovid, Metamorphoses, 11.412
    • Ovid, Metamorphoses, 15.576
    • Ovid, Metamorphoses, 3.9
    • Ovid, Metamorphoses, 4.312
    • Plautus, Mostellaria, 5.1
    • Plautus, Persa, 5.2
    • Plautus, Poenulus, 3.5
    • Plautus, Rudens, 1.4
    • Plautus, Rudens, 4.7
    • Plautus, Trinummus, 2.1
    • Plautus, Trinummus, 2.4
    • Plautus, Trinummus, 3.2
    • Vergil, Aeneid, 11.344
    • Vergil, Aeneid, 11.335
    • Vergil, Aeneid, 9.322
    • Vergil, Aeneid, 4.64
    • Vergil, Aeneid, 6.151
    • Horace, Satires, 1.10.14
    • Horace, Satires, 1.1.17
    • Horace, Satires, 2.3.192
    • Caesar, Civil War, 3.69
    • Caesar, Civil War, 1.67
    • Tacitus, Annales, 14.30
    • Tacitus, Annales, 1.10
    • Tacitus, Annales, 1.24
    • Tacitus, Annales, 1.40
    • Tacitus, Annales, 4.16
    • Tacitus, Annales, 4.40
    • Tacitus, Annales, 12.5
    • Tacitus, Historiae, 1.68
    • Tacitus, Historiae, 2.24
    • Tacitus, Historiae, 2.4
    • Tacitus, Historiae, 2.5
    • Tacitus, Agricola, 12
    • Tacitus, Germania, 10
    • Tacitus, Agricola, 16
    • Plautus, Amphitruo, 5.1
    • Plautus, Bacchides, 1.1
    • Plautus, Bacchides, 3.6
    • Plautus, Miles Gloriosus, 3.1
    • Cicero, On Oratory, 1.58
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 105
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 11
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 58
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 60
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 64
    • Suetonius, Caligula, 33
    • Suetonius, Divus Julius, 56
    • Suetonius, Tiberius, 63
    • Suetonius, Divus Vespasianus, 5
    • Lucan, Civil War, 5.46
    • Cornelius Nepos, Epaminondas, 10.1
    • Cornelius Nepos, Phocion, 2.2
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 33
    • Pliny the Younger, Epistulae, 7.12.3
    • Pliny the Younger, Epistulae, 9.13.21
    • A. Cornelius Celsus, De Medicina, 1.3
    • Livy, The History of Rome, Book 24, 22
    • Livy, The History of Rome, Book 25, 16
    • Livy, The History of Rome, Book 28, 29.8
    • Livy, The History of Rome, Book 39, 40
    • Livy, The History of Rome, Book 2, 42.10
    • Livy, The History of Rome, Book 22, 24
    • Livy, The History of Rome, Book 22, 38
    • Livy, The History of Rome, Book 8, 13
    • Livy, The History of Rome, Book 30, 43.13
    • Livy, The History of Rome, Book 6, 39.2
    • Livy, The History of Rome, Book 31, 7
    • Livy, The History of Rome, Book 1, 20.7
    • Livy, The History of Rome, Book 3, 36.7
    • Livy, The History of Rome, Book 21, 16
    • Livy, The History of Rome, Book 32, 21.1
    • Livy, The History of Rome, Book 1, 18.1
    • Livy, The History of Rome, Book 2, 28.2
    • Livy, The History of Rome, Book 39, 5
    • Seneca, de Beneficiis, 1.1.8
    • Cicero, De Legibus, 1.24
    • Cicero, De Legibus, 1.4
    • Cicero, De Legibus, 1.8
    • Cicero, De Legibus, 2.16
    • Cicero, de Natura Deorum, 1.31
    • Cicero, De Divinatione, 2.4
    • Cicero, De Officiis, 1.25
    • Cicero, De Officiis, 1.8
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 1, 6.32
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 4, 2.52
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 6, 3.92
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 6, pr.16
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 8, 4.19
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 9, 4.93
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 10, 2.18
    • Gellius, Noctes Atticae, 10.3.17
    • Gellius, Noctes Atticae, 1.13.10
    • Gellius, Noctes Atticae, 4.5.5
    • Gellius, Noctes Atticae, 7.17.3
    • Seneca, Epistulae, 17.9
    • Seneca, Epistulae, 88.17
    • Seneca, Epistulae, 9.20
    • A. Cornelius Celsus, De Medicina, 3.4
    • Sallust, Catilinae Coniuratio, 1
    • Sallust, Catilinae Coniuratio, 37
    • Sallust, Catilinae Coniuratio, 42
    • Sallust, Catilinae Coniuratio, 51
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 108
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 28
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 39
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 95
    • Ovid, Tristia, 4.1
    • Ovid, Ex Ponto, 3.8
    • Curtius, Historiarum Alexandri Magni, 5.9.14
    • Cicero, Brutus, 40.148
    • Cicero, Orator, 42.143
    • Ovid, Fasti, 1
    • Ovid, Fasti, 4
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: