previous next
damno (in vulg. lang. and late Lat. sometimes dampno), āvi, ātum, 1, v. a. damnum.
I. Gen., to occasion loss or damage to, to harm, damage = damno afficere: “pauperibus parcere, divites damnare atque domare,Plaut. Trin. 4, 1, 10.—
II. Esp. [cf. damnum, II.] a judicial t. t., to condemn, doom, sentence one to any punishment = condemno, v. Cic. Or. 49, 166 (opp. to absolvere, liberare, dimittere; cf. also condemno, culpo, improbo; common and classical).—Constr. with acc. of person, either alone or with gen., abl., de, in, ad, etc., of the crime and punishment: damnatur aliquis crimine vel judicio, sed sceleris, parricidii, etc., Lachm. ad Lucr. 2, p. 273 sq.; cf. Munro, ad Lucr. 4, 1183: Zumpt, Gr. § 446 sq.; Roby, Gr. § 1199 sq.
(α). With acc. pers. alone: “ergo ille damnatus est: neque solum primis sententiis, quibus tantum statuebant judices, damnarent an absolverent, sed etiam illis, etc.,Cic. de Or. 1, 54, 231; id. Rosc. Am. 39, 114: “censoris judicium nihil fere damnato nisi ruborem affert,id. Rep. 4, 6 (fragm. ap. Non. 24, 9): ego accusavi, vos damnastis, Dom. Afer ap. Quint. 5, 10, 79 et saep. —Transf., of things: causa judicata atque damnata, Cic. Rab. perd. 4; id. Clu. 3.—
(β). With acc. pers. and gen. (criminis or poenae): “ambitus damnati,Caes. B. C. 3, 1, 4; Cic. Brut. 48 fin.: “furti,id. Flacc. 18, 43: “injuriarum,Cic. Verr. 2, 5, 41 fin.: “majestatis,id. Phil. 1, 9, 23: “peculatus,Cic. Verr. 1, 13, 39: “rei capitalis,id. de Sen. 12, 42; “sceleris conjurationisque,Cic. Verr. 2, 5, 5 Zumpt N. cr., et saep.: “capitis,Caes. B. C. 3, 83, 4; 3, 110, 4: “octupli,Cic. Verr. 2, 3, 11, § 28: “absentem capitalis poenae,Liv. 42, 43, 9; cf.: “crimine falso damnari mortis,Verg. A. 6, 430.—
(γ). With abl.: “ut is eo crimine damnaretur,Cic. Verr. 2, 4, 45; so, “capite,id. Tusc. 1, 22 al.: “morte,Sen. Herc. Oet. 888: “tertiā parte agri,Liv. 10, 1, 3: “pecuniā,Just. 8, 1, 7; cf.: “Milo Clodio interfecto eo nomine erat damnatus,on that account, Caes. B. C. 3, 21, 4; morti (abl.) damnare, Liv. 4, 37, 6, v. Weissenb. ad loc.—
(δ). With de: “de majestate damnatus,Cic. Verr. 1, 13, 39: “de vi et de majestate,id. Phil. 1, 9: “de vi publica,Tac. A. 4, 13 al.; cf. “quibus de causis damnati,Val. Max. 8, 1 init.—(ε) With in or ad: “nec in metallum damnabuntur, nec in opus publicum, vel ad bestias,Dig. 49, 18, 3: “ad mortem,Tac. A. 16, 21; “ad extremum supplicium,id. ib. 6, 38: Suet. Cal. 27; id. Ner. 31.— (ζ) With ut, Tac. A. 2, 67.—(η) With quod: “Athenienses Socratem damnaverunt quod novam religionem introducere videbatur,Val. Max. 1, 1, 7, ext. 7: “Baebius est damnatus, quod milites praebuisset, etc.,Liv. 45, 31, 2.—(θ) With cur: “damnabantur cur jocati essent,Spart. Sev. 14, § 13.
B. Transf.
1. To bind or oblige one's heir by last will and testament to the performance of any act.—Constr. with ut, ne, or the inf.: “si damnaverit heredem suum, ut, etc.,Dig. 12, 6, 26; with ne, ib. 8, 4, 16; with inf.: “heredem dare, etc.,ib. 30, 12: Hor. S. 2, 3, 86.
2. In a non-legal sense, to condemn, censure, judge: (with acc. pers. and gen. or abl.) aliquem summae stultitiae, Cic. Part. 38, 134: “damnatus longi Sisyphus laboris,Hor. Od. 2, 14, 19: “stultitiaeque ibi se damnet (amator),Lucr. 4, 1179: damnare aliquem voti (poet. and late Lat., voto, votis), to condemn one to fulfil his vow, i. e. by granting his prayer (not in Cic.): “damnabis tu quoque votis,Verg. E. 5, 80, Serv. and Heyne: voto, Sisenn. ap. Non. 277, 11: “voti,Liv. 10, 37 fin.; 27, 45: “voto damnatus,Hyg. Astr. 2, 24; Lact. Fab. 10, 8 (cf.: voti, Titin. and Turpil. ap. Non. 277, 6 and 10; Titin. Fr. 153; “Turpil. Fr. 128 Ribb.): morti,Lucr. 6, 1231; cf.: “Stygio caput damnaverat Orco,Verg. A. 4, 699: “damnati turis acervi,devoted to the gods below, Stat. S. 2, 21 et saep.; cf. “also: quem damnet (sc. leto) labor,Verg. A. 12, 727 Heyne: “damnare eum Senecam et invisum quoque habere,to condemn, censure, disapprove, Quint. 10, 1, 125: “videntur magnopere damnandi, qui, etc.,id. 5, 1, 2: “debitori suo creditor saepe damnatur,Sen. Ben. 6, 4, 4.—Of inanimate objects, to condemn, reject: “ne damnent quae non intelligunt,id. 10, 1, 26; cf. id. 10, 4, 2; 11, 3, 70 et saep.—Part. fut. pass. as subst.: “quem non puduisset damnanda committere,Plin. Ep. 3, 9, 5.
II. Of the plaintiff, to seek or effect a person's condemnation (rare): quem ad recuperatores modo damnavit Plesidippus, Plaut. Rud. 5, 1, 2; Varr. R. R. 2, 2, 6: “Verrem, quem M. Cicero damnaverat,Plin. 34, 2, 3, § 6; Liv. 7, 16, 9; cf. condemno, no. II., and condemnator, no. II.—Hence,damnātus, a, um, P. a.
I. Prop., condemned: “dicet damnatas ignea testa manus,Prop. 5, 7, 38.—
II. Meton. (effectus pro causa), reprobate, criminal: “quis te miserior? quis te damnatior?Cic. Pis. 40: “damnati lingua vocem habet, vim non habet,Pub. Syr. 142 (Ribb.).—
B. Hateful, wretched: “damnatae noctes,Prop. 4, 12 (5, 11 M.), 15.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (48 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (48):
    • Cicero, Philippics, 1.9.23
    • Cicero, Philippics, 1.9
    • Cicero, Against Piso, 40
    • Cicero, For Sextus Roscius of Ameria, 39.114
    • Cicero, Against Verres, 2.1.39
    • Cicero, Against Verres, 2.3.28
    • Cicero, Against Verres, 2.4.99
    • Cicero, Against Verres, 2.5.106
    • Cicero, Against Verres, 2.5.11
    • Cicero, For Aulus Cluentius, 3
    • Livy, The History of Rome, Book 10, 1.3
    • Plautus, Trinummus, 4.1
    • Vergil, Aeneid, 12.727
    • Vergil, Aeneid, 4.699
    • Vergil, Aeneid, 6.430
    • Horace, Satires, 2.3.86
    • Caesar, Civil War, 3.1.4
    • Caesar, Civil War, 3.21.4
    • Caesar, Civil War, 3.83.4
    • Tacitus, Annales, 16.21
    • Tacitus, Annales, 2.67
    • Tacitus, Annales, 4.13
    • Plautus, Rudens, 5.1
    • Cicero, On Oratory, 1.54
    • Lucretius, De Rerum Natura, 4.1179
    • Lucretius, De Rerum Natura, 2.273
    • Lucretius, De Rerum Natura, 4.1183
    • Lucretius, De Rerum Natura, 6.1231
    • Suetonius, Nero, 31
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 34.6
    • Livy, The History of Rome, Book 42, 43
    • Livy, The History of Rome, Book 45, 31.2
    • Livy, The History of Rome, Book 10, 37
    • Livy, The History of Rome, Book 4, 37.6
    • Livy, The History of Rome, Book 27, 45
    • Livy, The History of Rome, Book 7, 16
    • Seneca, Hercules Oetaeus, 888
    • Seneca, de Beneficiis, 6.4.4
    • Cicero, De Republica, 4.6
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 1.22
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 5, 10.79
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 5, 1.2
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 10, 1.125
    • Cicero, Brutus, 48
    • Cicero, Orator, 49.166
    • Seneca the Elder, Controversiae, 10.4.2
    • Valerius Maximus, Facta et Dicta Memorabilia, 1.1.7
    • Valerius Maximus, Facta et Dicta Memorabilia, 8.1
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: