previous next
dis-pŭto , āvi, ātum, 1, v. n. and
I.a.
I. Orig. in mercant. lang., to cast or reckon up, to calculate a sum by going over its items; to estimate, compute: “ubi disputata est ratio cum argentario,Plaut. Aul. 3, 5, 55.—
II. Transf. beyond the mercant. sphere, to weigh, examine, investigate, treat of, discuss a doubtful subject, either by meditating or (more commonly) by speaking upon it (good prose; very freq. in Cicero's philos. and rhet. writings; cf. for syn.: dissero, discepto); constr. usual. with accus. of neutr. pron. or with de and abl. (cf. Krebs, Antibarb. p. 372): “in meo corde eam rem volutavi et diu disputavi,Plaut. Most. 1, 2, 4: “ea, quae disputavi, disserere malui quam judicare,Cic. N. D. 3, 40 fin.: “neque haec in eam sententiam disputo, ut, etc.,id. de Or. 1, 25, 117: “aliquid pro tribunali multis verbis,id. Fam. 3, 8, 3: “hoc,id. Tusc. 1, 34, 83 et saep.: “(Druides) multa de sideribus atque eorum motu, etc.... disputant,Caes. B. G. 6, 14 fin.: “de moribus, de virtutibus, de re publica,Cic. Rep. 1, 10: “de omni re in contrarias partes,id. de Or. 1, 34, 158: cf. Cic. Verr. 2, 5, 3 fin.; id. Fam. 11, 27 fin.; Caes. B. C. 1, 86, 3: “ab his, qui contra disputant,Cic. Rep. 1, 3; cf. id. ib. 1, 18: “non inscite ad ea disputat, quae, etc.,id. Tusc. 3, 9; cf. id. ib. 1, 4, 7; id. Rep. 1, 16: “quale sit de quo disputabitur,id. ib. 1, 24: “disputatur in consilio a Petreio et Afranio,Caes. B. C. 1, 67 et saep.: “nunc utriusque disceptator eccum adest, age disputa,” i. e. relate, tell, Plaut. Most. 5, 2, 16; cf. id. Rud. 3, 4, 13: “rem alicui,” i. e. to state, represent, id. Men. prol. 50.—With acc. and inf.: “isti in eo disputant, Contaminari non decere fabulas,” i. e. maintain, Ter. And. prol. 15 Ruhnk.—
B. In late Lat.
1. To discuss, preach: “in synagoga,Vulg. Act. 17, 17; 18, 4; 20, 9.—
2. To dispute, contend in words: “quis eorum major esset,Vulg. Marc. 9, 33: “cum diabolo,id. Jud. 9.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (20 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (20):
    • Cicero, Letters to his Friends, 11.27
    • Cicero, Letters to his Friends, 3.8.3
    • Caesar, Gallic War, 6.14
    • Cicero, Against Verres, 2.5.7
    • Plautus, Mostellaria, 1.2
    • Plautus, Mostellaria, 5.2
    • Plautus, Rudens, 3.4
    • New Testament, Acts, 17.17
    • New Testament, Mark, 9.33
    • Caesar, Civil War, 1.86.3
    • Caesar, Civil War, 1.67
    • Plautus, Aulularia, 3.5
    • Cicero, On Oratory, 1.25
    • Cicero, On Oratory, 1.34
    • Cicero, De Republica, 1.10
    • Cicero, De Republica, 1.16
    • Cicero, De Republica, 1.3
    • Cicero, de Natura Deorum, 3.40
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 1.34
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 3.9
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: