previous next
dīvīnus , a, um, adj. divus,
I.of or belonging to a deity, divine (class. and very freq.).
I. Prop.: “divinae Matris imago,Lucr. 2, 609: “numen,id. 1, 154; 4, 1233; Cic. N. D. 1, 9, 22; id. Mil. 30 fin. al.: “stirps,Verg. A. 5, 711; Ov. M. 2, 633; cf. “semen,id. ib. 1, 78; “and, origo,Liv. 1, 15: “Pergamum divina moenitum manu,Plaut. Bacch. 4, 9, 2; cf.: “non sine ope divina bellum gerere,Caes. B. G. 2, 31, 2; and: “quasi divino consilio,Cic. Fam. 13, 4 fin.: “stellae divinis animatae mentibus,Cic. Rep. 6, 15: “divina studia colere,id. ib. 6, 18: “animos hominum esse divinos, i. e.,of divine origin, id. Lael. 4, 13; cf.: hoc divinum animal (homo, shortly before: quasi mortalem deum), id. Fin. 2, 13, 40: “aliquis instinctus inflatusque,id. Div. 1, 6 fin.; cf.: “causa divinior,id. Fin. 5, 11, 33 et saep.: “condimenta,enjoyed by the gods, divine, Plaut. Ps. 3, 2, 37: “odor (Veneris),Verg. A. 1, 403; cf. “decoris,id. ib. 5, 647: “ars Palladis,id. ib. 2, 15 et saep.: “divinissima dona, i. e.,most worthy of a deity, Cic. Leg. 2, 18: re divina facta, i. e., religious exercise, divine worship, sacrifice, etc., Plaut. Am. 3, 3, 13; “in this sense res divina is very freq.,id. Epid. 2, 3, 11; 3, 3, 34 et saep.; Ter. Eun. 3, 3, 7; id. Hec. 1, 2, 109; Cic. N. D. 3, 18, 47; id. Div. 2, 10; Nep. Hann. 2, 4; Plin. 18, 2, 2, § 7; Suet. Tib. 44 et saep.; less freq. in the plur. divinae res, Plaut. Mil. 3, 1, 81; Cic. Verr. 2, 4, 8; id. Div. 2, 10; Liv. 23, 11.—In plur. also in gen. for religious affairs, Caes. B. G. 6, 13, 4; 6, 21, 1; Cic. Div. 1, 4 fin.—Also verba, a form of prayer, Cato R. R. 14, 3: “religiones (opp. fides humana),Liv. 9, 9; cf. id. 34, 31.—
B. Freq. connected with humanus as a stronger designation for all things, things of every kind, etc. (cf.: di hominesque under deus, I. B. fin.): “dedunt se, divina humanaque omnia,Plaut. Am. 1, 1, 102; cf. id. Trin. 2, 4, 78; Liv. 9, 14; Suet. Caes. 84: “res,Cic. Lael. 6: “jura,id. Rosc. Am. 23 fin.; Caes. B. C. 1, 6 fin.: “scelera,Liv. 3, 19; cf. id. 29, 18 fin.: “spes,id. 10, 40 et saep. But in the explanation of philosophia by scientia divinarum humanarumque rerum, the term divinae res denotes nature, physics, as distinguished from humanae res, i. e. morals, Cic. Tusc. 5, 3, 7; 4, 26, 57; id. Off. 1, 43, 153; 2, 2, 5; id. Fin. 2, 12, 37; Sen. Ep. 88; 90; Quint. 12, 2, 8; 20 al.; cf. Cic. Or. 34; Quint. 10, 1, 35.—So too in jurid. lang., divinae res signifies natural laws, in opp. to humanae res, positive laws, Cic. Sest. 42, 91; Just. Inst. 1, 1; Dig. 1, 1, 10.—dīvīnum , i, n.,
1. The deity, τό θεῖον: “divina si faverint,God willing, Pall. 1, 1, 2; Juv. 15, 144; Amm. 23, 6; id. 22, 16 fin.
2. The divine, that which comes from God, nihil est divino divinius, Sen. Ep. 66, 11.—
3. That which is under the sanction of a god; hence: quicquam divini credere alicui; or simply: divini alicui credere, to believe one upon oath (ante-class.): “numquam edepol tu mihi divini quicquam creduis, in, etc.,Plaut. Am. 2, 2, 40: “quid ei divini aut humani aequum est credere?id. Poen. 2, 1, 20: “nam mihi divini numquam quisquam creduat, ni, etc.,id. Bacch. 3, 3, 99; id. As. 5, 2, 4.
II. Transf.
A. Divinely inspired, prophetic: “aliquid praesagiens atque divinum,Cic. Div. 1, 38: “animus appropinquante morte multo est divinior, etc.,id. ib. 1, 30, 63; cf. id. ib. 1, 28 fin.: “cum ille potius divinus fuerit,Nep. Att. 9, 1: “divinarum sagacem flammarum,Sil. 3, 344: “divini quicquam,Plaut. Am. 2, 2, 40; cf. id. Bacch. 3, 4, 5; “also joined to humani,id. As. 5, 2, 4; id. Poen. 2, 20.—Poet. of poets: “vates,Hor. A. P. 400; cf.: “divini pectoris carmina,Lucr. 1, 731.—With gen.: “divina futuri Sententia,Hor. A. P. 218: “avis imbrium imminentium,id. C. 3, 27, 10.— Subst.: dīvīnus , i, m., a soothsayer, prophet = vates, Cic. Div. 1, 58; 2, 3; id. Fat. 8; Liv. 1, 36; Hor. S. 1, 6, 114; Vulg. Deut. 18, 11 al.—In the fem.: dīvīna , ae, a prophetess, Petr. 7, 2.—
B. Like caelestis (but far more freq. in prose), godlike, superhuman, admirable, excellent: “ex maxime raro genere hominum et paene divino,Cic. Lael. 18: “ingenio esse divino,id. Rep. 2, 2: “magni cujusdam civis et divini viri,id. ib. 1, 29; cf.: “caelestes divinaeque legiones,id. Phil. 5, 11: “senatus in supplicatione deneganda,id. Q. Fr. 2, 8: “homo in dicendo,id. de Or. 1, 10, 40: homo, Crispus ap. Quint. 8, 5, 17: “orator,Quint. 4, 3, 13 et saep.: “incredibilis quaedam et divina virtus,Cic. Rep. 3, 3: “fides,id. Mil. 33 fin.: “admurmuratio senatus,Cic. Verr. 2, 5, 16: “memoria,id. Ac. 2, 1, 2: “eloquentia M. Tullii,Quint. 2, 16, 7: “facultas eloquendi,id. 10, 1, 81: “ille nitor loquendi,id. ib. 83: “illa ironia,id. ib. 4, 1, 70: “haec in te, Sulpici, divina sunt,Cic. de Or. 1, 29 et saep.—In the comp.: “ratione nihil est in homine divinius,Cic. Fin. 5, 13 fin.; id. Par. 1, 3, 14. Under the empire an epithet often bestowed on the emperors: “domus,Phaedr. 5, 8, 38: “princeps,Nazar. Pan. Const. Aug. 35, 3; cf. Inscr. Orell. 277; 339: “indulgentia,Dig. 1, 4, 3 et saep.—Adv.: dīvīne .
1. (Acc. to I.) In a godlike manner, through godlike power: “nunc tu divine fac huc assis Sosia,Plaut. Am. 3, 3, 21.—
2. (Acc. to II.)
a. By divine inspiration, prophetically: “plura divine praesensa et praedicta reperiri,Cic. Div. 1, 55; id. Att. 10, 4; and in the comp., id. Rep. 2, 5 Mos. —
b. In a godlike, superhuman, admirable manner, divinely: “divine Plato escam malorum appellat voluptatem,Cic. de Sen. 13, 44; Quint. 1, 6, 18; 11, 1, 62.—Sup. does not occur.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (89 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (89):
    • Cicero, Letters to his Friends, 13.4
    • Cicero, Letters to Atticus, 10.4
    • Cicero, Letters to his brother Quintus, 2.8
    • Old Testament, Deuteronomy, 18.11
    • Caesar, Gallic War, 2.31.2
    • Caesar, Gallic War, 6.13.4
    • Cicero, For Sextus Roscius of Ameria, 23
    • Cicero, Against Verres, 2.4.17
    • Cicero, Against Verres, 2.5.40
    • Cicero, For Milo, 30
    • Cicero, For Milo, 33
    • Cicero, For Sestius, 42.91
    • Cicero, Philippics, 5.11
    • Livy, The History of Rome, Book 10, 40
    • Livy, The History of Rome, Book 9, 14
    • Ovid, Metamorphoses, 1.78
    • Ovid, Metamorphoses, 2.633
    • Plautus, Amphitruo, 3.3
    • Plautus, Asinaria, 5.2
    • Plautus, Bacchides, 3.3
    • Plautus, Trinummus, 2.4
    • Vergil, Aeneid, 1.403
    • Vergil, Aeneid, 5.711
    • Horace, Satires, 1.6.114
    • Horace, Ars Poetica, 218
    • Horace, Ars Poetica, 400
    • Caesar, Civil War, 1.6
    • Plautus, Amphitruo, 1.1
    • Plautus, Amphitruo, 2.2
    • Plautus, Bacchides, 3.4
    • Plautus, Bacchides, 4.9
    • Plautus, Miles Gloriosus, 3.1
    • Plautus, Poenulus, 2.1
    • Plautus, Pseudolus, 3.2
    • Cicero, On Oratory, 1.10
    • Cicero, On Oratory, 1.29
    • Lucretius, De Rerum Natura, 1.154
    • Lucretius, De Rerum Natura, 1.731
    • Lucretius, De Rerum Natura, 2.609
    • Lucretius, De Rerum Natura, 4.1233
    • Suetonius, Divus Julius, 84
    • Suetonius, Tiberius, 44
    • Cornelius Nepos, Atticus, 9.1
    • Cornelius Nepos, Hannibal, 2.4
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 18.7
    • Livy, The History of Rome, Book 29, 18
    • Livy, The History of Rome, Book 9, 9
    • Livy, The History of Rome, Book 34, 31
    • Livy, The History of Rome, Book 1, 15
    • Livy, The History of Rome, Book 1, 36
    • Livy, The History of Rome, Book 3, 19
    • Livy, The History of Rome, Book 23, 11
    • Cicero, De Legibus, 2.18
    • Cicero, De Republica, 2.2
    • Cicero, De Republica, 2.5
    • Cicero, De Republica, 3.3
    • Cicero, De Republica, 6.15
    • Cicero, De Divinatione, 1.58
    • Cicero, De Fato, 8
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 2.12
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 5.11
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 5.13
    • Cicero, de Natura Deorum, 1.9
    • Cicero, de Natura Deorum, 3.18
    • Cicero, De Amicitia, 6
    • Cicero, De Amicitia, 18
    • Cicero, De Amicitia, 4
    • Cicero, De Divinatione, 1.38
    • Cicero, De Divinatione, 1.55
    • Cicero, De Divinatione, 2.10
    • Cicero, De Divinatione, 1.4
    • Cicero, De Divinatione, 1.6
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 5.3
    • Cicero, Paradoxa Stoicorum, 1
    • Cicero, De Officiis, 1.43
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 1, 6.18
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 2, 16.7
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 4, 3.13
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 4, 1.70
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 8, 5.17
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 10, 1.81
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 10, 1.83
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 11, 1.62
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 10, 1.35
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 12, 2.8
    • Seneca, Epistulae, 66.11
    • Seneca, Epistulae, 88
    • Seneca, Epistulae, 90
    • Cicero, Orator, 34
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: