I.to raise or set up, to erect (very freq. and class.).
I. Lit.
A. In gen.: “rubrum jubar,” Lucr. 4, 404: “caput,” id. 5, 1208: “ar borem (with extollere),” Cic. Fin. 5, 14, 39: “hominem,” to form erect, id. Leg. 1, 9, 26: “os,” id. ib. 3, 85; “jacentem,” Curt. 7, 3, 17: “hastas,” Liv. 1, 27, 8; 33, 10: “digitum,” Quint. 11, 3, 120: “manus ad tectum,” id. 11, 3, 118; cf.: “scalas ad moenia,” Liv. 32, 14: “agmen in adversum clivum,” to lead up, id. 9, 31 fin.: cf. id. 3, 18; 9, 43; 10, 26; Tac. Agr. 36: “aciem in collem,” id. H. 4, 71: “oculos,” i. e. to raise. Cic. Sest. 31, 68.—
b. With se, or (more freq., esp. since the Aug. per.) mid., to set one's self up, to rise: “connituntur (pueri), ut sese erigant,” Cic. Fin. 5, 15, 42; so, “sese aut sublevare (Alces),” Caes. B. G. 6, 27, 2: “statura breves in digitos eriguntur,” i. e. raise themselves on tiptoe, Quint. 2, 3, 8; cf.: “in ungues,” id. 11, 3, 120: “in armos (equus),” Stat. Th. 6, 502: “in auras,” Ov. M. 3, 43; 15, 512: “sub auras,” Verg. A. 8, 25: “ad sidera (fumus),” id. ib. 9, 214 et saep.— Said of rising ground, Verg. A. 8, 417; Tac. G. 46; cf. under P. a.—
B. In partic.
1. To build, construct, erect (rarely): “turres,” Caes. B. C. 1, 26, 1: “saxeas turres,” Flor. 3, 2 fin.: “quis totidem erexit villas,” Juv. 1, 94. —
2. Milit. t. t., to cause to halt, stop, because of the erect posture assumed: “Albanus erigit totam aciem,” Liv. 1, 27, 6.—
II. Trop.
A. In gen., to arouse, excite: “erigite mentes auresque vestras et me attendite,” Cic. Sull. 11, 33; cf. “aures (with animum attendere),” Cic. Verr. 2, 1, 10: “animos ad audiendum,” id. Ac. 2, 4, 10: “cum res relata exspectatione certaminis senatum erexisset,” had aroused, excited, Liv. 37, 1; cf. under P.a. B. 2.: “aculeos severitatis in rem, etc.,” Cic. Cael. 12, 29: “libertas malis oppressa civilibus extollere jam caput et aliquando se erigere debebat,” id. Planc. 13 fin.: “paululum se erexit et addidit historiae majorem sonum vocis,” id. de Or. 2, 12 fin.—
B. In partic., to raise up, cheer up, encourage: “erigebat animum jam demissum et oppressum Oppianicus,” Cic. Clu. 21, 58; cf. id. ib. 70, 200; id. Att. 1, 16, 9: “spem,” Tac. H. 4, 71: “illam tu provinciam afflictam et perditam erexisti atque recreasti,” id. Verr. 2, 3, 91; cf.: rempublicam, Pompeius ap. Cic. Att. 8, 12, C fin.: “rempublicam ex tam gravi casu,” Liv. 6, 2, 1: “multos populos ad cupidinem novae fortunae,” id. 21, 19: “Germanos ad spem belli, Caesarem ad coercendum,” Tac. A. 2, 25; cf. id. ib. 2, 71; Flor. 3, 18, 3: “Lusitanos,” id. 2, 17, 15: “fiduciam Pori,” Curt. 8, 13, 16: “animos ad spem,” id. 4, 7, 1 et saep.: “non dubito quin tuis litteris se magis etiam erexerit ab omnique sollicitudine abstraxerit,” Cic. Deiot. 14; so, “se,” id. Brut. 3, 12; id. Agr. 2, 32, 87; id. Q. Fr. 1, 1, 1; 1, 3, 5; cf.: “se in spem,” Liv. 3, 1, 2: “se ad spem libertatis,” Just. 11, 1, 2: “se ad imitationem,” Quint. 2, 3, 10.—Mid., Just. 6, 4, 4; 23, 1, 14; Tac. H. 2, 74 fin.; id. A. 2, 71.—Hence, ērectus , a, um, P. a., set up; upright; elevated, lofty.
A. Prop.: “primum eos (homines) humo excitatos celsos et erectos constituit,” Cic. N. D. 2, 56; cf.: “erectus et celsus status,” ib. Or. 18, 59: “incessus,” Tac. H. 1, 53: “vultus,” Ov. M. 1, 86; and in the comp.: “coxae,” Cels. 7, 16: “viriditas culmo geniculato,” Cic. de Sen. 15: “prorae,” Caes. B. G. 3, 13, 2; cf.: “petra in metae modum,” Curt. 8, 11; and in the comp., Claud. Idyll. 6, 11.—Sup., Jul. Valer. Res Gest. Alex. M. 1, 31.—
B. Trop.
1. Elevated, lofty, noble: “celsus et erectus et ea quae homini accidere possunt omnia parva ducens,” Cic. Tusc. 5, 14, 42; cf. “animus (with magnus),” id. Deiot. 13, 36; in the comp.: “erectior homo,” id. Off. 1, 30: “habet mens nostra natura sublime quiddam et erectum et impatiens superioris,” Quint. 11, 1, 16; cf. Tac. Agr. 4.—
b. In a bad sense, haughty, lofty, Cic. de Or. 1, 40 fin.; cf. id. Font. 11.—
2. Intent, attentive, on the stretch: “judices,” Cic. Brut. 54, 200; cf.: “suspensique (Horatii),” Liv. 1, 25: “plebs, civitas exspectatione,” id. 2, 54; 3, 47: “vos ad libertatem recuperandam (with ardentes),” Cic. Phil. 4, 5: “mens circa studia,” Quint. 1, 3, 10: “studium in legendo,” Cic. Fam. 5, 12, 5: “multitudo,” Tac. H. 4, 81; cf.: “erecta in Othonem studia,” lively sympathies, id. ib. 2, 11.—Comp.: “ad agendum erectiores,” Quint. 9, 4, 12.—
3. Animated, encouraged, resolute: “legiones nostrae in eum saepe locum profectae alacri animo et erecto, unde, etc.,” Cic. de Sen. 20, 75: “nunc vero multo sum erectior,” id. Phil. 4, 1, 2: “erectis animis,” Tac. A. 3, 7.—Adv.: ērectē (acc. to B. 3.), boldly, courageously (late Lat.); in the comp.: “judicare,” Gell. 7, 3 fin.: “loqui,” Amm. 15, 5.