previous next
gaudĭum , ii (apoc. form gau, like cael for caelum, do for domum: replet te laetificum gau, Enn. ap. Auson. Technop. 144; Ann. 451 Vahl.), n. id.,
I.inward joy, joy, gladness, delight (opp. laetitia, joy which shows itself externally).
I. Lit.
A. In gen.
(α). Sing.: “cum ratione animus movetur placide atque constanter, tum illud gaudium dicitur: cum autem inaniter et effuse animus exsultat, tum illa laetitia gestiens vel nimia dici potest, quam ita definiunt sine ratione animi elationem,Cic. Tusc. 4, 6, 13; Sall. C. 48, 1: “voluptas dicitur etiam in animo ... non dicitur laetitia nec gaudium in corpore,id. Fin. 2, 4, 13 (cf. under B.): “veluti ex servitute erepta (plebs) gaudium atque laetitiam agitabat,Sall. C. 48, 1: “exsultare laetitia, triumphare gaudio,Cic. Clu. 5, 14: meum factum probari abs te triumpho gaudio, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, A, 2: “non possum non confiteri, cumulari me maximo gaudio, quod, etc.,Cic. Fam. 9, 14, 1: “gaudio compleri, gaudio afficere,id. Fin. 5, 24, 69 sq.: “tuis litteris perlectis exsilui gaudio,id. Fam. 16, 16, 1; cf.: “cum tuas litteras legissem, incredibili gaudio sum elatus,id. ib. 10, 12, 2; id. Rep. 3, 30: “gaudium, tristitiam ostendimus (manibus),Quint. 11, 3, 86: “missa legatio quae gaudio fungeretur,to express their joy, offer their congratulations, Tac. H. 2, 55: “prae gaudio ubi sim nescio,Ter. Heaut. 2, 3, 67; cf.: “nimio gaudio paene desipere,Cic. Fam. 2, 9, 2: “exclamare gaudio,Ter. Phorm. 5, 6, 30; cf.: “lacrimare gaudio,id. Ad. 3, 3, 55: Ha. Gaudio ero vobis. Ad. At edepol nos voluptati tibi, Plaut. Poen. 5, 4, 47: “quid illud gaudii est?Ter. And. 5, 5, 7.—With an object-genitive: “gaudium periculosi saltus superati,Liv. 42, 55, 4.—
(β). Plur.: quocum multa volup ac gaudia clamque palamque, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 247 Vahl.): “cum me tantis affecistis gaudiis,Plaut. Poen. 5, 4, 105; more freq., the outward expressions of joy: “feminarum praecipue et gaudia insignia erant et luctus,Liv. 22, 7, 12 (cf. sing.: “gaudio exultans,id. 21, 42, 3): “quibus gaudiis exsultabis?Cic. Cat. 1, 10, 26: “ita varie per omnem exercitum laetitia, maeror, luctus atque gaudia agitabantur,Sall. C. 61 fin.: “o qui complexus et gaudia quanta fuerunt!Hor. S. 1, 5, 43: “gaudia prodentem vultum celare,id. ib. 2, 5, 104: “in tacito cohibe gaudia clausa sinu,Prop. 2, 25 (3, 20), 30 (cf. gaudeo, II. A.): “hunc scio mea solide gavisurum gaudia,Ter. And. 5, 5, 8: “scin' me in quibus sim gaudiis?id. Eun. 5, 9, 5.—Prov.: “Gaudia principium nostri sunt doloris,Ov. M. 7, 796.—
B. In partic., sensual pleasure, delight, enjoyment (rare; not in Cic.; cf. “above the passage,Cic. Fin. 2, 4, 13; usually in plur.): “dediti corporis gaudiis per luxum et ignaviam aetatem agunt,Sall. J. 2, 4: “mutua gaudia,Lucr. 4, 1205; 5, 854: “communia,id. 4, 1196; cf. ib. 1106; Tib. 1, 5, 39; Hor. C. 3, 6, 28: “non umquam reputant quanti sibi gaudia constent,Juv. 6, 365: “vini atque cibi,id. 10, 204: “cenae,id. 15, 41.—In sing.: “mihi sibique pestiferum hinc abstulit gaudium,Liv. 1, 58, 8.—
II. Transf., also, like our joy, for an object which produces joy, a cause or occasion of joy (mostly poet. and in post-Aug. prose): “ceterum hoc gaudium magna prope clade in Samnio foedatum est,Liv. 7, 34, 1: “non animo solum patrio gratum munus, sed corpori quoque salubre gaudium (sc. reditus filii) fuit,id. 37, 37, 7: “cupidus falsis attingere gaudia palmis, i. e. conjugem,Prop. 1, 19, 9: “fugiunt tua gaudia,Ov. H. 15, 109; Phaedr. 4, 20, 27; Petr. 79, 10.—
B. Of inanim. and abstr. things: “non omnes (arbores) florent, et sunt tristes quaedam, quaeque non sentiant gaudia annorum,Plin. 16, 25, 40, § 95: “flos est gaudium arborum,id. ib.: “adamas opum gaudium,id. 20 praef. § 2.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (30 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (30):
    • Cicero, Letters to his Friends, 16.16.1
    • Cicero, Letters to his Friends, 2.9.2
    • Cicero, Letters to his Friends, 9.14.1
    • Cicero, Letters to Atticus, 9.16
    • Cicero, Against Catiline, 1.10.26
    • Cicero, For Aulus Cluentius, 5.14
    • Livy, The History of Rome, Book 7, 34
    • Plautus, Poenulus, 5.4
    • Horace, Satires, 1.5.43
    • Ovid, Metamorphoses, 7.796
    • Tacitus, Historiae, 2.55
    • Lucretius, De Rerum Natura, 4.1106
    • Lucretius, De Rerum Natura, 4.1196
    • Lucretius, De Rerum Natura, 4.1205
    • Lucretius, De Rerum Natura, 5.854
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 16.95
    • Livy, The History of Rome, Book 42, 55
    • Livy, The History of Rome, Book 22, 7
    • Livy, The History of Rome, Book 1, 58.8
    • Livy, The History of Rome, Book 37, 37.7
    • Livy, The History of Rome, Book 21, 42
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 2.4
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 5.24
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 4.6
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 11, 3.86
    • Gellius, Noctes Atticae, 12.4
    • Sallust, Catilinae Coniuratio, 48
    • Sallust, Catilinae Coniuratio, 61
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 2
    • Sextus Propertius, Elegies, 2.25
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: