previous next
impello (inp- ), pŭli, pulsum, 3 (archaic
I.inf. pres. pass. inpellier, Lucr. 6, 1060), v. a. in-pello, to push, drive, or strike against a thing; to strike, reach.
I. Lit.
A. In gen. (mostly poet.): “cavum conversa cuspide montem Impulit in latus,Verg. A. 1, 82: “vocales impellere pollice chordas,to strike, Tib. 2, 5, 3; cf. Ov. M. 10, 145: “aequora remis,id. ib. 3, 657; cf.: “infidum remis marmor,Verg. G. 1, 254: “impellunt animae lintea Thraciae,swell, Hor. C. 4, 12, 2: “auras mugitibus,Ov. M. 3, 21; cf.: “maternas aures Luctus,Verg. G. 4, 349: “sensus,Lucr. 1, 303: “colles canoris plausibus, Claud. Cons. Prob. et Olybr. 175: cui patuere Alpes saxa impellentia caelum,Sil. 11, 217: cum fretum non impulit Ister, does not strike, i. e. does not empty into, Luc. 5, 437: “impulsum ab eo dextri pedis pollice,Suet. Calig. 57: “subitus antennas impulit ignis,Juv. 12, 19.—
B. In partic., with the access. idea of motion, to drive forward, set in motion, urge on, impel (class.): “biremes subjectis scutulis impulsas vectibus in interiorem partem transduxit,Caes. B. C. 3, 40, 4: “(navem) triplici versu (remorum),Verg. A. 5, 119: “puppim remis velisque,Sil. 1, 568: “ratem (levis aura),Ov. M. 15, 697: “currum,Val. Fl. 6, 6: “equum calce,Sil. 7, 697; cf.: “cornipedem planta,id. 2, 71: “Zephyris primum impellentibus undas,Verg. G. 4, 305: “fluctus (ventus),Petr. 114: “aequor velis,Tac. A. 2, 23: “praemissus eques postremos ac latera impulit,id. ib. 2, 17: utque impulit arma, i. e. brandished, flourished, Verg. A. 8, 3: “remos,id. ib. 4, 594: “sagittam nervo,to shoot, discharge, Ov. M. 11, 325: “semen vehementius urinam impellit,drives down, promotes the discharge of, Plin. 24, 19, 118, § 180: “praecipitantem igitur impellamus et perditum prosternamus,give a push to, Cic. Clu. 26, 70; Tac. A. 4, 22: “procumbunt orni, nodosa impellitur ilex,is overthrown, thrown down, Luc. 3, 440: “impulit aciem,forced to give way, broke, Liv. 9, 40, 9; cf.: “hostem primo impetu impulit,id. 9, 27, 9: “impulsis hostibus castra cepit,Vell. 2, 70, 1: “impulit Vitellianos modica caede,Tac. H. 3, 16: “quem (hostem) si inpellere maturasset,id. ib. 4, 34; “78 al.— Designating the limit: in fugam atque in latebras impellere,Cic. Rab. Perd. 8, 22: “se in vulnus,Vell. 2, 70 fin.: “inque meos ferrum flammasque Penates Impulit,Ov. M. 12, 552: “ferrum capulo tenus,Sil. 9, 382: “(Aufidus) in aequora fluctus,id. 7, 482; 14, 429: “jamque diem ad metas defessis Phoebus Olympo Impellebat equis,id. 11, 270.
II. Trop.
A. To move to a thing; to impel, incite, urge; esp., to instigate, stimulate, persuade (the predom. signif. in good prose); constr. usu. with aliquem in or ad aliquid and ut; less freq. with a terminal adverb, the inf., the simple acc., or absol.
(δ). With a terminal adv.: “dum in dubio est animus, paulo momento huc illuc impellitur,Ter. And. 1, 5, 31: “impulit huc animos,Luc. 8, 454: “voluntates impellere quo velit,Cic. de Or. 1, 8, 30.—(ε) With inf.: “fuerunt quos pavor nando capessere fugam impulerit,Liv. 22, 6, 7: “quae mens tam dira Impulit his cingi telis?Verg. A. 2, 520; Tac. A. 6, 45; 13, 10: “quendam impulit servilem ei amorem obicere,id. ib. 14, 60; Hor. C. 3, 7, 14; Stat. Th. 10, 737; Just. 3, 1, 3; 5, 1, 4; 29, 4, 5.—(ζ) With the simple acc.: “ut forte legentem Aut tacitum impellat quovis sermone,to arouse, address, Hor. S. 1, 3, 65; Val. Fl. 4, 486: “cum praetor lictorem impellat,Juv. 3, 128: “quis modo casus impulit hos,id. 15, 120: “vernacula multitudo, lasciviae sueta, impellere ceterorum rudes animos,to instigate, stimulate, Tac. A. 1, 31 Ritter. (Nipperd. implere).—In pass.: “(ut) qui audiunt aut impellantur aut reflectantur,Cic. de Or. 2, 77, 312: “Bellovacos impulsos ab suis principibus ab Aeduis defecisse,Caes. B. G. 2, 14, 3: “vel iratum vel impulsum ab aliis,Quint. 11, 1, 71: “hac fama impulsus Chremes ultro ad me venit,Ter. And. 1, 1, 72: “impulsus irā ... Quibus iris impulsus,id. Hec. 3, 5, 35: “furore atque amentia impulsus,Caes. B. G. 1, 40, 4: “hac impulsi occasione,id. ib. 7, 1, 3: “Induciomari nuntiis impulsi,id. ib. 5, 26, 2: “Cassandrae impulsus furiis,Verg. A. 10, 68 et saep.: “quia et initio movendus sit judex et summo impellendus,Quint. 7, 1, 10: “cum simul terra, simul mari bellum impelleretur,Tac. Agr. 25; cf.: “impulsum bellum,Luc. 7, 5; 7, 330.—(η) Absol.: cui (δαιμονίῳ) sempel ipse paruerit, numquam impellenti, saepe revocanti, Cic. Div. 1, 54, 122: “qui nullo impellente fallebant,id. Fl. 8, 20: “uno ictu frequenter impellunt (sententiae),Quint. 12, 10, 48.—
B. To overthrow, subdue, destroy (rare): praecipitantem igitur impellamus, et perditum prosternamus, Cic. Clu. 26, 70: “miseri post fata Sychaei ... Solus hic (Aeneas) inflexit sensus animumque labantem Impulit,” i. e. has completely subdued, Verg. A. 4, 23: “impellere ruentem,to destroy completely, Tac. H. 2, 63 fin.: “inpulsas Vitellii res audietis,id. ib. 3, 2: “inmenso Achaicae victoriae momento ad impellendos mores,Plin. 33, 11, 53, § 149: “impulsum bellum,” i. e. brought near to a close, Luc. 5, 330: “impellens quidquid sibi, summa petenti, obstaret,id. 1, 149: “tum leviter est temptatum, ... et nunc maximo temporum nostrorum auctore prope inpulsum,Quint. 3, 4, 2 Spald. N. cr.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (67 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (67):
    • Caesar, Gallic War, 1.40.4
    • Caesar, Gallic War, 2.14.3
    • Caesar, Gallic War, 4.16.1
    • Cicero, For Rabirius on a Charge of Treason, 8.22
    • Cicero, For Sextus Roscius of Ameria, 14.39
    • Cicero, For Aulus Cluentius, 26.70
    • Cicero, For Sulla, 13.36
    • Cicero, For King Deiotarius, 12.32
    • Cicero, For Milo, 33.89
    • Cicero, Against Piso, 1.1
    • Ovid, Metamorphoses, 10.145
    • Ovid, Metamorphoses, 11.325
    • Ovid, Metamorphoses, 12.552
    • Ovid, Metamorphoses, 15.697
    • Ovid, Metamorphoses, 3.21
    • Ovid, Metamorphoses, 3.657
    • Vergil, Aeneid, 10.68
    • Vergil, Aeneid, 1.82
    • Vergil, Aeneid, 2.520
    • Vergil, Aeneid, 4.23
    • Vergil, Aeneid, 5.119
    • Vergil, Georgics, 1.254
    • Vergil, Georgics, 4.305
    • Vergil, Georgics, 4.349
    • Horace, Satires, 1.3.65
    • Caesar, Civil War, 3.40.4
    • Tacitus, Annales, 1.31
    • Tacitus, Annales, 2.23
    • Tacitus, Annales, 4.22
    • Tacitus, Annales, 6.45
    • Tacitus, Historiae, 2.63
    • Tacitus, Historiae, 3.16
    • Tacitus, Agricola, 25
    • Cicero, On Oratory, 1.28
    • Cicero, On Oratory, 1.8
    • Cicero, On Oratory, 2.77
    • Cicero, On Oratory, 2.89
    • Lucretius, De Rerum Natura, 1.303
    • Lucretius, De Rerum Natura, 6.1060
    • Suetonius, Caligula, 57
    • Lucan, Civil War, 1.149
    • Lucan, Civil War, 3.440
    • Lucan, Civil War, 5.330
    • Lucan, Civil War, 5.437
    • Lucan, Civil War, 7.330
    • Lucan, Civil War, 7.5
    • Lucan, Civil War, 8.454
    • Livy, The History of Rome, Book 22, 6
    • Livy, The History of Rome, Book 9, 27
    • Livy, The History of Rome, Book 9, 40
    • Cicero, De Republica, 2.10
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 3.20
    • Cicero, de Natura Deorum, 1.4
    • Cicero, de Natura Deorum, 2.66
    • Cicero, De Amicitia, 24
    • Cicero, De Divinatione, 1.54
    • C. Valerius Flaccus, Argonautica, 4.486
    • C. Valerius Flaccus, Argonautica, 6.6
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 3, 4.2
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 3, 8.12
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 8, 3.85
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 7, 1.10
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 11, 1.71
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 12, 10.43
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 12, 10.48
    • Statius, Thebias, 10
    • Cicero, Brutus, 5.19
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: