previous next
noxĭus , a, um, adj. (
I.comp. noxior, Sen. Clem. 1, 13, 2 dub.; al. obnoxior.—Sup. noxissimus or noxiissimus, Sen. Clem. 1, 26, 3 dub.; better, noxiosissimus) [id.].
I. Hurtful, harmful, injurious, noxious (used by Cic. only in archaic lang.; v. the foll.): “MAGISTRATVS NECOBEDIENTEM ET NOXIVM CIVEM MVLTA COERCETO,Cic. Leg. 3, 3, 6 (araneus) aculeo noxius, Plin. 9, 48, 72, § 155: “afflatus maris (opp. utiles),id. 17, 4, 2, § 24: “tela,Ov. Tr. 5, 10, 22: “terrae halitus,Quint. 7, 2, 3: “lingua,Mart. 2, 61, 7: “aves,rapacious, id. 10, 5, 12: “crimina,Verg. A. 7, 326. —
II. Guilty, culpable, criminal: dictum oportuit. Lys. Non possum, ita instas; “urges quasi pro noxio,Plaut. Merc. 4, 3, 25: “nobilitas,Sall. J. 42: “qui citati non affuerant, noxios judicavit,Liv. 39, 41: corda, Ov. M. 10, 351: “omnibus omnium rerum noxior,Sen. Clem. 1, 13, 2: reducto comā capite, ceu noxii solent, culprits, criminals (esp. those condemned to be thrown to wild beasts), Suet. Vit. 17; id. Calig. 27; id. Claud. 34; id. Ner. 12.—
(β). With abl.: “Falisci, eodem noxii crimine,Liv. 7, 20, 9. —
(γ). With gen.: “noxius conjurationis,Tac. A. 5, 11: “facinoris,Dig. 29, 5, 3, § 12.— Esp. as subst.: noxĭa , ae, f., hurt, harm, damage, injury (class.; syn. noxa).
A. Lit.: noxia, ut Serv. Sulpicius Rufus ait, damnum significat, apud poëtas autem et oratores ponitur pro culpā, at noxa peccatum, aut pro peccato poenam, Paul. ex Fest. p. 174 Müll.: “in re incipiundā ad defendendam noxiam,Ter. Phorm. 1, 4, 48: “si ab eo fides sibi data esset, haud futurum noxiae futurum,Liv. 8, 18, 4: “sive ullius eorum quos oderat noxia,id. 41, 23, 14: “veneficiorum noxia,Plin. 21, 17, 68, § 108: “vini,id. 14, 16, 19, § 100.—
B. Transf., an injurious act, a fault, offence, trespass: “noxa est corpus, quod nocuit id est servus: noxia ipsum maleficium, veluti furtum, damnum, rapina, injuria,Just. Inst. 4, 8, 1: “Tranioni remitte, quaeso, hanc noxiam causā meā,Plaut. Most. 5, 2, 47: “manufestum teneo in noxiā,id. Merc. 4, 3, 31: “noxiā carere,id. Bacch. 4, 9, 87: “noxiis vacuum esse,id. Merc. 5, 4, 23: “in noxiā esse,id. ib. 4, 3, 30: “amicum castigare ob meritam noxiam,id. Trin. 1, 1, 1 and 4: “quod in minimis noxiis et in his levioribus peccatis id primum quaeritur, quae causa maleficii fuerit,Cic. Rosc. Am. 22, 62: “si qua clades incidisset, desertori magis, quam deserto noxiae fore,the blame would fall on, Liv. 10, 19: metum prorsus et noxiam conscientiae pro foedere haberi, fear and guilt served the participants as an agreement, i. e. brought them to an agreement, Tac. A. 6, 4. —Hence, adv.: noxĭē (post-class.), injuriously, perniciously: “multos petulca confoderat,Sulp. Sev. Dial. 2, 9; Aug. Conf. 1, 7.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (27 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (27):
    • Cicero, For Sextus Roscius of Ameria, 22.62
    • Livy, The History of Rome, Book 10, 19
    • Ovid, Metamorphoses, 10.351
    • Plautus, Mercator, 5.4
    • Plautus, Mostellaria, 5.2
    • Plautus, Trinummus, 1.1
    • Vergil, Aeneid, 7.326
    • Suetonius, Divus Claudius, 34
    • Tacitus, Annales, 6.4
    • Tacitus, Annales, 5.11
    • Plautus, Bacchides, 4.9
    • Plautus, Mercator, 4.3
    • Suetonius, Caligula, 27
    • Suetonius, Nero, 12
    • Suetonius, Vitellius, 17
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 17.24
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 21.108
    • Livy, The History of Rome, Book 41, 23.14
    • Livy, The History of Rome, Book 39, 41
    • Livy, The History of Rome, Book 8, 18
    • Livy, The History of Rome, Book 7, 20
    • Seneca, de Clementia, 1.13.2
    • Seneca, de Clementia, 1.26.3
    • Cicero, De Legibus, 3.3
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 7, 2.3
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 42
    • Ovid, Tristia, 5.10
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: