previous next
pars , partis (
I.gen. sing. PARTVS, Inscr. Corp. Lat. 197, 12; acc. partim, Cic. de Or. 2, 22, 94; Liv. 26, 46, 8; 31, 36, 9; 23, 11, 11; Sall. J. 89, 1; id. H. 2, 41, 1; v. infra fin.; abl. parti, Plaut. Men. 3, 2, 14; Varr. R. R. 1, 13, 5; Lucr. 1, 1113; 4, 515; nom. plur. parteis, Varr. L. L. 5, 4, 21; gen. plur. partum, Caes. ap. Charis. p. 114 P.), f. root por; Gr. ἔπορον, gave; πέπρωται, is given, destined; Lat. portio; cf. parare, a part, piece, portion, share, etc.
2. Magna, bona, multa, major, maxima pars, many, a good many, the majority: “magna pars in iis civitatibus,Cic. Balb. 8, 21: “major pars populi,id. Agr. 2, 9, 22: “maxima pars hominum,Hor. S. 2, 3, 121; cf.: “minor pars populi,Cic. Agr. 2, 7, 18: “multa pars mei,Hor. C. 3, 30, 6.—
5. Pro parte, for one's share or quota, Cic. Verr. 2, 2, 59, § 145.—
6. Ex parte, in part, partly: “ex parte gaudeo,Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9: “de decem viris sacrorum ex parte de plebe creandis,Liv. 6, 42, 2.—Esp.,
b. Ex ullā, ex aliquā, ex magnā, ex maximā parte, in any, etc., degree, measure, etc.: “si ullā ex parte sententia hujus interdicti infirmata sit,Cic. Caecin. 13, 38; id. Rosc. Com. 12, 33: “ex magnā parte tibi assentior,id. Att. 7, 3, 3: “aut omnino, aut magnā ex parte,id. Tusc. 1, 1, 1: “saucii ex magnā parte milites,Liv. 21, 56, 8: “ne minimā quidem ex parte,not in the slightest degree, Cic. Off. 1, 22, 76.—
7. Multis partibus, by a great deal, much: omnibus partibus, in all respects, altogether: “non multis partibus malit,Cic. Fin. 3, 11, 36: “quoniam numero multis partibus esset inferior,Caes. B. C. 3, 84; 3, 80: “in Hortensii sententiam multis partibus plures ituros,Cic. Fam. 1, 2, 2; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 9, 3: “omnium virorum bonorum vitam omnibus partibus plus habere semper boni quam mali,in all respects, every way, Cic. Fin. 5, 31, 91.—
8. In parte, in part, partly (cf. ex parte, supra): “in parte expeditior, in parte difficilior,Quint. 5, 7, 22; 11, 2, 34: “in parte verum videtur,id. 2, 8, 6; 4, 5, 13; 10, 7, 25.—
9. Pro meā, tuā, suā parte, or simply pro parte (for the stronger pro virili parte, v. virilis, II. 2.), for my, your, or his share, to the best of my, your, his, etc., ability: “quibus aliquid opis fortasse ego pro meā, tu pro tuā, pro suā quisque parte ferre potuisset,Cic. Fam. 15, 15, 3: “pro meā parte adjuvi, ut, etc.,id. ib. 5, 2, 9: “sciunt ii, qui me norunt, me pro illā tenui infirmāque parte id maxime defendisse, ut, etc.,id. Rosc. Am. 47, 136: “quisquis adest operi, plus quam pro parte laborat,Ov. F. 4, 301.—Likewise,
10. In partem, i. q. pro parte, ἐν μέρει, for one's share, to the best of one's ability: “quodsi pudica mulier in partem juvet Domum (i. e. quae ad eam proprie pertinet),Hor. Epod. 2, 39 (for which: “age sis tuam partem nunc iam hunc delude,Plaut. As. 3, 3, 89 Fleck., where others read tu in partem).—
11. Acc. absol.: magnam, maximam partem, in great part, for the most part: “magnam partem ex iambis nostra constat oratio,Cic. Or. 56, 189; Liv. 5, 14: “maximam partem ad arma trepidantes caedes oppressit,id. 9, 37, 9: “maximam partem lacte atque pecore vivunt,Caes. B. G. 4, 1.—So, bonam partem, Lucr. 6, 1249.—
12. In eam partem.
a. On that side: “in eam partem accipio,” i. e. in that sense, Ter. Eun. 5, 2, 37: “in eam partem peccant, quae cautior est,Cic. Rosc. Am. 20, 56.—
b. On that account, with that intent, to the end that: “moveor his rebus omnibus, sed in eam partem, ut salvi sint vobiscum omnes,Cic. Cat. 4, 2, 3: “has litteras scripsi in eam partem, ne me motum putares,id. Att. 16, 1, 6.—
13. In aliam partem, in the opposite direction: “antehac est habitus parcus ... is nunc in aliam partem palmam possidet,for the opposite quality Plaut. Most. 1, 1, 32.—
14. In utramque partem, on both sides, for and against, pro and con: nullam in partem, on neither side: in mitiorem, in optimam partem, in the most mild or most favorable manner, Cic. Att. 15, 23 init.: “magna vis est fortunae in utramque partem, vel secundas ad res, vel adversas,id. Off. 2, 6, 19: “neutram in partem,id. ib.: “neque ego ullam in partem disputo,Cic. Verr. 2, 5, 3, § 6: “mitiorem in partem interpretari,id. Mur. 31, 64: “in optimam partem aliquid accipere,id. Att. 10, 3, 2; id. Fam. 14, 2, 3: in partem aliquem vocare, to call upon one to take his share, to summon to a division of any thing, id. Caecin. 4, 12.—
15. Nullā parte, by no means, not at all, Ov. H. 7, 110; Quint. 2, 16, 18.—
b. Omni parte, and omni a and ex parte, in every respect, entirely: “gens omni parte pacata,Liv. 41, 34; Hor. S. 1, 2, 38: “quod sit omni ex parte ... perfectum,Cic. Lael. 21, 79: “omnique a parte placebam,Ov. H. 15, 45.—
16. Per partes, partly, partially: “quod etsi per partes nonnumquam damnosum est, in summā tamen fit compendiosum,Col. 1, 4, 5: “per partes emendare aliquid,Plin. Ep. 2, 5, 10; Dig. 12, 1, 13.—
17. In omnes partes, in every respect, altogether: “Brundusii jacere in omnes partes est molestum,Cic. Att. 11, 6, 2; id. Fam. 4, 10, 2; 13, 1, 2.
II. In partic.
A. A party, faction, side, etc. (usu. in plur.; syn. factio).
B. In plur., a part, character, on the stage: primas partes qui aget, is erit Phormio, the first part, the principal character, Ter. Phorm. prol. 27: “cur partes seni Poëta dederit, quae sunt adulescentium,a youthful part, id. Heaut. prol. 1; 10: “esse primarum, secundarum, aut tertiarum partium,Cic. Div. in Caecil. 15, 51: “servus primarum partium,id. Fl. 27, 65.—
2. Transf. beyond the lang. of the theatre, a part, function, office, duty, etc.—In plur. (class.): “sine illum priores partes hosce aliquot dies Apud me habere,Ter. Eun. 1, 2, 71: “in scribendo priores partes alicui tribuere,Cic. Q. Fr. 3, 4, 4: “puero me hic sermo inducitur, ut nullae esse possent partes meae,so that I could not take a part in it, id. Att. 13, 19, 4: “constantiae, moderationis, temperantiae, verecundiae partes,id. Off. 1, 28, 98: “has partes lenitatis et misericordiae, quas me natura ipsa docuit semper egi libenter,id. Mur. 3, 6: “partes accusatoris obtinere,id. Quint. 2, 8; id. Rosc. Am. 34, 95: “tuum est hoc munus, tuae partes, etc.,id. Fam. 11, 5, 3: “promitto atque confirmo, me ... imperatoris suscepturum officia atque partes,id. ib. 3, 10, 8: “Antonii audio esse partes, ut de totā eloquentiā disserat,id. de Or. 2, 7, 26: “transactis jam meis partibus ad Antonium audiendum venistis,id. ib. 2, 4, 15; id. Att. 7, 26, 2: ut ad partes paratus veniat, qs. prepared to act his part, Varr. R. R. 2, 5; so, “ad partes parati,Ov. Am. 1, 8, 87; cf. Liv. 3, 10; Gai. Inst. 4, 160; Mos. et Rom. Leg. Coll. 14, 3, 2.—In sing. (mostly post-Aug.): “haec igitur tibi reliqua pars est, ... ut rem publicam constituas, etc.,Cic. Marc. 9, 27: “pars consilii pacisque,Tac. H. 3, 46: “videri alia quoque hujus partis atque officii,Quint. 11, 3, 174: “pars defensoris tota est posita in refutatione,id. 5, 13, 1: “neglegentiae, humilitatis,id. 9, 4, 35 et saep. (v. Bonnell, Lex. Quint. p. 627).—
C. A lot, portion, fate: “hancine ego partem capio ob pietatem praecipuam?Plaut. Rud. 1, 3, 4.—
D. A portion, share, of food, Petr. 33: “equiti Romano avidius vescenti partes suas misit,Suet. Calig. 18.—Also, the remains of a meal, App. M. 2, p. 125 med.
E. A task, lesson: “puer frugi est, decem partes dicit,Petr. 75, 4; 46, 3; 58, 7; Inscr. Grut. 625, 8; Inscr. Orell. 2872.—
F. A part, place, region, of the earth.—In plur., Cic. Fam. 12, 7, 2: “Orientis partes,id. Mur. 41, 89: “in extremis ignoti partibus orbis,Ov. Tr. 3, 3, 3; cf. Ruhnk. on Ov. H. 18, 197.—
G. In counting or calculating, a part, fraction; one half, one third, etc., as the context indicates: “tres jam copiarum partes,fourths, Caes. B. G. 1, 12: “agri partes duae,thirds, Liv. 8, 1: “duabus partibus peditum amissis,id. 21, 40: “mulctae novem partes,tenths, Nep. Timol. 4.—
H. A part of the body, member: “nam lingua mali pars pessima servi,Juv. 9, 121.—Esp., the private parts, Ov. F. 1, 437; id. A. A. 2, 584; Auct. Priap. 30; 38; Phaedr. 4, 7.—Of a testicle, Col. 7, 11.—Hence, adv.: partim (old acc. sing.), partly, in part, a part, some of, some.
A. Lit.
(γ). Absol. (so most freq.): animus partim uxoris misericordiā Devinctus, partim victus hujus injuriis, partly,... partly; in part,... in part, Ter. Hec. 1, 2, 92 sq.: “partim quae perspexi his oculis, partim quae accepi auribus,id. ib. 3, 3, 3: “amici partim deseruerint me, partim etiam prodiderint,Cic. Q. Fr. 1, 3, 5: “diuturni silentii ... non timore aliquo, sed partim dolore, partim verecundiā, finem hodiernus dies attulit,id. Marc. 1, 1; Quint. 7, 1, 3: “partim quod ... partim quod, etc.,Caes. B. G. 5, 6, 3: “partim ductu, partim auspiciis suis,Suet. Aug. 21: “partim cupiditate ... partim ambitione ... partim etiam inscientiā,Quint. 12, 11, 14: “Scipio dux partim factis fortibus partim suāpte fortunā quādam ingentis ad incrementa gloriae celebratus converterat animos,Liv. 29, 26, 5: “postea renuntiavit foro partim pudore, partim metu,Suet. Rhet. 6.—Sometimes partim is placed only in the second member of a partitive proposition: “Caesar a nobilissimis civibus, partim etiam a se omnibus rebus ornatis, trucidatus,Cic. Div. 2, 9, 23; Cic. Verr. 2, 2, 65, § 158.—Sometimes it corresponds to alius, quidam, etc.: “bestiarum terrenae sunt aliae, partim aquatiles, aliae quasi ancipites,Cic. N. D. 1, 37, 103: “multa inusitata partim e caelo, alia ex terrā oriebantur, quaedam etiam, etc.,id. Div. 1, 42, 93: “quibusdam placuisse mirabilia quaedam, partim fugiendas esse nimias amicitias,Cic. Am. 13, 45: “castra hostium invadunt, semisomnos partim, alios arma sumentes fugant,Sall. J. 21, 2: “Gaetulos accepimus, partim in tuguriis, alios incultius vagos agitare, etc.,id. ib. 19, 5; 38, 3; 40, 2; cf. id. ib. 13, 2; Gell. 2, 22, 1.—
B. Transf.
1. For the most part, chiefly, principally (ante-class.): “mirum quin tibi ego crederem, ut ipse idem mihi faceres, quod partim faciunt argentarii,Plaut. Pers. 3, 3, 28: “bubulcis obsequitor, partim quo libentius boves curent,Cato, R. R. 5, 6; 6, 3. —
2. Of time, sometimes (late Lat.), Scrib. Comp. Med. 53.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (144 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (144):
    • Cicero, Letters to his Friends, 10.31.1
    • Cicero, Letters to his Friends, 11.5.3
    • Cicero, Letters to his Friends, 12.7.2
    • Cicero, Letters to his Friends, 14.2.3
    • Cicero, Letters to his Friends, 15.15.3
    • Cicero, Letters to his Friends, 1.2.2
    • Cicero, Letters to his Friends, 8.9.3
    • Cicero, Letters to Atticus, 11.6.2
    • Cicero, Letters to Atticus, 13.19.4
    • Cicero, Letters to Atticus, 15.23
    • Cicero, Letters to Atticus, 16.1.6
    • Cicero, Letters to Atticus, 7.26.2
    • Cicero, Letters to Atticus, 7.3.3
    • Cicero, Letters to his brother Quintus, 1.3.5
    • Cicero, Letters to his brother Quintus, 3.1.3
    • Cicero, Letters to his brother Quintus, 3.4.4
    • Old Testament, Joshua, 23.4
    • Caesar, Gallic War, 1.1
    • Caesar, Gallic War, 1.12
    • Caesar, Gallic War, 4.1
    • Caesar, Gallic War, 5.6.3
    • Cicero, Against Catiline, 4.2.3
    • Cicero, For Lucius Murena, 3.6
    • Cicero, For Lucius Murena, 41.89
    • Cicero, For Sextus Roscius of Ameria, 34.95
    • Cicero, Philippics, 13.20.47
    • Cicero, Philippics, 8.11.32
    • Cicero, Against Verres, 2.2.145
    • Cicero, On the Agrarian Law, 2.7.18
    • Cicero, For Aulus Caecina, 4.12
    • Cicero, For Quintus Roscius the Actor, 12.33
    • Cicero, For Rabirius Postumus, 2.4
    • Cicero, Against Vatinius, 7.16
    • Cicero, Divinatio against Q. Caecilius, 15.51
    • Cicero, For Sextus Roscius of Ameria, 20.56
    • Cicero, For Sextus Roscius of Ameria, 47.136
    • Cicero, Against Verres, 2.2.158
    • Cicero, Against Verres, 2.5.6
    • Cicero, Against Verres, 2.5.84
    • Cicero, On the Agrarian Law, 2.9.22
    • Cicero, For Aulus Caecina, 13.38
    • Cicero, For Lucius Murena, 31.64
    • Cicero, For Cornelius Balbus, 8.21
    • Cicero, Against Piso, 21.48
    • Livy, The History of Rome, Book 5, 14
    • Ovid, Metamorphoses, 3.483
    • Plautus, Asinaria, 3.3
    • Plautus, Mostellaria, 1.1
    • Plautus, Mostellaria, 1.2
    • Plautus, Persa, 3.3
    • Vergil, Aeneid, 11.204
    • Vergil, Aeneid, 1.212
    • Suetonius, Divus Augustus, 21
    • Horace, Satires, 1.2.38
    • Horace, Satires, 2.3.121
    • Caesar, Civil War, 1.21
    • Caesar, Civil War, 3.84
    • Tacitus, Annales, 15.51
    • Tacitus, Historiae, 1.70
    • Tacitus, Historiae, 3.46
    • Tacitus, Historiae, 5.11
    • Plautus, Captivi, 2.1
    • Plautus, Menaechmi, 3.2
    • Plautus, Rudens, 1.3
    • Plautus, Trinummus, 1.1
    • Phaedrus, Fables, 4.7
    • Cicero, On Oratory, 2.22
    • Cicero, On Oratory, 2.7
    • Sallust, Catilinae Coniuratio, 4
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 101
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 31
    • Lucretius, De Rerum Natura, 1.1113
    • Lucretius, De Rerum Natura, 4.515
    • Lucretius, De Rerum Natura, 6.1249
    • Suetonius, Caligula, 18
    • Cornelius Nepos, Atticus, 7.2
    • Cornelius Nepos, Timoleon, 4
    • Pliny the Younger, Epistulae, 2.5.10
    • Pliny the Younger, Epistulae, 6.31.10
    • Pliny the Younger, Epistulae, 9.37.3
    • Livy, The History of Rome, Book 41, 6.6
    • Livy, The History of Rome, Book 21, 7
    • Livy, The History of Rome, Book 24, 34
    • Livy, The History of Rome, Book 3, 10
    • Livy, The History of Rome, Book 20, Summary
    • Livy, The History of Rome, Book 23, 11
    • Livy, The History of Rome, Book 9, 24
    • Livy, The History of Rome, Book 23
    • Livy, The History of Rome, Book 26, 46
    • Livy, The History of Rome, Book 26, 46.8
    • Livy, The History of Rome, Book 29, 26.5
    • Livy, The History of Rome, Book 9, 37
    • Livy, The History of Rome, Book 31, 36
    • Livy, The History of Rome, Book 6, 42.2
    • Livy, The History of Rome, Book 8, 1
    • Livy, The History of Rome, Book 22, 59
    • Livy, The History of Rome, Book 21, 40
    • Livy, The History of Rome, Book 21, 56
    • Livy, The History of Rome, Book 22, 8
    • Livy, The History of Rome, Book 42, 41
    • Cicero, De Legibus, 2.17
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 3.11
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 5.31
    • Cicero, de Natura Deorum, 1.37
    • Cicero, De Amicitia, 21
    • Cicero, De Amicitia, 13
    • Cicero, De Divinatione, 1.42
    • Cicero, De Divinatione, 2.9
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 1.1
    • Cicero, De Officiis, 1.22
    • Cicero, De Officiis, 1.28
    • Cicero, De Officiis, 2.21
    • Cicero, De Officiis, 2.6
    • Cicero, De Officiis, 3.3
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 3, 4.8
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 2, 16.18
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 2, 8.6
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 4, 5.13
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 5, 6.6
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 5, 7.22
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 5, 13.1
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 7, 9.14
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 9, 4.35
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 7, 1.3
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 10, 7.25
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 11, 3.174
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 11, 2.34
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 12, 11.14
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 12, 9.19
    • Gellius, Noctes Atticae, 10.13.2
    • Gellius, Noctes Atticae, 10.13.4
    • Gellius, Noctes Atticae, 2.22.1
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 13
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 19
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 21
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 41
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 89
    • Ovid, Tristia, 3.3
    • Columella, Res Rustica, 1.4.5
    • Columella, Res Rustica, 7.11
    • Cicero, Orator, 32.114
    • Cicero, Orator, 56.189
    • Ovid, Fasti, 1
    • Ovid, Fasti, 4
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: