previous next
pungo , pŭpŭgi, punctum, 3 (old
I.fut. perf. pepugero, Att. ap. Gell. 7, 9, 10; perf. punxi, acc. to Diom. p. 369 P.: “pupungi, in pungit, punxit, pupungit,Not. Tir. p. 131; scanned pŭpūgi, Prud. στεφ. 9, 59), v. a. root pug-, to thrust, strike, whence also pugil, pugnus; Gr. πύξ, etc., to prick, puncture (class.).
B. Transf. *
1. To pierce into, penetrate, enter: “corpus,Lucr. 2, 460 (v. the passage in connection).—
2. To affect sensibly, to sting, bite: ut pungat colubram: cum pupugerit, etc., Varr. ap. Prisc. p. 894 P.: “pungunt sensum,Lucr. 4, 625: “aliquem manu,to pinch, Petr. 87 fin.: “nitrum adulteratum pungit,has a pungent taste, Plin. 31, 10, 46, § 114.—
3. To press, hasten: “futura pungunt, nec se superari sinunt,Pub. Syr. v. 177 Rib.—
II. Trop., to prick, sting, vex, grieve, trouble, disturb, afflict, mortify, annoy, etc.: “scrupulus aliquem stimulat ac pungit,Cic. Rosc. Am. 2, 6: “epistula illa ita me pupugit, ut somnum mihi ademerit,id. Att. 2, 16, 1: “jamdudum meum ille pectus pungit aculeus,Plaut. Trin. 4, 2, 158: “pungit me, quod scribis, etc.,Cic. Fam. 7, 15, 1: “si paupertas momordit, si ignominia pupugit,id. Tusc. 3, 34, 82: “quos tamen pungit aliquid,id. ib. 5, 35, 102: “odi ego, quos numquam pungunt suspiria somnos,Prop. 3, 8 (4, 7), 27. —Hence, punctus , a, um, P. a., pricked in, like a point; hence, of time: puncto tempore (cf.: puncto temporis; v. infra), in an instant, in a moment (only in Lucr.), Lucr. 2, 263; 456; 1006; 4, 216; 6, 230.—Hence, subst. in two forms.
I. punctum , i, n., that which is pricked or pricked in, a point, small hole, puncture.
A. Lit. (very rare), Mart. 11, 45, 6.—
B. Transf.
1. A point, small spot (as if made by pricking): “ova punctis distincta,Plin. 10, 52, 74, § 144: “gemma sanguineis punctis,id. 37, 8, 34, § 113: “puncta quae terebrantur acu,Mart. 11, 46, 2: “ferream frontem convulnerandam praebeant punctis,” i. e. with the marks of slavery, Plin. Pan. 35.—
b. In partic.
(α). A point made in writing, Aus. Epigr. 35, 1; 145, 5; “as a punctuation mark,Diom. p. 432 P.—
(β). A mathematical point. Cic. Ac. 2, 36, 116.—
(γ). A point or spot on dice: quadringenis in punctum sestertiis aleam lusit, Suet. Ner. 30; Aus. Prof. 1, 29.—
(δ). A point or dot as the sign of a vote, made in a waxen tablet, before the introduction of separate ballots; “hence, transf.,a vote, suffrage, ballot, Cic. Planc. 22, 53; id. Mur. 34, 72; id. Tusc. 2, 26, 62.—Hence, poet., applause, approbation: “omne tulit punctum qui miscuit utile dulci,Hor. A. P. 343: “discedo Alcaeus puncto illius,id. Ep. 2, 2, 99; Aus. Grat. Act. ad Grat. 5.—(ε) A point on the bar of a steelyard, indicating the weight: “diluis helleborum, certo compescere puncto nescius examen,Pers. 5, 100.—
2. A small part of any thing divided or measured off, e.g.,
a. A small weight, Pers. 5, 100.—
b. A small liquid measure, Front. Aquaed. 25.—
c. A small portion of time, an instant, a moment (cf. momentum): “puncto temporis eodem,in the same moment, Cic. Sest. 24, 53; cf.: “ne punctum quidem temporis,id. Phil. 8, 7, 20; Ter. Phorm. 1, 4, 7: “nullo puncto temporis intermisso,id. N. D. 1, 20, 52; Caes. B. C. 2, 14.—In plur.: “omnibus minimis temporum punctis,Cic. N. D. 1, 24, 67: “animi discessus a corpore fit ad punctum temporis,id. Tusc. 1, 34, 82: “temporis puncto omnes Uticam relinquunt,Caes. B. C. 2, 25 fin.; Plin. Pan. 56: “horae,Hor. Ep. 2, 2, 172: “diei,Lucr. 4, 201.—Rarely absol.: “punctum est quod vivimus et adhuc puncto minus,Sen. Ep. 49, 14, 3: “puncto brevissimo dilapsa domus,App. M. 9, p. 235, 30; cf.: “quod momentum, quod immo temporis punctum, aut beneficio sterile aut vacuum laude,Plin. Pan. 56, 2; Vulg. Isa. 54, 7.—
e. In discourse, a small portion, brief clause, short section, Cic. Par. prooem. § 2; id. de Or. 2, 41, 177; Aus. Idyll. 12 prooem.—
II. puncta , ae, f. (very rare), a prick, puncture, Veg. Mil. 1, 12.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (28 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (28):
    • Cicero, Letters to his Friends, 7.15.1
    • Cicero, Letters to Atticus, 2.16.1
    • Cicero, Philippics, 8.7.20
    • Cicero, For Plancius, 22.53
    • Cicero, For Sextus Roscius of Ameria, 2.6
    • Cicero, For Lucius Murena, 34.72
    • Cicero, For Milo, 24.65
    • Cicero, For Sestius, 10.24
    • Cicero, For Sestius, 24.53
    • Plautus, Trinummus, 4.2
    • Old Testament, Isaiah, 54.7
    • Horace, Ars Poetica, 343
    • Caesar, Civil War, 2.14
    • Caesar, Civil War, 2.25
    • Cicero, On Oratory, 2.41
    • Lucretius, De Rerum Natura, 4.201
    • Lucretius, De Rerum Natura, 2.1006
    • Lucretius, De Rerum Natura, 2.263
    • Lucretius, De Rerum Natura, 2.456
    • Lucretius, De Rerum Natura, 2.460
    • Lucretius, De Rerum Natura, 4.625
    • Cicero, De Republica, 6.16
    • Cicero, de Natura Deorum, 1.24
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 1.34
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 2.26
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 3.34
    • Sextus Propertius, Elegies, 3.8
    • Persius, Saturae, 5
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: