previous next
rēgĭus , a, um, adj. rex,
I.of or belonging to a king, kingly, royal, regal.
I. Lit.: “cum esset habendus rex, quicumque genere regio natus esset,Cic. Rep. 1, 33, 50: “potestas,id. ib. 2, 9, 15; 2, 23, 43; “2, 32, 56: nomen,id. ib. 2, 23, 43; “2, 28, 51: civitas,id. ib. 2, 29, 52: “insignia,id. ib. 2, 17, 31: “ornatus,id. ib. 2, 21, 38; id. Tusc. 1, 48, 116: “apparatus,id. Rep. 6, 10, 10: “exercitus,Caes. B. C. 3, 104: “praefectus,id. ib. 3, 104 et saep.: anni, i. e. the reign of the kings (at Rome), Cic. Rep. 2, 15, 29; 2, 30, 53: “auctio,” i. e. of royal property, Plin. 29, 4, 30, § 96: “ales,” i. e. the eagle, Ov. M. 4, 362: “genus imperii proximum similitudini regiae,very much resembling regal power, Cic. Rep. 2, 32, 56: “bellum,with a king, id. Imp. Pomp. 17, 50: “regios nutus tueri,purposes, id. Fam 12, 1, 1: “regia, crede mihi, res est succurrere lapsis,befitting kings, Ov. P. 2, 9, 11; cf.: “regia res scelus est,id. F. 6, 595: “sponsus,Hor. C. 3, 2, 10: “genus,id. ib. 2, 4, 15: “sanguis,id. ib. 3, 27, 65: “stirps,Curt. 6, 2, 8: “virgo,princess, Ov. M. 2, 570; 13, 523: “puer,Verg. A. 1, 677: “conjux,id. ib. 2, 783: “parens,Ov. M. 13, 484: “legatio,Liv. 35, 32: “imperium,Sen. Med. 189: “cohors,Curt. 10, 7, 16: “interitus regii,Val. Max. 1, 8, 11: superbum istud et regium, nisi, etc., Plin. Pan. 7, 6.—Hence, esp.: “lex regia,a law investing the emperor with all the power and authority of the Roman people, Just. Inst. 1, 2, 6 Sandars ad loc.—As subst.
A. -gĭi , ōrum, m.
1. (Sc. milites.) The royal troops, the king's soldiers, Nep. Dat. 1, 4.—
2. The satraps of the king, the nobles of the royal court, Nep. Ages. 8, 3.—
B. rēgĭa , ae, f.
1. (Sc. domus.) A royal palace, castle, fortress, residence, the court (cf.: “aula, palatium): in regia regem ipsum quasi productum esse ad dignitatem,Cic. Fin. 3, 16, 52; Caes. B. C. 3, 112: “in vestibulo regiae,Liv. 1, 40: “exaedificata,id. 35, 31: “regiam occupare,Hor. C. 2, 18, 6; Ov. F. 4, 599: “opulenta,Cat. 62, 44: “Polycratis regia,Suet. Calig. 21.—
b. In partic., the royal castle of Numa, situated on the Sacra Via, close by the temple of Vesta, used subsequently for priestly purposes (for appointed sacrifices, for meetings of the priests, as a residence of the Pontifex, etc.): haec est a sacris quae via nomen habet; Hic locus est Vestae, qui Pallada servat et ignem; “Hic fuit antiqui regia parva Numae,Ov. Tr. 3, 1, 30; cf. id. F. 6, 264; Varr. L. L. 6, § 12 Müll.; Fest. p. 178 ib.; Macr. S. 1, 15; 16; S. C. ap. Gell. 4, 6, 2; Plin. Ep. 4, 11, 6; Serv. Verg. A. 8, 363; Cic. Mil. 14, 37 Ascon.; id. Att. 10, 3, a, 1; Plin. 34, 8, 18, § 48 al.— Hence, atrium regium, the hall of this regia, Liv. 26, 27, 3.—
c. Transf.
(α). The royal tent in a camp, Liv. 2, 12, 10; cf.: “armatus exercitus regiam obsedit,Curt. 9, 5, 30; 6, 2, 9: “vestibulum regiae,id. 7, 1, 4. —
(β). The court, i. e. the royal family, the king and his courtiers (cf. aula; “first under Aug.): tulit et Romana regia sceleris tragici exemplum,Liv. 1, 46: “quicunque propinquitate regiam contigisset,id. 24, 22 fin.; Tac. A. 6, 34: “Callistus prioris quoque regiae peritus,id. ib. 11, 29; cf. id. ib. 14, 13; Petr. poët. 5, 4; Curt. 6, 6, 2.— *
(γ). Poet., like aula, a court for the cattle, cattle-yard: “gregis regia,Val. Fl. 5, 67.—
2. (Sc. urbs.) A royal city, residence, capital (poet. and in postAug. prose): “Croesi regia Sardes,Hor. Ep. 1, 11, 2: “non haec dotalis regia Amatae, i. e. Laurentum,Verg. A. 9, 737: “Caesarea, Jubae regia,Plin. 5, 2, 1, § 20.—
3. A pure Lat. name for basilica, a colonnade, portico, hall (not ante-Aug.): dum lectica ex regiā domum redeo, Aug. ap. Suet. Aug. 76: “theatri,Suet. Aug. 31 fin.; Ascon. ap. Cic. Aem. Scaur. § 45 (p. 27 Orell.); cf. Vitr. 5, 7 fin.; Stat. S. 1, 1, 30. —
4. A pure Lat. name for the plant basilisca (v. h. v.), App. Herb. 128. —
II. Trop., royal, regal, princely, splendid, magnificent, distinguished (mostly poet. and in post-Aug. prose for the class. regalis): “forma,Plaut. Mil. 1, 1, 10: “moles,splendid edifices, Hor. C. 2, 15, 1: “vestis,Vulg. Act. 12, 21.— “As an epithet of any remarkable production of nature or art: olea,Col. 5, 8, 3; 12, 49, 2; 7: “pira,id. 5, 10, 18; 12, 10, 4; Plin. 15, 15, 16, § 56; “laurus,id. 15, 30, 39, § 129: “charta,Cat. 22, 6 et saep.: regius morbus, the jaundice (because it was said to be cured by delicate remedies, by exciting to cheerfulness, etc.), Cels. 3, 24; Varr. ap. Plin. 22, 24, 53, § 114; Ser. Samm. 58, 1033; Hor. A. P. 453: regia stella, a large star in the constellation Leo, now called Regulus, Plin. 18, 26, 64, § 235. — Hence, adv.: rēgĭē , royally, regally, splendidly, sumptuously, magnificently; imperiously, despotically: “accubabo regie,Plaut. Stich. 2, 2, 53: “regie polita aedificia,Varr. R. R. 1, 2, 10: “quae regie seu potius tyrannice statuit in aratores Apronius,imperiously, Cic. Verr. 2, 3, 48, § 115: “crudeliter et regie factum,id. Cat. 1, 12, 30.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (55 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (55):
    • Cicero, Letters to Atticus, 10.3
    • Cicero, Against Catiline, 1.12.30
    • Cicero, Against Verres, 2.3.115
    • Cicero, On Pompey's Command, 17.50
    • Cicero, For Milo, 14.37
    • Livy, The History of Rome, Book 1, 40
    • Ovid, Metamorphoses, 2.570
    • Ovid, Metamorphoses, 4.362
    • Plautus, Stichus, 2.2
    • Vergil, Aeneid, 1.677
    • Vergil, Aeneid, 9.737
    • New Testament, Acts, 12.21
    • Suetonius, Divus Augustus, 31
    • Suetonius, Divus Augustus, 76
    • Horace, Ars Poetica, 453
    • Vitruvius, On Architecture, 5.7
    • Ovid, Metamorphoses, 13.484
    • Caesar, Civil War, 3.104
    • Caesar, Civil War, 3.112
    • Tacitus, Annales, 6.34
    • Plautus, Miles Gloriosus, 1.1
    • Suetonius, Caligula, 21
    • Cornelius Nepos, Agesilaus, 8.3
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 34.48
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 5.20
    • Pliny the Younger, Epistulae, 4.11.6
    • A. Cornelius Celsus, De Medicina, 3.24
    • Livy, The History of Rome, Book 24, 22
    • Livy, The History of Rome, Book 35, 32
    • Livy, The History of Rome, Book 1, 46
    • Livy, The History of Rome, Book 2, 12.10
    • Livy, The History of Rome, Book 26, 27.3
    • Livy, The History of Rome, Book 35, 31
    • Seneca, Medea, 189
    • Cicero, De Republica, 1.33
    • Cicero, De Republica, 2.15
    • Cicero, De Republica, 6.10
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 3.16
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 1.48
    • C. Valerius Flaccus, Argonautica, 5.67
    • Gellius, Noctes Atticae, 4.6.2
    • Ovid, Tristia, 3.1
    • Ovid, Ex Ponto, 2.9
    • Statius, Silvae, 1.1
    • Columella, Res Rustica, 5.10.18
    • Columella, Res Rustica, 5.8.3
    • Curtius, Historiarum Alexandri Magni, 10.7.16
    • Curtius, Historiarum Alexandri Magni, 6.2.8
    • Curtius, Historiarum Alexandri Magni, 6.2.9
    • Curtius, Historiarum Alexandri Magni, 6.6.2
    • Curtius, Historiarum Alexandri Magni, 7.1.4
    • Curtius, Historiarum Alexandri Magni, 9.5.30
    • Ovid, Fasti, 4
    • Ovid, Fasti, 6
    • Valerius Maximus, Facta et Dicta Memorabilia, 1.8.11
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: