previous next
săpĭentĭa , ae, f. sapiens.
I. (Acc. to sapiens, A.) Prop., good taste, i. e. good sense, discernment, discretion, prudence, intelligence (class.; syn. prudentia): pellitur e medio sapientia, vi geritur res, Enn. ap. Gell. 20, 10, 4 (Ann. v. 272 Vahl.): “non aetate verum ingenio adipiscitur sapientia,Plaut. Trin. 2, 2, 88; id. Mil. 4, 6, 36: “fac participes nos tuae sapientiae,id. Ep. 2, 2, 73; cf.: “neque habet (erus meus) plus sapientiae quam lapis,id. Mil. 2, 2, 81; id. Capt. 2, 3, 53; cf. id. ib. 2, 3, 50: “sedulo Moneo, quae possum, pro meā sapientiā,Ter. Ad. 3, 3, 73: “quanta mea sapientia est,Plaut. Stich. 1, 2, 62: “erum anteëo sapientiā,Ter. Phorm. 2, 1, 17: “re enim iniquum est, sed tuā sapientiā fit aequissimum,Cic. Deiot. 2, 4: “numquam enim temeritas cum sapientiā commiscetur,id. Marcell. 2, 7: “quid virtus et quid sapientia possit, etc.,Hor. Ep. 1, 2, 17: “sapientia prima (est), stultitiā caruisse,id. ib. 1, 1, 41; cf. id. A. P. 396: “insaniens sapientia,id. C. 1, 34, 2.—
II. (Acc. to sapiens, B.) Wisdom, = σοφία (so predominantly in the class. per., e. g. in Cic.): nec quisquam sophiam, sapientia quae perhibetur, In somnis vidit, etc., Enn. ap. Fest. p. 325 Müll. (Ann. v. 227 Vahl.); cf.: Sophiam vocant me Graii, vos Sapientiam, Afran. ap. Gell. 13, 8, 3; and: princeps omnium virtutum illa sapientia, quam σοφίαν Graeci vocant, Cic. Off. 1, 43, 153: “ad sapientiam hujus nimius nugator fuit,Plaut. Capt. 2, 2, 25: “ita fit, ut mater omnium bonarum rerum sit sapientia, a cujus amore Graeco verbo philosophia nomen invenit,Cic. Leg. 1, 22, 58: “sapientia hominis custos,id. Fin. 4, 1, 1; id. Lael. 2, 7; 6, 20; 9, 30: “omnem spem salutis ad clementiam victoris et sapientiam contulisse,id. Marcell. 6, 18: “quorum vobis pro vestrā sapientiā, Quirites, habenda est ratio diligenter,id. Imp. Pomp. 7, 17: “sapientiae vocem audire,id. Phil. 13, 3, 6: “studia sapientiae,Tac. A. 14, 56: “doctores sapientiae,philosophers, id. ib. 14, 16. —With gen.: “admirari soleo cum ceterarum rerum tuam excellentem, M. Cato, perfectamque sapientiam tum, etc.,in other things, Cic. Sen. 2, 4.—In plur., sarcastically: qui (sapientes) si virtutes ebullire volent et sapientias, nihil aliud dicent, nisi, etc. (the plur. denoting their perpetual speaking of wisdom), a saying referred to Epicurus, Cic. Tusc. 3, 18, 42.—
B. In partic., of single departments of knowledge, science, or wisdom, practical wisdom, knowledge of the world, philosophy, Lucr. 5, 10: “sapientia est, ut a veteribus philosophis definitum est, rerum divinarum et humanarum causarumque, quibus eae res continentur, scientia,Cic. Off. 2, 2, 5: “sapientia, quae ars vivendi putanda est,id. Fin. 1, 13, 42 (for which: “ars est philosophia vitae,id. ib. 3, 2, 4).—Of jurisprudence: “istam oscitantem sapientiam Scaevolarum et ceterorum beatorum otio concedamus,Cic. de Or. 2, 33, 144; cf.: “his temporibus audaciā pro sapientiā liceat uti,id. Fam. 1, 10 init. —Of eloquence: hanc cogitandi pronunciandique rationem vimque dicendi veteres Graeci sapientiam nominabant, Cic. de Or. 3, 15, 56.—Of statesmanship, policy: “sapientia constituendae civitatis,Cic. de Or. 2, 37, 154; cf.: “qui propter ancipitem, quae non potest esse sejuncta, faciendi dicendique sapientiam florerent,id. ib. 3, 16, 59. —Of mathematics: “sapientiae professor,Suet. Tib. 14.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (30 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (30):
    • Cicero, Letters to his Friends, 1.10
    • Cicero, On Pompey's Command, 7.17
    • Cicero, For King Deiotarius, 2.4
    • Cicero, For Marcellus, 2.7
    • Cicero, For Marcellus, 6.18
    • Cicero, Philippics, 13.3.6
    • Plautus, Miles Gloriosus, 4.6
    • Plautus, Stichus, 1.2
    • Plautus, Trinummus, 2.2
    • Suetonius, Tiberius, 14
    • Horace, Ars Poetica, 396
    • Tacitus, Annales, 14.56
    • Plautus, Captivi, 2.2
    • Plautus, Captivi, 2.3
    • Plautus, Epidicus, 2.2
    • Plautus, Miles Gloriosus, 2.2
    • Cicero, On Oratory, 2.33
    • Cicero, On Oratory, 2.37
    • Cicero, On Oratory, 3.15
    • Lucretius, De Rerum Natura, 5.10
    • Cicero, De Legibus, 1.22
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 1.13
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 4.1
    • Cicero, De Senectute, 2
    • Cicero, De Amicitia, 2
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 3.18
    • Cicero, De Officiis, 1.43
    • Cicero, De Officiis, 2.2
    • Gellius, Noctes Atticae, 13.8.3
    • Gellius, Noctes Atticae, 20.10.4
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: