previous next
spătĭum , ii, n. root spa-, to draw; Gr. σπάω; span-, to stretch; Gr. σπάνις, want; cf.: πένομαι, πένης; Germ. spannen; Dor. σπάδιον (=στάδιον), race-course; cf. Lat. penuria,
I.room, a space (very freq. and class.).
I. Lit.
B. In partic.
b. Size, bulk, extent: “dum spatium victi considerat hostis (serpentis),Ov. M. 3, 95: “elephantis,Luc. 9, 732: “oris Et colli, Ov. M. 2, 672: dat spatium collo,id. ib. 3, 195: “breve lateris,Juv. 6, 503; cf.: “quod sit homini spatium a vestigio ad verticem,Plin. 7, 17, 17, § 77: “spatia montis,id. 35, 1, 1, § 2: “spatium admirabile rhombi,very large, Juv. 4, 39: “vasti corporis,Sen. Hippol. 806: “plantae Herculis,Gell. 1, 1, 2: trahit aures in spatium, in length, i. e. lengthens them out, Ov. M. 11, 176; so, “in spatium,id. ib. 2, 197; 7, 783; Sil. 13, 562.—
2. An open space for walking, racing, etc., in.
a. A walk, promenade; a public place or square, etc. (cf. ambulatio): “urbs delubris distincta spatiisque communibus,Cic. Rep. 1, 26, 41: “templaque et innumeris spatia interstincta columnis,” i. e. colonnades, porticos, Stat. S. 3, 5, 90: “quin igitur ad illa spatia nostra sedesque pergimus, ubi cum satis erit deambulatum, requiescemus,Cic. Leg. 1, 4, 14: “spatia silvestria,id. ib. 1, 5, 15: “orator ex Academiae spatiis,id. Or. 3, 12 (quoted by Quint. 12, 2, 23, and by Tac. Or. 32): “Academiae non sine causā nobilitata spatia,Cic. Fin. 5, 1, 1: locus planis Porrectus spatiis, in level spaces, i. e. plains, Hor. Ep. 1, 7, 42: “ille actus habenā Curvatis fertur spatiis,Verg. A. 7, 381.—
c. Poet., in gen., room or space in a building: “Phocus in interius spatium pulchrosque recessus Cecropidas ducit,the inner space, the interior, Ov. M. 7, 670.—
II. Trop.
A. Of time.
2. In partic.
a. Of a portion of time in which to do any thing, space, time, leisure, opportunity: “neque, ut celari posset, tempus spatium ullum dabat,Ter. Hec. 3, 3, 14: “nisi tempus et spatium datum sit,Cic. Quint. 1, 4: “irae suae spatium et consilio tempus dare,Liv. 8, 32: “ubicumque datum erat spatium solitudinis,Ter. Hec. 1, 2, 55: “quantum spatii nobis datur,Cic. de Or. 1, 59, 252: “tempus inane peto, requiem spatiumque furori,Verg. A. 4, 433: ne properes, oro; “spatium pro munere posco,Ov. R. Am. 277: “proin quicquid est, da tempus ac spatium tibi. Quod ratio non quit, saepe sanavit mora,Sen. Agam. 2, 129.—Esp.: spatium (aliquid, nihil spatii, etc.) alicui faciendi or ad faciendum aliquid, time to do a thing: “breve spatium'st perferundi quae minitas mihi,Plaut. Capt. 3, 5, 85: “ut Ne esset spatium cogitandi ad disturbandas nuptias,Ter. And. 1, 2, 11: “quam longum spatium amandi amicam tibi dedi!id. Hec. 4, 4, 62: “dare alicui spatium ad se colligendum,Cic. Caecin. 2, 6: “ad scribendum,id. Fam. 15, 17, 1: “pila in hostes coniciendi,Caes. B. G. 1, 52; 4, 13; Ov. M. 10, 163: “nec fuit spatium ad contrahenda castra,Caes. B. G. 7, 40: “cum erit spatium, utrumque praestabo,Cic. Att. 5, 14, 1: “si spatium ad dicendum habuissemus,Cic. Verr. 1, 18, 56: “spatium sumamus ad cogitandum,id. Fin. 4, 1, 1; id. de Or. 1, 33, 150: “sex dies ad eam rem conficiendam spatii postulant,Caes. B. C. 1, 3 fin.: “vix explicandi ordines spatium Etruscis fuit,Liv. 2, 46, 3: “spatium Vitellianis datum refugiendi,Tac. H. 2, 25.—Rarely with dat.: “spatium quidem tandem adparandis nuptiis, vocandi, sacruficandi dabitur paululum,Ter. Phorm. 4, 4, 20.—
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (94 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (94):
    • Cicero, Letters to his Friends, 15.17.1
    • Cicero, Letters to Atticus, 5.14.1
    • Caesar, Gallic War, 1.38
    • Caesar, Gallic War, 1.52
    • Caesar, Gallic War, 3.17
    • Caesar, Gallic War, 3.29
    • Caesar, Gallic War, 6.18
    • Caesar, Gallic War, 7.40
    • Caesar, Gallic War, 1.43
    • Caesar, Gallic War, 2.11
    • Caesar, Gallic War, 7.23
    • Cicero, For Lucius Murena, 34.70
    • Cicero, Against Verres, 2.1.55
    • Cicero, Against Verres, 2.2.96
    • Cicero, For Archias, 1.1
    • Cicero, For Aulus Caecina, 2.6
    • Cicero, For Rabirius on a Charge of Treason, 2.6
    • Ovid, Metamorphoses, 10.163
    • Ovid, Metamorphoses, 11.176
    • Ovid, Metamorphoses, 15.874
    • Ovid, Metamorphoses, 3.195
    • Ovid, Metamorphoses, 8.794
    • Ovid, Metamorphoses, 15.225
    • Ovid, Metamorphoses, 2.168
    • Ovid, Metamorphoses, 2.197
    • Ovid, Metamorphoses, 3.95
    • Ovid, Metamorphoses, 6.487
    • Ovid, Metamorphoses, 7.670
    • Vergil, Aeneid, 10.219
    • Vergil, Aeneid, 5.584
    • Vergil, Aeneid, 7.381
    • Vergil, Aeneid, 4.433
    • Vergil, Aeneid, 5.316
    • Vergil, Aeneid, 9.275
    • Vergil, Georgics, 1.513
    • Horace, Satires, 2.6.101
    • Ovid, Metamorphoses, 11.715
    • Ovid, Metamorphoses, 8.577
    • Caesar, Civil War, 2.16
    • Caesar, Civil War, 3.61
    • Caesar, Civil War, 1.24
    • Caesar, Civil War, 1.3
    • Caesar, Civil War, 3.3
    • Caesar, Civil War, 3.92
    • Tacitus, Historiae, 2.25
    • Plautus, Captivi, 3.5
    • Plautus, Stichus, 1.2
    • Cicero, On Oratory, 1.33
    • Cicero, On Oratory, 1.59
    • Cicero, On Oratory, 1.7
    • Cicero, On Oratory, 2.86
    • Cicero, On Oratory, 3.45
    • Lucretius, De Rerum Natura, 1.389
    • Lucretius, De Rerum Natura, 4.202
    • Lucretius, De Rerum Natura, 1.1002
    • Lucretius, De Rerum Natura, 1.426
    • Lucretius, De Rerum Natura, 1.523
    • Lucretius, De Rerum Natura, 2.77
    • Lucretius, De Rerum Natura, 5.370
    • Lucretius, De Rerum Natura, 6.93
    • Suetonius, Divus Augustus, 83
    • Lucan, Civil War, 9.732
    • Cornelius Nepos, Eumenes, 5.4
    • Cornelius Nepos, Eumenes, 9.1
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 35.2
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 7.77
    • Livy, The History of Rome, Book 2, 46.3
    • Livy, The History of Rome, Book 8, 32
    • Livy, The History of Rome, Book 35, 40.1
    • Seneca, Agamemnon, 2
    • Seneca, Phaedra, 806
    • Seneca, Troades, 398
    • Cicero, De Legibus, 1.4
    • Cicero, De Republica, 1.12
    • Cicero, De Republica, 1.26
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 4.1
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 5.1
    • Cicero, de Natura Deorum, 2.19
    • Cicero, De Senectute, 23
    • Cicero, De Amicitia, 12
    • Cicero, De Officiis, 2.23
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 1, 5.18
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 8, 3.84
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 11, 3.17
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 11, 3.43
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 12, 2.23
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 11, 3.40
    • Gellius, Noctes Atticae, 1.1.2
    • Seneca, Epistulae, 30.13
    • Ovid, Tristia, 3.4
    • Statius, Silvae, 3.5
    • Cicero, Orator, 3.12
    • Cicero, Orator, 57.193
    • Cicero, De Inventione, 1.26
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: