Seneca, De Consolatione ad Polybium
John W. Basore, Ed.

2. Illud quoque te non minimum adiuvent, si cogitaveris nihil profuturum dolorem tuum nec illi, quem desideras, nec tibi; noles enim longum esse, quod irritum est. Nam si quicquam tristitia profecturi sumus, non recuso quicquid lacrimarum fortunae meae superfuit tuae fundere ; inveniam etiamnunc per hos exhaustos iam fletibus domesticis oculos quod effluat, si modo id tibi futurum bono est. [2] Quid cessas ? Conqueramur, atque adeo ipse hanc litem meam faciam : " Iniquissima omnium iudicio fortuna, adhuc videbaris sinu eum hominem continuisse,¹ qui munere tuo tantam venerationem receperat, ut, quod raro ulli contigit, felicitas eius effugeret invidiam. Ecce eum dolorem illi, quem salvo Caesare accipere [p. 360] maximum poterat, impressisti, et cum bene illum undique circuisses, intellexisti hac parte tantummodo patere ictibus tuis. Quid enim illi aliud faceres ? [3] Pecuniam eriperes ? Numquam illi obnoxius fuit; nunc quoque, quantum potest, illam a se abigit et in tanta facilitate adquirendi nullum maiorem ex ea fructum quam contemptum eius petit. [4] Eriperes illi amicos ? Sciebas tam amabilem esse, ut facile in locum amissorum posset alios substituere ; unum enim hunc ex eis, quos in principali domo potentes vidi, cognovisse videor, quem omnibus amicum habere eum expediat, magis tamen etiam libet. [5] Eriperes illi bonam opinionem ? Solidior est haec apud eum, quam ut a te quoque ipsa concuti possit. Eriperes bonam valetudinem ? Sciebas animum eius liberalibus disciplinis, quibus non innutritus tantum sed innatus est, sic esse fundatum, ut supra omnis corporis dolores emineret. Eriperes spiritum ? [6] Quantulum nocuisses ! Longissimum illi ingeni aevum fama promisit ; id egit ipse, ut meliore sui parte duraret et compositis eloquentiae praeclaris operibus a mortalitate se vindicaret. Quam diu fuerit ullus litteris honor, quam diu steterit aut Latinae linguae potentia aut Graecae gratia, vigebit cum maximis viris, quorum se ingeniis vel contulit vel, si hoc verecundia eius recusat, applicuit. [7] Hoc [p. 362] ergo unum excogitasti, quomodo maxime illi posses nocere ; quo melior est enim quisque, hoc saepius ferre te consuevit sine ullo dilectu furentem et inter ipsa beneficia metuendam. Quantulum erat tibi immunem ab hac iniuria praestare eum hominem, in quem videbatur indulgentia tua ratione certa pervenisse et non ex tuo more temere incidisse ! "