Plutarch, De fortuna
Gregorius N. Bernardakis, Ed.

---

καίτοι φέρε λέγειν τινὰ ἡμῶν ὡς τύχη τὰ τῶν βλεπόντων πράγματα, οὐκ ὄψις οὐδ᾽ ‘ὄμματα φωσφόρα’ φησὶ Πλάτων, ¹ καὶ τύχη τὰ τῶν ἀκουόντων, οὐ δύναμις ἀντιληπτικὴ πληγῆς ἀέρος δι᾽ ὠτὸς καὶ ἐγκεφάλου προσφερομένης: καλὸν δ̓ , ὡς ἔοικεν, εὐλαβεῖσθαι τὴν αἴσθησιν. ἀλλὰ μὴν τὴν ὄψιν καὶ ἀκοὴν καὶ γεῦσιν καὶ ὄσφρησιν καὶ τὰ λοιπὰ μέρη τοῦ σώματος καὶ τάς δυνάμεις ² αὐτῶν ὑπηρεσίαν εὐβουλίας καὶ φρονήσεως ἡ φύσις ἤνεγκεν ἡμῖν, καὶ ‘ νοῦς ³ ὁρῇ καὶ νοῦς ἀκούει, τἄλλα’ δὲ κωφὰ ‘καὶ τυφλά’ καὶ ὥσπερ ἡλίου μὴ ὄντος ἕνεκα τῶν ἄλλων ἄστρων εὐφρόνην ἂν ἤγομεν, ὥς φησιν Ἡράκλειτος, ⁴ οὕτως ἕνεκα τῶν αἰσθήσεων, εἰ μὴ νοῦν μηδὲ λόγον ὁ ἄνθρωπος ἔσχεν, οὐδὲν ἂν διέφερε τῷ βίῳ τῶν θηρίων. νῦν δ᾽ οὐκ ἀπὸ τύχης οὐδ᾽ αὐτομάτως περίεσμεν αὐτῶν καὶ κρατοῦμεν, ἀλλ᾽ ὁ Προμηθεύς, τουτέστιν ὁ λογισμὸς αἴτιος

ἳππων ὄνων τ᾽ ὀχεῖα καὶ ταύρων γονὰς ⁵
δοὺς: ἀντίδωρα καὶ πόνων ἐκδέκτορα

κατ᾽ Αἰσχύλον. ἐπεὶ τύχῃ γε καὶ φύσει γενέσεως ἀμείνονι τὰ πλεῖστα τῶν ἀλόγων κέχρηται. τὰ μὲν [p. 239] γὰρ ὥπλισται κέρασι καὶ ὀδοῦσι καὶ κέντροις, ‘αὐτὰρ ἐχίνοις’ ⁶ φησὶν Ἐμπεδοκλῆς ⁷

ὀξυβελεῖς χαῖται νώτοις ἐπιπεφρίκασι,

τὰ δ᾽ ὑποδέδεται καὶ ἠμφίεσται φολίσι καὶ λάχναις καὶ χηλαῖς καὶ ὁπλαῖς ἀποκρότοις: μόνος δ᾽᾽ ὁ ἄνθρωπος κατὰ τὸν Πλάτωνα ⁸ ‘ γυμνὸς καὶ ἄοπλος καὶ ἀνυπόδητος ⁹ καὶ ἄστρωτος’ ὑπὸ τῆς φύσεως; ἀπολέλειπται.

ἀλλ᾽ ἓν διδοῦσα πάντα μαλθάσσει τάδε,
¹⁰

τὸν λογισμὸν καὶ τὴν ἐπιμέλειαν καὶ τὴν πρόνοιαν.

ἦ βραχὺ μὲν σθένος; ἀνέρος: ἀλλὰ
¹¹ ποικιλίᾳ πραπίδων
δεινὰ μὲν φῦλα ¹² πόντου
χθονίων τ̓ ἀερίων τε
δάμναται βουλεύματα.

κουφότατον ἵπποι καὶ ὠκύτατον, ἀνθρώπῳ δὲ θέουσι: μάχιμον κύων καὶ θυμοειδές, ἀλλ᾽ ἄνθρωπον φυλάττει: ἡδύτατον ἰχθὺς καὶ πολύσαρκον ὗς, ἀνθρώπῳ ¹³ δὲ τροφὴ καὶ ὄψον ἐστί. τί μεῖζον ἐλέφαντος; ἢ φοβερώτερον ἰδεῖν; ἀλλὰ καὶ τοῦτο ¹⁴ παίγνιον γέγονεν ἀνθρώπου καὶ θέαμα πανηγυρικόν, ὀρχήσεις τε μανθάνει καὶ χορείας καὶ προσκυνήσεις, οὐκ ἀχρήστως τῶν τοιούτων παρεισαγομένων, ἀλλ᾽ ἵνα μανθάνωμεν ποῖ ¹⁵ τὸν ἄνθρωπον ἡ φρόνησις αἴρει καὶ [p. 240] τίνων ὑπεράνω ποιεῖ, καὶ πῶς κρατεῖ πάντων καὶ περίεστιν.

οὐ γὰρ πυγμάχοι εἰμὲν ἀμύμονες οὐδὲ παλαισταί,
¹⁶ οὐδὲ ποσὶ κραιπνῶς θέομεν,

ἀλλ᾽ ἐν πᾶσι τούτοις ἀτυχέστεροι τῶν θηρίων ἐσμέν: ἐμπειρίᾳ δὲ καὶ μνήμῃ καὶ σοφίᾳ καὶ τέχνῃ κατ᾽ Ἀναξαγόραν σφῶν ¹⁷ τ᾽ αὐτῶν χρώμεθα καὶ βλίττομεν καὶ ἀμέλγομεν καὶ φέρομεν καὶ ἄγομεν συλλαμβάνοντες, ὥστ᾽, ἐνταῦθα τῆς τύχης πάντα 1 τῆς εὐβουλίας εἶναι.