1. quod precatus a Iove optimo maximo ceterisque dis immortalibus
sum, Quirites, eo tempore cum me fortunasque
meas pro vestra incolumitate otio concordiaque devovi,
ut, si meas rationes umquam vestrae saluti anteposuissem,
sempiternam poenam sustinerem mea voluntate susceptam,
sin et ea quae ante gesseram conservandae civitatis causa
gessissem et illam miseram profectionem vestrae salutis
gratia suscepissem, ut quod odium scelerati homines et audaces
in rem publicam et in omnis bonos conceptum iam
diu continerent, id in me uno potius quam in optimo quoque
et1 universa civitate defigerent,2—hoc si animo in vos liberosque
vestros fuissem, ut aliquando vos patresque conscriptos
Italiamque universam memoria mei misericordia desideriumque3
teneret: eius devotionis me esse convictum iudicio
deorum immortalium, testimonio senatus, consensu Italiae,
confessione inimicorum, beneficio divino immortalique vestro
maxime laetor.
[2]
namque, Quirites4, etsi nihil est homini magis
optandum quam prospera aequabilis perpetuaque fortuna
secundo vitae sine ulla offensione cursu, tamen, si mihi tranquilla
et placata5 omnia fuissent, incredibili quadam et paene
divina, qua nunc vestro beneficio fruor, laetitiae voluptate6
caruissem. quid dulcius hominum generi ab natura datum
est quam sui cuique liberi? mihi vero et propter indulgentiam
meam et propter excellens eorum ingenium vita sunt
mea cariores: tamen non tanta voluptate erant suscepti
quanta7 nunc sunt restituti.
[3]
nihil cuiquam fuit umquam iucundius
quam mihi meus frater: non tam id sentiebam cum
fruebar quam tum cum carebam, et postea quam vos me
illi et mihi eum reddidistis. res familiaris sua quemque
delectat: reliquae meae fortunae reciperatae plus mihi nunc
voluptatis adferunt quam tum incolumes8 adferebant. amicitiae,
consuetudines, vicinitates, clientelae, ludi denique et
dies festi quid haberent voluptatis carendo magis intellexi
quam fruendo.
[4]
iam vero honos, dignitas, locus, ordo, beneficia
vestra, quamquam mihi semper clarissima visa sunt,
tamen ea nunc renovata inlustriora videntur quam si obscurata
non essent. ipsa autem patria, di immortales! dici vix
potest quid caritatis, quid voluptatis habeat9; quae species
Italiae, quae celebritas oppidorum, quae forma regionum,
qui agri, quae fruges, quae pulchritudo urbis, quae humanitas
civium, quae rei publicae dignitas, quae vestra maiestas!
quibus ego omnibus antea rebus sic fruebar ut nemo magis;
sed tamquam bona valetudo iucundior est iis10 qui e11 gravi
morbo recreati sunt quam qui numquam aegro corpore fuerunt,
sic haec omnia desiderata magis quam adsidue percepta
delectant.
This text is part of:
Search the Perseus Catalog for:
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
1 et in dett.
2 defigerent Hotoman (cf. Verr. Act. Pr. § 7): deficeret codd. (deferrent.b, deflecterent k): desaeviret Gesner: patefieret Reid: num expleretur ant defervesceret?
3 misericordia desideriumque Gt: misericordiaque desiderium P rell. (secl. desiderium Halm）
4 Namque, Quirites scripsi: Quirites codd. (laetor, Quirites. Et si ed. R. Et si enim Hotom.): Quare etsi (om. Quirites) Madv., Muell.
5 pacata dett.
6 Num laetitia et volup. (pro Sulla § 91)
7 tantae voluptati ... quantae Schol., Halm
8 quam tum incolumes Lg. 25, Hotom.: quantum incolumitate P (corr. quam tum incolumitatis, et ita B rell.): quam tum in incolumitate Halm
9 habeat Lamb.: habet codd,
10 iis Schol,: his rell.
11 e om. Schol.
M. Tullius Cicero. M. Tulli Ciceronis Orationes: Recognovit brevique adnotatione critica instruxit Albertus Curtis Clark. Albert Clark. Oxonii. e Typographeo Clarendoniano. 1909. Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis.
The National Endowment for the Humanities provided support for entering this text.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.