P. Ovidius Naso, Tristia
Arthur Leslie Wheeler, Ed.

---

O mihi post nullos umquam ¹ memorande sodales,
et cui praecipue sors mea visa sua est,
attonitum qui me, memini, carissime, primus
ausus es adloquio sustinuisse tuo,
5qui mihi consilium vivendi mite dedisti,
cum foret in misero pectore mortis amor,
scis bene, cui dicam, positis pro nomine signis,
officium nec te fallit, amice, tuum.
haec mihi semper erunt imis infixa medullis,
10perpetuusque animae debitor huius ero,
spiritus et vacuas prius hic tenuandus in auras
ibit, et in tepido deseret ossa rogo, [p. 30]
quam subeant animo meritorum oblivia nostro,
et longa pietas excidat ista die.
15di tibi sint faciles, tibi di ² nullius egentem
fortunam praestant dissimilemque meae.
si tamen haec navis vento ferretur amico,
ignoraretur forsitan ista fides.
Thesea Pirithous non tam sensisset amicum,
20si non infernas vivus adisset aquas,
ut foret exemplum veri Phoceus amoris,
fecerunt furiae, tristis Oresta, tuae.
si non Euryalus Rutulos cecidisset in hostes,
Hyrtacidae Nisi gloria nulla foret.
25scilicet ut fulvum spectatur in ignibus aurum,
tempore sic duro est inspicienda fides,
dum iuvat et vultu ridet Fortuna sereno,
indelibatas cuncta sequuntur opes:
at simul intonuit, fugiunt, nec noscitur ulli,
30agminibus comitum qui modo cinctus erat.
atque haec, exemplis quondam collecta priorum,
nunc mihi sunt propriis cognita vera malis,
vix duo tresve mihi de tot superestis amici :
cetera Fortunae, non mea turba fuit.
35quo magis, o pauci, rebus succurrite laesis,
et date naufragio litora tuta meo,
neve metu falso nimium trepidate, timentes,
hac offendatur ne pietate deus!
saepe fidem adversis etiam laudavit in armis,
40inque suis amat hanc Caesar, in hoste probat,
causa mea est melior, qui non contraria fovi
arma, sed hanc merui simplicitate fugam. [p. 32]
invigiles igitur nostris pro casibus, oro,
deminui siqua ³ numinis ira potest.
45scire meos casus siquis desiderat omnes,
plus, quam quod fieri res sinit, ille petit.
tot mala sum passus, quot in aethere sidera lucent
parvaque quot siccus corpora pulvis habet;
multaque credibili tulimus maiora ratamque,
50quamvis acciderint, non habitura fidem.
pars etiam quaedam mecum moriatur oportet,
meque velim possit dissimulante tegi.
si vox infragilis, pectus mihi firmius aere, ⁴
pluraque cum linguis pluribus ora forent,
55non tamen idcirco complecterer omnia verbis,
materia vires exsuperante meas.
pro duce Neritio docti mala nostra poetae
scribite . Neritio nam mala plura tuli.
ille brevi spatio multis erravit in annis
60inter Dulichias Iliacasque domos:
nos freta sideribus totis distantia mensos
sors tulit ⁵ in Geticos Sarmaticosque sinus,
ille habuit fidamque manum sociosque fideles:
me profugum comites deseruere mei.
65ille suam laetus patriam victorque petebat:
a patria fugi victus et exul ego.
nec mihi Dulichium domus est Ithaceve Samosve,
poena quibus non est grandis abesse locis,
sed quae de septem totum circumspicit orbem
70montibus, imperii Roma deumque locus,
illi corpus erat durum patiensque laborum:
invalidae vires ingenuaeque mihi.
ille erat assidue saevis agitatus in armis :
adsuetus studiis mollibus ipse fui. [p. 34]
75me deus oppressit, nullo mala nostra levante:
bellatrix illi diva ferebat opem.
cumque minor Iove sit tumidis qui regnat in undis,
illum Neptuni, me Iovis ira premit,
adde, quod illius pars maxima ficta laborum,
80ponitur in nostris fabula nulla malis.
denique quaesitas tetigit tamen ille Penates,
quaeque diu petiit, contigit arva tamen:
at mihi perpetuo patria tellure carendum est,
ni fuerit laesi mollior ira dei.