I.perf. mansti for mansisti, Lucil. ap. Gell. 18, 8), 2, v. n. and a. [root man, to think; whence the notion of hesitating leads to that of waiting; cf. Gr. μένω, μένος, μιμνήσκω, μάντις; and Lat. memini, moneo, mens, etc.].
I. Neutr., to stay, remain anywhere (class.).
A. In gen.: “ut ut erat, mansum tamen oportuit,” Ter. Heaut. 1, 2, 26: “facilem esse rem, seu maneant, seu proficiscantur,” Caes. B. G. 5, 30: “domi,” id. ib. 4, 1: “in loco,” id. B. C. 2, 41: “in patria,” Cic. Off. 3, 26, 99: “si consulem manere ad urbem senatui placuisset,” Liv. 30, 27: “ad exercitum,” Caes. B. G. 5, 51: “uno loco manens,” Nep. Eum. 5, 4: “unum manere diem,” Prop. 2, 9, 20: “decem dies,” Vulg. Gen. 24, 55: “diebus quindecim,” id. Gal. 1, 18.—Impers. pass.: “omnia excogitantur, quare nec sine periculo maneatur,” Caes. B. G. 5, 31: “in Italia fortasse manebitur,” Cic. Att. 8, 3, 7; Vell. 2, 16, 4: “manendum eo loco,” Caes. B. C. 3, 74: “hic maneri diutius non potest,” Cic. Att. 11, 15, 3.—
B. In partic.
1. To stay, tarry, stop, continue, abide, pass the night ( = pernoctare): “apud aliquem,” Cic. Att. 4, 18, 3: “eo die mansit Venafri,” id. ib. 7, 13, 7: “in tabernaculo,” id. ib. 5, 16, 3: “sub Jove frigido,” Hor. C. 1, 1, 25: “extra domum patris,” Liv. 3, 45, 7: “ad decimum lapidem,” id. 3, 69, 8: “cum is Casilini eo die mansurum eum dixisset = Casilini,” id. 22, 13, 8; cf.: “triduom hoc,” Ter. Phorm. 3, 2, 4: “apud alium mansit,” Sen. Ben. 3, 17, 3: “mane apud me,” Vulg. Gen. 29, 19: “manebis clam,” id. 1 Reg. 19, 2. —In mal. part.: cum masculo mansione muliebri, Mos. et Rom. Leg. Coll. 5, 1, 1. —
2. Pregn., to remain, last, endure, continue in any place or manner: “si in eo manerent, quod convenisset,” would adhere to, abide by that, Caes. B. G. 1, 36, 5: “in vita,” to remain alive, Cic. Fam. 4, 13, 2: “in veritate,” to adhere to the truth, id. Clu. 63, 176: “in condicione,” to fulfil a condition, id. Att. 7, 15, 3: “in sententia,” to adhere to, id. ib. 9, 2, 1: “in voluntate,” id. Fam. 5, 2, 10: “in pristina mente,” id. Sest. 27, 58: “in officio,” Hirt. B. G. 8, 47: “tu modo promissis maneas,” abide by, keep, Verg. A. 2, 160: “in pactione,” to abide by, Nep. Ages. 2, 4: “an credi posse ullum populum in ea condicione mansurum?” Liv. 8, 21, 6: “mansit in condicione atque pacto,” Cic. Verr. 1, 6, 16: “plerique negant Caesarem in condicione mansurum,” id. Att. 7, 15, 3.—Of inanim. and abstr. subjects: “nihil semper suo statu manet,” Cic. N. D. 1, 12, 29: “munitiones,” Caes. B. G. 6, 31: “monumenta,” Nep. Them. 10: “regna,” Verg. A. 2, 22: adfinitas. Ter. Hec. 4, 4, 101: “memoria,” Cic. Off. 2, 12, 43: “rerum omnium mutabilium immutabiles manent origines,” Aug. Conf. 1, 2.—With dat.: “manent ingenia senibus,” Cic. Sen. 7, 22: “his bellum,” to continue, not be at an end, Liv. 1, 53: “cujus quidem tibi fatum manet,” awaits, Cic. Phil. 2, 5, 11.—Absol.: “maneat ergo, quod turpe sit, id numquam esse utile,” be it regarded as a settled principle, Cic. Off. 3, 12, 49; id. Mil. 4, 11: “quamobrem illud maneat, et fixum sit, quod neque moveri, etc.,” id. Rab. Post. 9, 25.— Part. act. fut.: mansurus, that which will abide or endure; lasting, permanent: “urbs,” Verg. A. 3, 86.—So part. pres. manens: “civitas,” Vulg. Heb. 13, 14.—
II. Act., to wait for, await, expect a person or thing (not in Cic. or Cæs.; syn.: opperior, praestolor, expecto).
A. In gen.: “nunc te, nox, quae me mansisti, mitto ut concedas die,” Plaut. Am. 1, 3, 48: “sese,” id. Aul. 4, 6, 14: “non manebat aetas virginis meam neclegentiam,” Ter. Phorm. 3, 1, 16: “hostium adventum mansit,” Liv. 42, 66; Ter. Phorm. 4, 1, 4.—
B. In partic., to await one (as his fate, portion, etc.), to be about to befall one: “mors sua quemque manet,” Prop. 2, 21, 58 (3, 26, 12): “quis me manet exitus?” Ov. M. 9, 725: “qui si manet exitus urbem,” id. ib. 8, 60: “funera quos maneant,” id. ib. 11, 540: “quae (acerba) manent victos,” Liv. 26, 13 fin.; Suet. Caes. 14; id. Dom. 18: “maneat nostros ea cura nepotes,” Verg. A. 3, 505: “vincula et tribulationes me manent,” Vulg. Act. 20, 23.