I. In a bad sense, loftiness, haughtiness, pride, arrogance (syn.: “arrogantia, insolentia, fastidium, fastus): num sibi aut stultitia accessit aut superat superbia?” Plaut. Am. 2, 2, 77: “magnitudinem animi superbia (imitatur) in animis extollendis,” Cic. Part. Or. 23, 81: “divitiae dedecoris plenae sunt et insolentis superbiae,” id. Rep. 1, 34, 51: “abicio superbiam,” Plaut. Merc. 5, 2, 10: “in rebus prosperis superbiam magno opere, fastidium arrogantiamque fugiamus,” id. Off. 1, 26, 90; so (with fastidium) id. Rep. 1, 32, 48; (with arrogantia) id. Inv. 1, 54, 105; Caes. Fragm. ap. Gell. 4, 16, 8; (with avaritia) Liv. 43, 2, 2; (with insolentia, contumacia) Cic. Verr. 2, 4, 41, § 89; “(with importunitas),” id. Rep. 1, 40, 62; id. Lael. 15, 54; (with inhumanitas) id. de Or. 1, 22, 99; (with crudelitas) Liv. 8, 33, 11; (opp. moderatio) id. 8, 33, 13: “domicilium superbiae,” id. Agr. 2, 35, 97: “pone superbiam,” Hor. C. 3, 10, 9: “superbiam alicujus retundere,” Phaedr. 4, 23, 21: “in vultu damnosa superbia vestro, Ov A. A. 3, 509: silentium ipsius in superbiam accipiebatur,” was interpreted as pride, Tac. A. 6, 19 (13) fin.: “absit superbia, asperitas,” Plin. Ep. 8, 24, 5: “nec tanta superbia victis,” Verg. A. 1, 529.—Plur.: “secundas fortunas decent superbiae,” Plaut. Stich. 2, 1, 28.—
2. Conceit, vanity: “legatos, velut ad ludibrium stolidae superbiae in senatum vocatos esse,” Liv. 45, 3, 3.—
3. Rudeness, discourtesy: “superbiam tuam accusant, quod negent te percontantibus respondere,” Cic. Fam. 7, 16, 3.— *
B. Transf., of things: album opus propter superbiam candoris concipit fumum, the delicacy of white (as a color), Vitr. 7, 3, 4.—
II. In a good sense, lofty spirit, honorable pride (poet. and in post-Aug. prose): “sume superbiam Quaesitam meritis,” Hor. C. 3, 30, 14: “nec tantam Vespesiano superbiam,” Tac. H. 3, 66.—