1
2
Ecce venit pando Bechanellus vectus assello
Tella ferens arcumque manu pharetramque cruentam.
Quid sibi tella petant, cur tanta insania cordi est
Explorare iuvat. "Quo te furor urgit euntem
5Armatum, Bechanelle? precor, mihi fare quid audes;
Quis tibi vel messes subiectis ignibus hostis
Consumpsit ? vel quis rapuit tua gaudia capras?
Siste asinum loris; causam votumque doceto. "
3
Mars agit armatum; Mars nostro in pectore saevus
10Exultat, mentemque ad summa pericula ducit!
Quid prodest iacuisse domi? quid vomere terram
Dilacerare rudem? quid semina condere sulco?
Una dies messem cum tot sudoribus aufert,
Vel sternunt venti segetes, vel dirus aristas
15Excutit Omnipotens, sternit quoque grandine terram
Dilapsique Polo Satyri Panque ipse feruntur.
Quis memoret pecoris tam multa pericula nostri?
Contigerat segetes alienas vaccha puelli
Forte oculos fallens fuerat qui ad pascua custos;
20Hanc vix conspectam Dameta ad vincula traxit,
Exposcitque aurum, perpessaque damna rependi
Expetit: utque dies cunctando ducimus, ille
Lac mulsit, mulctumque sibi servavit edendum.
Adsunt et morbi celebres; contagia capras
25Sollicitant, vexantque lupi, vexantque leaenae,
Atque ursi, dumisque ipsis inconditus aspis
Ubera vel siccat vel ledit dente papillas.
Quae, Gomine, precor, quis vir cum mente putetur
Posse pati? quis non malit sua filla secari
30Et finire suos morte aut mulcere dolores?
4
Quid facias? si te finxit Fortuna colonum,
Insanire potes, sed erit tibi limus arandus.
Sydera - ni fallor - quales, Bechanelle, futuri
Sint homines, et fata docent spes omnis inanis:
35Fata movent animos et gramina secta bovesque.
5
Falleris! et nescis quantum prudentia possit!
Nulla potest, ni ficta ferat, Gomine, Sacerdos,
Vis animos hominum violare; soluta voluntas
Libertate sua quos vult prorumpit in actus!
40Et memini, cum nos genitor grandaevus in urbem
Duxisset, nostri properasse ad Praesulis aulam,
Conspexisse virum summa gravitate loquentem:
Accessi; nomenque suum casusque domumque
Exploro. Nam Petrus erat, cui nulla tegebat
45Barba genas, sed mella suo fundebat ab ore:
Pendebant tacitique senes iuvenesque superbi.
Ipse ego qui cupiam semper, Gomine, doceri,
Provehor in medios et tensis auribus asto.
Dicebat quae digna deo, sed pauca notavi:
50"Discite virtutem, nec sydera tondite votis,
Nec peplum prestate tholo; nil Iuppiter arcet;
Qui sequitur divos divum gaudebit honore;
At qui segnitiem, qui gaudia stulta protervus
Consequitur, nullo divos incurret in actu
55Si ruat in praeceps, si Tartara saeva revisat!"
Plura quidem dixit. Nos visa crepuscula tandem
Rus migrare docent : sic divum plura monentem,
Sic praecepta simul lachrimans, Gomine, reliqui.
6
Oh demens, quantum nescis, Bechanelle, doceri!
60Num docuit iacuisse solo, iacuisse per herbas
Ut monitis patulas implere dulcibus aures?
7
Scilicet ipse togam per devia rura ferendo
Alter forte deus Petrique simillimus essem?
Ipse ego dum redeo lituos et timpana sensi,
65Armatumque ducem quem millia multa salutant:
Bartholomeus erat, Veneti tutela Senatus,
Bergomea civis quondam sublimis in urbe,
Nunc princeps, auroque potens nummoque viroque.
Haud tamen ille mihi lustret si membra duello
70Fortior assurget, si natae ex corpore setae,
Brachia si magna vix non maiora columna
Vera ferat, rigidaeque comae dentesque lupini.
Aspice quam duros poscant mea brachia caestus,
Quam galeam magnumque caput, quam pectora peltam!
75Est mihi mulctra domi magno quae maior aeno:
Presserat illa comas galeaeque subibat in usus;
Vix cervix non pressa subit; tum forte ligonem
Quassabam: sensere boves, fugiere liciscae,
Et sua latratu pedibusque pericula vitant.
80Quid si forte tegar, pectusque umbone prematur,
Crura tegant ocreae, cassis qui tempora sudet,
Et crispem lato metuenda hastilia ferro,
Quis pugil a nobis non lesus vulnere abibit?
Adde arcum pharetramque agni de caede rubentem,
85Immittesque oculos, longamque ad pectora barbam:
Quis queat intrepidus mecum contendere pugna?
Quis conferre manum? quis non dat terga volenti?
8
Nescia mens hominum quid fata sequentia ducant
Concipit innumeros sine caede et Marte triumphos;
90Sed secus est cum tela vident; cum vincla parantur
Delirant, et tela manu dilapsa relinquunt.
Armigeros quotiens per devia rura notasti
Ferre ignes gladiumque trucem letumque minari
(Quod si vera canam, si nil reticere licebit),
95Tu quoque sub feno latuisti, et tutus inertes
Intrasti latebras! biduumque moratus in illis!
Et memini cum te coniunx compressa vocaret
Et clamaret opem, non formidavit adulter
Carpere furtivos renuenti ex coniuge fructus,
100Indennisque suos petivit cum laude penates...
9
Quid facerem? Vidi gladium vibrare choruscum
Immittem armigerum vulnus mortemque minari:
Pertinui, fateor, latuique in stramine tutus;
At me cum sonipes fulvo spectabilis aere
105Perferet armatum scutoque astaque superbum,
Rura petam praeceps, miserosque ad vincla colonos
Abducam, potiarque pari cum laude puellis!
Tum porcos caponesque simul variosque palumbes
In praedam et tauros propria ad tentoria urgam;
110Nec poterit profugus latebras impune subire:
Omnia perquiram: facit experientia cautum!
Cum mea praecingent varii indumenta colores,
Cumque latus mucro, talos calcaria cingent,
Tum me felicem poteris spectare tyrannum:
115Timpana praecedent gracili pulsata bacillo,
Praecedentque tubae, iuvenumque senumque caterva;
Ipse sequar forti redimitus tempora quercu,
Vixque movere oculos, vix reddere verba iuvabit.
Cum rapient dulces forsan mea lumina somnos
120Non mihi fena thoros non stramina dura parabunt:
Componar lecto, et noctem funalia pellent,
Cantabunt pueri, servabit limina custos;
Tegmine purpureo residens non fessa sopori
Membra dabo tangetque rubens mea pectora nympha,
125Mulcebitque animos, nec basia pulchra negabit.
10
Oh felix si [- v v] si tua vota sequantur!
Si pareant divi, Zephirus si carbasa ducat!
At me falce iuvat viridantem radere terram,
Et truncare comas et fingere gramina rastris.
130Cantharus ipse mihi Bacchum per prata ministret,
Nec desit mihi dura Ceres, nec flumina desint;
Et valeant tauri, vomer quoque semper aduncus,
Tergora confringat nostro non fractus agello,
Triticeas multo qui reddat fenore messes.
135Tu sectare deos, tu pocula victa bibendo
Faucibus in siccis absinthia dira vorato.
Ah quanto est melius tenui de flumine limpham
Sorbere! Et vivo madeant tua guttura fonte
Dum securus ames, dum dent tibi gaudia Parcae
140Dum teneas nudam dulcem sub tegmine [nympham.]
Sed, Bechanelle, vale, et nostro ne cede labori.
Sol ruit in praeceps, crescunt sub montibus umbrae.
11
Sis felix! Tu rura colas, tu pascua pastor;
Ipse sequar Martem ; referamque ex hoste tropheum
145Quo mea venturi celebrent preconia vates.
This text is part of:
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
bucolicum carmen (G. Girardi, 1954).
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.