Boiardo, Matteo Maria Scandiano 1441 - Reggio Emilia 1494, pastoralia, pastoralia past. pastoralia (S. Carrai, 1996)

^1
2 Alter abArcadia, Siculis de montibus alter
Venimus, Herculei dudum quo nominis usque
Fama venit: placidas alternis cantibus aures
Ne pigeat praebere, dabunt haec carmina forsan
5Nomen in extremis victurum finibus olim:
Sic et Dardanii iuvenes et pulcher Adonis
Ignotos inter saltus et pascua noti:
Accipe nos igitur, princeps invicte, paratos
Versibus et dulci pariter contendere cantu;
10Sic tua te virtus et dextrae insignia fortis
Aeternum terris servent, sic aurea nobis
Saecula et innocui vigeant, te principe, mores.
³ Quin agite et viridi mecum considite in herba,
Et varios inter flores alterna ciete
15Carmina? Tuque prior, primum mihi cognite Poeman,
Incipe; carminibus totidem, Silvane, sequeris.
⁴ Horrida diffugiunt glacialis tempora brumae
Et nivibus positis placidi mitescere montes
Incipiunt, pariter solitus mihi crescere fervor
20Incipit: incipiam pariter cantare Cytherim.
⁵ Seu ver florigerum, seu torrida venerit aestas,
Sive erit autumnus, hiemis seu frigora, semper
Diceris nostris, Cardelia, versibus: et te
Silvestres referent a nostro carmine picae.
⁶ 25Solibus hibernis, aestiva blandior umbra,
Blandior his undis et dulci blandior aura,
Huc ades, o mea cura: quid est? Quo silva moretur?
Illa riget dumis, virides tenet illa colubros.
⁷ Rupibus asperior, ventosa surdior unda,
30Et levibus foliis volucrique incertior Euro,
Quid tam lenta venis? Quid enim est? Quo silva moretur?
Illa tenet colubros, duris riget illa rubetis.
⁸ Hic nivei flores, croceis variantibus illos,
Hic umbrae tenues, quas frondea porrigit arbor,
35Et puri fontes et gramina laeta Cytheri:
Tecum hic quam libeat placidam deducere vitam!
⁹ Tecum ego dumosos colles et terga nivosae
Alpis et abrupta qua pendet rupe Fananum
Quaque magis rigidi consurgunt saxa Lonati,
40Tecum ego desertas colerem, Cardelia, silvas.
¹⁰ Quae iuga, qui colles, qui vos tenuere recessus,
Dicite, Hamadryades, superis cum cessit ab oris
Candida Phyliroe? Lacrimis rorare supremos
Ite, piae, cineres et dona novissima ferte.
¹¹ 45Fleverunt moestae crudelia funera nymphae,
Phyliroes tumulum lacrimis sparsere, rosisque
Et ferrugineas violas et candida circum
Lilia purpureosque piae posuere hyacinthos.
¹² Diligit et versus et carmina nostra Cytheris,
50Nam modo cum canerem cantus lasciva notabat,
Spectari et cupiens corylos agitabat et inde
Visa sub umbrosis latitabat pendula ramis.
¹³ At mea me solum spirat Cardelia, solum
Ardet, nam levibus quotiens per plana veredis
55Auritos agitem lepores aut retia servem,
Haec furtim sequitur venantemque aemula servat.
¹⁴ Quid non cogat Amor? Tunc dicere carmina primum
Coepimus et primum meditatos fundere versus
Ille dedit cantus nobis artemque loquendi,
60Castaliis melior nymphis et Apolline maior.
¹⁵ Primus Amor docuit varias componere voces
Et dare disparibus resonantia verba cicutis,
Primus et insuetos querulo de gutture cantus
Duxit et argutas docuit cantare volucres.
¹⁶ 65Pastores, avidas fluvio prohibete capellas
Atque arcete procul pecudes, mala vipera ripas
Incolit: ah miseris ne forte occurrat et atros
Adiciat morsus et tristia vincula nectat!
¹⁷ Huc, pueri, cohibete greges, ubi plurima surgunt
70Gramina et horrenti pecudes defendit ab Euro
Collis, et Herculeo tuti sub nomine saltus
Nec varias metuunt vulpes nec bella luporum.
¹⁸ Hic aestu pereunt fontes, sine gramine tellus
Tristis inersque iacet, morbo periere capellae
75Et steriles raris resonant mugitibus agri,
Ut novus Alcides nostris discessit ab oris.
¹⁹ Piniferi elato laetantur vertice montes,
Laetantur silvae, varios laetissima tellus
Effundit flores, gaudent volucresque feraeque
80Herculis adventu, gaudent armenta pecusque.
²⁰ Iam satis alterno pugnatum carmine, iam nox
Nigra subit, grates vobis persolvere dignas
Est animus: paribus certantes versibus ambos
Ex aequo parili donandos munere duco.
85Accipite hos igitur corsa de matre gemellos
Pugnaces catulos: fures turbamque luporum
Nocte sub oscura tuti temnetis, et iidem
Per silvas comites perque horrida saxa fugacem
Latratu capream laqueis incombere cogent.
²¹ 90Dii tibi pro nobis quae nos non possumus ipsi
Reddant, sed tenues si quid cantare cicutae
Hae poterunt, totis, princeps, cantabere silvis.
Te fluvii celeres nostrique cacumina montis
Laeta canent, nec tam vocali carmine Daphnis
95Notus erit, quamquam formoso nobilis ore
Fulgeat et puris nomen sibi poscat in astris,
Nec qui flaventes hedera cohibente capillos
Incedit curru, domitoque insignis Eoo
Ad iuga virgatas cohibet considere tigres.
100Sed iam crebra polo collucent sidera: eamus.