1. de Musae luctibus
Musa mihi fuerat lachrymosis plena querellis,Materiam Musae sed mea fata dabant.
Portabat tunicam pullo mea Musa colore,
Quam soror Hectoreo detulit in tumulo.
5Et semper croceos lacerabat Musa capillos,
Fecit ut in ficto protinus Anna rogo.
Illa gemens nitidos turbabat semper ocellos,
Sicut in Hypoliti funere virgo sacri.
Liquerat Aonias tristis mea Musa choreas
10Montibus in rigidis carmina moesta canens.
Intima saepe dabant moestas suspiria voces
Et repetens missos reddidit echo sonos.
Cum dea suspirat, repetens suspirat et echo,
Echo simul tanti plena doloris erat.
15Tityrus ad Musam coepit properare gementem
Et gregis oblitus ferre volebat opem.
Te, Corydon, linquens formosus currit Alexis
Et doluit lachrymis vulneribusque dee.
Sole sub ardenti stupide tacuere cichade,
20Facta videbatur Musa cichada gemens.
Buccula mugitu temptans succurrere flenti
Non potuit madidis moesta levare genis.
Sicut ad Orphei cytharam venere canori
Saltantes pecudes: multa capella, boves.
25Plurima venit .apis tenui sine murmure mirans,
Compatiens querulis luctibus atque modis.
Myrmidonum semen, magni formica laboris
Admirans posito pondere sistit iter.
Undique depicte volitabant nanque volucres,
30Corripuit pictas moeror acutus aves.
Fecerat infoelix lachrymoso carmine Musa,
Fecerat et querulo magna theatra sono.
Illa dolens cecinit toto mirante theatro
Nec prius urentes sic tulit illa sonos:
35"Illa ego Pyerio fueram laetissima prato
Inter delitias blanditiasque sacras.
Hei mihi, nunc cogor rupes habitare rigentes
Inter barbaricos Tarthareosque choros.
Illa ego gaudebam lauro sacroque corymbo,
40Candidulis etiam purpureisque rosis,
Hic ego sed video densas sine gramine spinas,
Hic sterilis nimium semper havena riget.
Illa ego Castalios didici libare liquores,
Ferre etiam nostris laurea scerta comis.
45Monte sub hoc sterili limosam cerno paludem,
Sola ligustra videns iuniperosque gemo.
Inter et Aonias comites ridere solebam
Et Charites inter ducere laeta choros.
Saxa mee socie, turbat mea gaudia luctus
50Et modo sunt Charites lachryma multa mee.
Edo mei luctus causam causamque doloris
Et me Pegaseos deseruisse choros.
Causa mee magne Musa est neglecta querelle
Et mala quae dudum noster alumnus habet.
55Dormitans fuerat Parnaso in monte satelles,
Pluribus ex aliis qui mihi carus erat.
Hunc ego servabam foelicia pocla ministrans,
Nectar et ambrosias pollicitansque dapes.
Munus in Aonio sacratum vertice portans:
60Hoc tibi, dicebam, forte Camoena dabit.
Perfidus ille tamen Musam neglexit amicam,
Perfidus atque aliam coepit amare deam.
Quid, rogo, pontificum prestabant iura poete?
Nil nisi cum studio tedia magna gravi.
65Ast ego prestabam placidos sine fine vigores,
Vatibus est doctis Musa iocosa suis.
Quid, rogo, cum Baldo civilia iura docente?
Arguit hic alios arguiturque simul.
Nescio quid faciat Dynus, legumque magister
70Bartholus a Saxo saxea verba dedit.
Sed Maro Virgilius noster sine fine poeta
Vivet in Elysio, Mantua sacra, iugo.
Naso, poeta sacer, vivet gaudente Corinna,
Cum Nemesi vivens ipse Tibullus erit.
75Est faciens vigilem legalis cura studentem
Et docet in tenues arma movere reos.
Hesperus in studio discentes iura relinquit,
Lucifer intentos invenit atque viros.
Lex hominum vexat, tenebroso carcere punit,
80Imperio legis carnificesque necant.
Musa colit facilem Phoebo cantante quietem,
Et fugit argutum blanda Camoena forum.
Ennius, Aonio dum iam dormisset in antro,
Numina cum flammis sensit, Homere, tuis.
85Sensit et Ascreus dulces in fonte Camoenas,
Pegaseis quando protulit ora vadis.
Quid iuvat egregiam vati liquisse Camoenam
Et sine deliciis aspera iura sequi?
Certe ego, cum miseri verso mala fata poete,
90Semper ut infoelix turtur amara gemo.
Certe ego Castalios liqui mea gaudia campos
Atque dolens rigidum cogor adire locum.
Sum nimium certe vatem miserata dolentem,
Qualiscumque mihi perfidus ille fuit.
95Perfidus ille fuit, quia me contempsit alentem
Et quia me potuit deseruisse deam.
Nec voluit prorsus me Musam temnere vates,
Musa quidem partem vatis amoris habet.
Diligit Erigonem, sed Musam fingit amare,
100Succedente tamen pellice nullus amor .
Sensit ob iratam vates mala multa Camoenam,
Sensit et ultricem saepius ille deam".
Dixit et assurgens subito lachrymosa volavit
Immemor Aonidum Castaliique vadi.
105Cuius et ad motum fugiebat picta volucris
Et tacuit repetens echo sonora sonum.
Totaque turba, deam postquam videre volantem,
Ad loca iam redeunt servitiumque suum.
2. de novem poetis Latinis
Iam novem Musae comites sacrateOre facundo cecinere vatum,
Quos tulit Phoebo penitus favente
Lingua Latina.
5Principem vatum resono Maronem,
Qui canit Daphnym Cereremque flavam,
Cantat argutum superans Homerum
Arma virumque.
Dulce opus nunquid sileam Terenti,
10Arte qui mores hominum diserta
Scripsit et vicit veteris poete
Scripta Menandri.
Et sales Plauti memoro iocosi,
Qui Iovem priscum faceretque Musas
15Concuti magno penitus cachinno
Arte faceta.
Barbyton Flacci potuit domare
Tantali mores Venerisque luxum
Et sibi magnum valuit leonem
20Conciliare.
Naso facunde facilisque vene
Saepius totum canitur per orbem,
Nanque miramur Venerem poete
Ingeniosam.
25Carmen est culti querulum Tibulli
Cantat infoelix imitans olorem,
Dura nam vati nocuit Neera
Plutoque velox.
Cinthyam blandi, puto sic, Properti
30Novit occasus simul ac Eous
Et simul novit tenerum poetam
Rex Acherontis.
Passerem doctus resonat Catullus,
Lesbye curam tenere volucrem,
35Et dolet Cressam scopulo puellam
Coniuge lictam.
Prodigum Musae cano Martialem,
Cui dedit foelix cytharam Thalia.
Ellegans vates epigramma scribens
40Vivet in orbe.
3. Musae et vatis carmen
Cur tantum quereris, rogo, Camoena?Adversis crucior mei poete,
Qui fato premitur laborioso,
Dic fati rabiem, rogo, Camoena!
5Rerum pernicies luesque fratrum
Et damnum patriae fidesque parva.
Musarum, rogo, cur fugis choream?
Quaero iam miserum dolens poetam
Per montes rigidos gravesque spinas.
10Quid dices, rogo te, Camoena, vati?
Vates perfide, deseris Camoenam
Astree stimulo polum tenentis.
Cur vatem laceras morique cogis?
Vati materiam dabo dolenti,
15Ut scribens memor ipse sit Camoene.
Ergo non misero doles poeta?
Nimirum doleo placetque vates
Et saltem mihi sit dolens poeta.
Cur vates elegos sonat lyramque?
20Fors turbat mala saepius poetam,
Interdum lyra temperat dolorem.
Musarum repetas, rogo, catervam.
Certe Pyerios petam triumphos
Et nomen referam mei poete.
25I, foelix valeasque Musa foelix!
Et tu iam valeas memor Camoene,
Iam novi dea te, poeta dulcis.
