previous next
tūtēla , ae, f. 1. tutor,
I.a watching, keeping, charge, care, safeguard, defence, protection (syn.: praesidium, cura).
I. Lit.
A. In gen.: “tutelam januae gerere,Plaut. Truc. 2, 1, 43: “foribus tutelam gerere,id. Trin. 4, 2, 28: “viae,Dig. 31, 1, 30: “suo tergo tutelam gerere,Plaut. Trin. 4, 3, 51: “nunc de septis, quae tutandi causā fundi fiant dicam. Earum tutelarum genera quattuor, etc.,Varr. R. R. 1, 14, 1: “pecudum silvestrium,care, management, Col. 9, praef. § “1: boum,id. 6, 2, 15: “aselli,id. 7, 1, 2: “tenuiorum,support, maintenance, Suet. Caes. 68: “lanae tutelam praestant contra frigora,Plin. 29, 2, 9, § 30: “ut villarum tutela non sit oneri,id. 18, 5, 6, § 31; 35, 3, 4, § 14: “classis,Just. 16, 3, 9: “cum de hominis summo bono quaererent, nullam in eo neque animi neque corporis partem vacuam tutela reliquerunt,Cic. Fin. 4, 14, 36: “tutela ac praesidium bellicae virtutis,id. Mur. 10, 22: “Apollo, cujus in tutelā Athenas antiqui historici esse voluerunt,id. N. D. 3, 22, 55; cf.: “quare sit in ejus tutela Gallia, cujus, etc.,id. Prov. Cons. 14, 35: “intellegi volumus salutem hominum in ejus (Jovis) esse tutela,id. Fin. 3, 20, 66: “Juno, cujus in tutelā Argi sunt,Liv. 34, 24, 2; Plin. 28, 2, 4, § 18: “subicere aliquid tutelae alicujus,Cic. Fin. 4, 14, 38: “filios suos parvos tutelae populi commendare,id. de Or. 1, 53, 228: “dii, quorum tutelae ea loca essent,Liv. 1, 6, 4: “quae suae fidei tutelaeque essent,id. 24, 22, 15: “publicae tutelae esse,id. 42, 19, 5; 21, 41, 12: “te Jovis impio Tutela Saturno Eripuit,Hor. C. 2, 17, 23: “ut dicar tutelā pulsa Minervae,Ov. M. 2, 563: “dique deaeque omnes, quibus est tutela per agros,Prop. 3, 13 (4, 12), 41: “ut te generi humano, cujus tutela et securitas saluti tuae innisa est, incolumem praestarent,Plin. Ep. 10, 52 (60).— With gen. obj.: “loci,protection, Just. 41, 5, 3.—
B. In partic., jurid. t. t., the office of a guardian, guardianship, wardship, tutelage of minors, insane persons, etc.: “tutela est, ut Servius definit, vis ac potestas in capite libero ad tuendum eum, qui propter aetatem suā sponte se defendere nequit, jure civili data ac permissa,Dig. 26, 1 (De tutelis), 1: tradere aliquem in tutelam alicujus, Pac. ap. Cic. de Or. 2, 46, 193: “in suam tutelam venire,to become one's own master, come of age, Cic. de Or. 1, 39, 180; Dig. 37, 11, 8, § 1; Cic. Top. 10, 44; id. Brut. 52, 195; 53, 197; id. Inv. 2, 21, 62; Gai. 2, 179; Nep. Eum. 2, 1; “rarely in the order, in tutelam suam venire,Cic. Inv. 2, 42, 122: tutelae suae fieri, Sen. Ep. 33, 10: “fraudare pupillum, qui in tutelam pervenit,Cic. Rosc. Com. 6, 16: “alicujus tutelam accipere,Varr. R. R. 3, 2, 17: “ad sanos abeat tutela propinquos,Hor. S. 2, 3, 218: “rei publicae,Cic. Off. 1, 25, 85: “tutelam filiorum servo committere,Just. 4, 2, 5: “tutelam pupilli suscipere,id. 30, 2, 8: “gerere,Val. Max. 6, 6, 1: “nancisci,to become guardian, Just. Inst. 1, 12, 6: “administrare,Dig. 26, 7, 3, § 2: “reddere,ib. 5, 1, 2, § 3.—
II. Transf., concr.
A. Act., like our watch, of that which guards or protects, a keeper, warder, guardian, protector (mostly poet.): “(Philemon et Baucis) templi tutela fuere,Ov. M. 8, 711: prorae tutela Melanthus, i. e. the pilot at the prow, = proreta, id. ib. 3, 617: “o tutela praesens Italiae (Augustus),Hor. C. 4, 14, 43: “(Achilles) decus et tutela Pelasgi Nominis,Ov. M. 12, 612: “rerum tutela mearum Cum sis (shortly before: curator a praetore datus),Hor. Ep. 1, 1, 103.—Of the image of the tutelar deity of a ship: “navis, cujus tutela ebore caelata est, etc.,Sen. Ep. 76, 13; Lact. 1, 11, 19; cf. Sil. 14, 543; Petr. 105 and 108.—Of the tutelar deity of a place, Petr. 57; Auct. Priap. 37; Hier. in Isa. 57, 7; Inscr. Orell. 1698 sq.; 1736.—
2. A remedy against, cure: “si qua est tutela podagrae,Grat. Cyn. 478.—
B. Pass., of that which is guarded or protected, a charge, care.
2. In partic., in jurid. lang., that which is under guardianship or tutelage: in officiis apud majores ita observatum est: primum tutelae, deinde hospiti, deinde clienti, tum cognato, postea affini, a ward, Massur. ap. Gell. 5, 13, 5.—Of the property of a ward: “mirabamur, te ignorare, de tutelā legitimā ... nihil usucapi posse,Cic. Att. 1, 5, 6: “nihil potest de tutelā legitimā sine omnium tutorum auctoritate deminui,id. Fl. 34, 84; Dig. 26, 7, 5.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (41 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (41):
    • Cicero, Letters to Atticus, 1.5.6
    • Cicero, For Quintus Roscius the Actor, 6.16
    • Cicero, For Lucius Murena, 10.22
    • Cicero, On the Consular Provinces, 14.35
    • Livy, The History of Rome, Book 1, 6.4
    • Ovid, Metamorphoses, 2.563
    • Ovid, Metamorphoses, 3.617
    • Ovid, Metamorphoses, 8.711
    • Plautus, Trinummus, 4.2
    • Plautus, Trinummus, 4.3
    • Horace, Satires, 2.3.218
    • Ovid, Metamorphoses, 12.612
    • Plautus, Truculentus, 2.1
    • Cicero, On Oratory, 1.39
    • Cicero, On Oratory, 1.53
    • Cicero, On Oratory, 2.46
    • Suetonius, Divus Julius, 68
    • Cornelius Nepos, Eumenes, 2.1
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 18.31
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 28.18
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 29.30
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 35.14
    • Livy, The History of Rome, Book 24, 22
    • Livy, The History of Rome, Book 21, 41
    • Livy, The History of Rome, Book 34, 24.2
    • Livy, The History of Rome, Book 42, 19
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 3.20
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 4.14
    • Cicero, de Natura Deorum, 3.22
    • Cicero, De Officiis, 1.25
    • Gellius, Noctes Atticae, 5.13.5
    • Seneca, Epistulae, 33.10
    • Seneca, Epistulae, 76.13
    • Ovid, Tristia, 1.10
    • Sextus Propertius, Elegies, 3.13
    • Columella, Res Rustica, 6.2.15
    • Columella, Res Rustica, 7.1.2
    • Cicero, Topica, 10.44
    • Valerius Maximus, Facta et Dicta Memorabilia, 6.6.1
    • Cicero, De Inventione, 2.21
    • Cicero, De Inventione, 2.42
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: