I.adv. temp. [etym dub.], at any time, ever (opp. never; cf. aliquando); most freq. in neg. clauses, sometimes also in interrogations and in conditional clauses; but very seldom in affirmations.
I. In neg. clauses.
A. Lit.: “quod (principium) si numquam oritur, ne occidit quidem umquam,” Cic. Rep. 6, 25, 27: quod nemo umquam homo antehac Vidit, Plant. Am. 2, 1, 16; cf. id. ib. 2, 1, 41: “neque umquam quicquam me juvat quod edo domi,” id. Capt. 1, 2, 33; id. Aul. 3, 1, 3: “quam opinionem nemo umquam mortalis assequi potuit sine, etc.,” Cic. Rep. 2, 10, 17; 2, 15, 29: “quod nec didicerint, nec uniquam scire curaverint,” id. ib. 1, 6, 11: “atque haud sciam an ne opus sit quidem nihil umquam omnino deesse amicis,” id. Lael. 14, 51: “nemo umquam adiit,” id. Har. Resp. 17, 37: “cum ita sim adflictus ut nemo umquam,” id. Att. 3, 12, 1: “itaque quantus non umquam antea exercitus venit,” Liv. 9, 37, 2; 9, 39, 5: “non umquam gravis aere domum mihi dextra redibat,” Verg. E. 1, 36; cf. Prop. 1, 6, 21: “non mehercule hoc umquam dixi,” Quint. 6, 3, 74: utinam ne umquam Mede Colchis cupido corde pedem extulisses, Enn. ap. Non. 297, 20 (Trag. v. 311 Vahl.).—
2. In clauses, affirmative in form, in which a negation is implied (cf. II. infra): “cave posthac, si me amas, umquam istuc verbum ex te audiam,” Ter. Heaut. 5, 4, 8: “raro umquam, nisi forte, etc.,” hardly ever, Quint. 4, 1, 4; cf.: “difficilior (interrogatio) hoc, quod raro umquam possunt ante judicium scire, quid testis dicturus sit,” id. 5, 7, 22.—
B. Transf.
1. In interrogations implying a negative: Le. Sed tu, en umquam cum quiquam viro Consuevisti? Si. Nisi quidem cum Alcesimarcho nemine, Plaut. Cist. 1, 1, 88; Ter. Phorm. 2, 2, 15; so, en umquam, very freq.; v. en: Ps. Eho an umquam tu hujus nupsisti patri? Ba. Di melius faciant, Plaut. Ps. 1, 3, 95: “ullamne ego rem umquam in vita meā Volui, quin? etc.,” Ter. Heaut. 5, 3, 4: dic mihi hoc; “solent tibi umquam oculi duri fieri?” Plaut. Men. 5, 5, 24; 5, 5, 26: “quis homo pro moecho umquam vidit in domo meretriciā Prendi quemquam?” Ter. Eun. 5, 4, 38.—
2. In conditional clauses; “si umquam in dicendo fuimus aliquid ... tum profecto, etc.,” Cic. Att. 4, 2, 2: Al. Di me perdant ... Si illam uxorem duxero mihi umquam, quam despondit pater. Me. Et me, si umquam tibi uxorem filiam dedero meam, Plaut. Cist. 2, 1, 31 sq.: “date ergo, daturae Si umquam estis hodie uxorem,” id. Cas. 4, 4, 11: “si te in plateā offendero hac post umquam, periisti,” Ter. Eun. 5, 9 (8), 34: “mihi si umquam filius erit, nae, etc.,” id. Heaut. 2, 1, 5: “si umquam ullum fuit tempus, mater, cum, etc.,” id. ib. 5, 4, 1; id. Hec. 3, 3, 29: “vovisse hunc dicam, si salvos domum redisset umquam,” id. ib. 3, 4, 21: “si quando umquam equestri ope adjutam rempublicam meminerint, illo die annitantur, ut, etc.,” Liv. 10, 14, 11.—
II. In affirmative clauses (cf. I. A. 2. supra): “plus amat quam te umquam amavit,” Plaut. Ep. 1, 1, 63; id. Bacch. 3, 4, 14; cf. id. ib. 3, 4, 22; “4, 8, 71: ut minime mirum futurum sit, si (Isocrates) ... reliquis praestet omnibus, qui umquam orationes attigerunt,” Cic. Or. 13, 41: “quod ei praeter spem acciderat, ut illam terram umquam attingeret,” id. Imp. Pomp. 9, 25: cum tyranno instituere amicitiam; “et tyranno quam, qui umquam fuit, saevissimo, Liv 24, 32, 3: quare nunc quoque, licet major quam umquam moles premat, tamen, etc.,” Quint. 12, prooem. § 2: “ utinam sit tempus umquam quo perfectus aliquis orator, etc.,” for once, ever, id. 12, 2, 9: “excute: sic umquam longā relevere catenā, Nec tibi perpetuo serva bibatur aqua,” Ov. Am. 1, 6, 25: “scintillam e stellā cadere et augeri terrae appropinquantem ... semel umquam proditur, Cn. Octavio C. Scribonio coss.,” Plin. 2, 35, 35, § 100.
