Sannazaro, Iacopo Napoli 1457 - 1530, de partu Virginis, de partu Virginis part. Virg. de partu Virginis (C. Fantazzi, A. Perosa, 1988)

Auratum intera culmen bipatentis Olympi
Conscendit genitor, rerum inviolata potestas,
Laeta fovens tacito sub pectore. Mox iubet omneis
Ad se se acciri superos, quique atria longe
5Observant, quique arcanis penetralibus adstant,
Praeterea quos eoos Aurora per ortus
Et quos occiduae propior videt Hesperus orae;
Nanque ferunt olim leges cum conderet aequas
Rex superum et valido mundum suspenderet axe,
10Diversas statuisse domos diversaque divis
Hospitia et dignos meritis tribuisse penates
Ordine cuique suos: illi data tecta frequentant
Armaque et aeratis affigunt nomina valvis.
Haud mora fit: celerant iussi, volat aethere toto
15Coelicolum glomerata manus, pars igne corusco
Tota rubens, pars stelliferis innexa coronis.
Ipse sedens humeris chlamydem fulgentibus aptat
Ingentem et coelum pariter terrasque tegentem,
Quam quondam, ut perhibent, vigilans noctesque diesque
20Ipsa suo nevit rerum natura Tonanti,
Adiecitque sacrae decus admirabile telae
Per medium perque extremas subtegminis oras
Immortale aurum intexens grandesque smaragdos.
Illic nam varia mundum distinxerat arte
25Gnara operum mater certisque elementa figuris
Et rerum species animasque et quicquid ab alta
Fundit mente pater. Generis primordia nostri
Cernere erat limum informem; iam praepete penna
Deferri volucres liquidum per inane videres,
30Iam silvis errare feras pontumque natari
Piscibus et vero credas spumescere fluctu.
Hic postquam aligeros gemmata sedilia coetus
Accepere, pater solio sic infit ab alto:
"Aetherei proceres (neque enim ignoratis et ausus
35Infandos dirumque acies super astra frementes),
Si mecum iuvat antiquos ab origine motus
Inspicere et veterum pariter meminisse laborum,
Quandoquidem haec vobis peperit victoria laudem,
Huc animos, huc pacatas advertite mentes.
40Vos, cum omne arderet coelum servilibus armis
Arctoumque furor pertenderet impius axem
Scandere et in gelidos regnum transferre Triones,
Fida manus mecum mansistis et ultima tandem
Experti coelo victricia signa tulistis
45Aeternumque alta fixistis in arce trophaeum.
Quos ego pro meritis insigni munere palmae
Donavi regnique in partem operumque recepi
Praecipuosque habui lectosque ad iussa ministros:
Usque adeo fixa antiqui stat gratia facti!
50Nec minus et nostras audistis saepe querelas
Vidistisque graves flammati pectoris aestus,
Tunc cum prima novas egit dementia gentes
Arboris auricomae coelestia carpere poma,
Poma gravi seros gustu laesura nepotes:
55Munere quin superum indignas spoliastis et umbra
Sacrorum late nemorum assiduoque labore
Multastis miseras vitae et brevioribus annis.
Quid repetam veteri sumptas de crimine poenas
Exiliumque informe Erebi tenebrasque repostas,
60Quae tacito mecum spectastis lumine et iidem
Terrarum sortem moesti indoluistis acerbam?
Aut etiam ut nostri longo post tempore tandem
Pectoris indomitas clementia vicerit iras,
Visque arcana leves sensim demissa per auras
65Foecundam intactae complerit virginis alvum?
An temere hoc nullaque actum ratione putatis?
Quippe ita mansuras decuit me ponere leges,
Quo terraeque polusque, homines divique vicissim
Foederibus starent certis et pignore tanto
70Servarent memorem cognatae stirpis amorem.
Quare agite et iam nunc humana capessite fata;
Ac primum duris parvi sub cautibus antri
Gramineos lustrate toros, lustrate beatam
Pauperibus sedem calamis, cunctique recentes
75Submissi cunas accedite, dum pia mater
Complexu in molli natum fovet, hubera pernox
Indulgens teneris pueri rorantia labris.
Nec procul in stipula demisso pectore mutum
Procumbit pecus et domini vestigia lambens
80Pervigilat, longos fundit dum tibia cantus.
Hic faustos ortus pueri noctemque verendam
Discursu per inane levi passimque canoris
Laudibus excipite et plausu celebrate faventes
Omnia felicem ventura in saecula pacem
85Certatimque renascentis cunabula mundi,
Victum anguem victumque anguis furiale venenum.
Sic placitum, sic aversos coniungere terris
Coelicolas, sic ferre homines ad sidera certum est".
Haec ubi dicta, novum superis inspirat amorem,
90Quo subito veteres deponant pectoris iras,
Obliti scelerum patrisque exempla secuti,
Terrarum flagrent studio et mortalia curent.
Nec mora, Laetitiam choreis tum forte vacantem
Advocat (haec magni motusque animosque Tonantis
95Temperat et vultum discussa nube serenat),
Laetitiam, quae coelicolum per limina semper
Discursat raroque imas petit hospita terras,
Curarumque expers lacrimasque exosa virago
Exultat totoque abigit suspiria coelo.
100Ut stetit ante patrem terrasque accedere iussa est,
Mobilibus pictas humeris accomodat alas
Lenimenque viae comites vocat. Ilicet adsunt,
Iucundae visu facies, Cantusque Chorique
Gaudiaque Plaususque et honestis ignibus ardens
105Rectus Amor, quem nuda Fides Spesque inscia luctus
Vadentem mira unanimes pietate sorores
Observant; sequitur mox inculpata Voluptas
Gratiaque et niveam suadens Concordia pacem.
Cumque propinquasset portae, quae maxima coelo
110Dicitur aeternumque micat radiata coruscis
Astrorum signis, quando mortalibus aegris
Dant nimbos aliae et damnant caligine terras,
Succinctae occurrunt Horae properantibus alis,
Insomnes Horae, nanque his fulgentia divum
115Limina et ingentis custodia credita coeli.
Protinus aeratos impulso cardine posteis
Cum sonitu magnoque polos quassante fragore
Praepandunt obnixae humeris. Volat illa per auras
Obscura sub nocte nitens; gratantur eunti
120Sidera, iam festas meditatur luna choreas,
Exultant Hyades, gaudet mutata Bootes
Plaustra auro totosque auro fulgere iuvencos;
Tunc primum visa est miseri post fata parentis
Risisse Erigone et longum posuisse dolorem,
125Armatoque ensis subducitur Orioni.
Ut vero umbrosis posuit vestigia silvis,
Culmina conscendit pastorum, atque omnia late
Perlustrans tacitis oculis loca concutit alas
Applaudens, pictosque sinus sub nocte coruscans
130Subrisit laetum puraque in luce refulsit.
Primi illam sensere canes, sensere iacentes
Haedorum passim per dura cubilia matres,
Balatuque ovium valles sonuere propinquae
Saxaque et attoniti caput erexere magistri.
135Tunc ait: "O parvi vigiles gregis, o bona pubes
Silvarum, superis gratum genus, ite, beati
Pastores, ite, antra novis intendite sertis:
Reginam ad cunas positumque in stramine regem
(Certa fides) alti iam iam moderator Olympi
140Cernere dat; properate, novique tepentia lactis
Munera cumque suo date condita subere mella,
Insuetum et silvis stipula deducite carmen".
Nec plura effata, in nubes taciturna recessit
Et penitus nigra noctis se condidit umbra.
145Olli inter se se vario sermone volutant
Quid superum mandata velint, quas quaerere cunas,
Quos iubeant reges, quae cingere frondibus antra.
Continuo variis innectunt tempora ramis;
Nectitur et lentiscus opacaeque arbutus umbrae
150Rosque maris buxusque et densa comas terebinthus,
Cunctaque frondenti redimitur turba corona.
Mox silvam exquirunt omnem saltusque repostos
Flammiferis lustrant tedis: ardere putares
Arva procul totumque incendi lumine montem.
155Tandem inter dumos fessi sub rupe cavata
Speluncam aspiciunt vocemque rudentis aselli
Auribus accepere, vident ipsumque bovemque
Longaevumque senem stantemque ad lumina matrem
Insomnem et pressis refoventem pignus in ulnis.
160Ergo insperatae gavisi munere sortis,
Ocyus ingentem procero stipite laurum
Avulsamque solo palmam ab radicibus imis
Attollunt humeris perque intervalla canentes
Cum plausu choreisque et multisono modulatu
165Vestibuli ante aditum statuunt, omnemque coronant
Fronde locum, grandes oleas cedrosque comanteis
Affigunt longisque advelant limina sertis
Et late idaliam spargunt cum baccare myrtum.
Quos bonus ex antro dictis ingressus amicis
170Compellat senior placidaque haec voce profatur:
"Dicite, pastores (neque enim sine numine credo
Tam certum tenuistis iter), cui tanta paratis
Munera, cui virides ramis frondentibus umbras
Texitis? an ne aliquis superum patre missus ab alto
175Has docuit sedes locaque haec accedere iussit?"
Sic memorans se se laetum venientibus offert.
Illi autem: "Nova per tenebras, nova lucis imago,
O genitor, media visa est modo lumina silva
Spargere et in nostras diffundere gaudia mentes,
180Sive deus coelo veniens seu forte deorum
Nuntius, in dubio est: nos vultum habitumque loquentis
Vidimus et motas per noctem audivimus alas".
Sic fati iungunt dextras; mox ordine longo
Antrum introgressi, calathis silvestria plenis
185Dona ferunt, matrem et laeto simul ore salutant.
Tum puero adstantes Lycidas et maximus Aegon -
Aegon, getulis centum cui pascua campis,
Centeni per rura greges massyla vagantur:
Ipse caput late, qua Bagrada, qua vagus errat
190Triton, cinyphiae qua devolvuntur arenae,
Ingens agricolis, ingens pastoribus Aegon;
At Lycidas vix urbe sua, vix colle propinquo
Cognitus, aequoreas carmen deflexit ad undas -
Et tamen hi non voce pares, non viribus aequis,
195Inter adorantum choreas plaususque deorum,
Rustica septena modulantur carmina canna:
"Hoc erat, alme puer, patriis quod noster in antris
Tityrus attritae sprevit rude carmen avenae,
Et cecinit dignas romano consule silvas.
200Ultima cumaei venit iam carminis aetas,
Magna per exactos renovantur saecula cursus;
Scilicet haec virgo, haec sunt saturnia regna,
Haec nova progenies coelo descendit ab alto,
Progenies per quam toto gens aurea mundo
205Surget et in mediis palmes florebit aristis.
Qua duce, siqua manent sceleris vestigia nostri
Irrita perpetua solvent formidine terras
Et vetitum magni pandetur limen Olympi;
Occidet et serpens, miseros quae prima parentes
210Elusit portentificis imbuta venenis.
Tu ne deum vitam accipies divisque videbis
Permistos heroas et ipse videberis illis
Pacatumque reges patriis virtutibus orbem?
Aspice felici diffusum lumine coelum
215Camposque fluviosque ipsasque in montibus herbas;
Aspice, venturo laetentur ut omnia saeclo.
Ipsae lacte domum referent distenta capellae
Hubera nec magnos metuent armenta leones,
Agnaque per gladios ibit secura nocentes
220Bisque superfusos servabit tincta rubores.
Interea tibi, parve puer, munuscula prima
Contingent ederaeque intermixtique corymbi;
Ipsa tibi blandos fundent cunabula flores
Et durae quercus sudabunt roscida mella;
225Mella dabunt quercus, omnis feret omnia tellus.
At postquam firmata virum te fecerit aetas
Et tua iam totum notescent facta per orbem,
Alter erit tum Tiphys et altera quae vehat Argo
Delectos heroas; erunt etiam altera bella
230Atque ingens stygias ibis praedator ad undas.
Incipe, parve puer, risu cognoscere matrem,
Cara dei soboles, magnum coeli incrementum".
Talia dum referunt pastores, avia longe
Responsant nemora et voces ad sidera iactant
235Intonsi montes; ipsae per confraga rupes,
Ipsa sonant arbusta: "Deus, deus ille, Menalca".
Hic subito magnum visi per inane volatus
Coelestum cursusque alacres alacresque recursus,
Auditaeque procul voces sonitusque rotarum.
240Scilicet innocuis per sudum exercitus armis
Ibat ovans: divisae acies, terna agmina ternis
Instructa ordinibus belli simulacra ciebant.
Ter clypeis iam cedentes invadere nubes
Aspiceres, vacuas ter mittere tela per auras,
245Ter clamare ducem; mox dissita cogere signa
Atque unam laetae faciem praeferre phalangis;
Rursus et aerios percurrere milite campos,
Semotosque alios constanti incedere passu
Nubila per latasque vias et iungere nexu
250Brachia, perpetuis quatientes motibus alas
Gestantesque manu nostrae argumenta salutis:
Spinasque clavosque horrenti et vimine fasces
Haesuramque hastam lateri medicataque felle
Pocula sublimemque crucem immanemque columnam.
255Ibant et dulci mulcebant aethera cantu.
Innumeras alii laudes et magna parentis
Facta canunt: ut prima novi fundaverit orbis
Moenia telluremque vagis discluserit undis;
Ut passim varios coelo suspenderit ignes
260Lunamque stellasque; ut magni lumina solis,
Iam late extremo tenebris oriente fugatis,
Protulerit. "Tu belligeras, metuende, cohortes
Deiicis exturbasque polo; tu fulmine quassas
Cum duce signa suo nigroque involvis Averno
265Cocytumque iubes tristesque habitare lacunas.
Te gemini cecinere axes, te maxima tellus
Victorem, cecinit vastis cum fluctibus aequor;
Nec te hominum fraudes, non avertere nefanda
Crimina, sed laeto spectas mortalia vultu
270Dignatasque tuo solaris numine terras.
Salve, magne opifex coeli, rex maxime divum
Terrarumque hominumque salus, quem sidera, quem sol,
Quem metuunt reges tenebrarum et Tartarus ingens,
Cui late humanum servit genus, omnia solus
275Qui regis, omnia amas pariter; tibi nomina mille,
Mille potestatum, regnorum insignia mille!
Salve author, salve immensi dominator Olympi,
Et nobis felix terrisque labantibus adsis!"
Ingeminant plausum nubes lateque per auras
280Discursat vox et coeli convexa resultant.
Herboso tum forte toro undisonisque sub antris
Venturas tacito volvebat pectore sortes
Caeruleus rex, humentum generator aquarum
Iordanes, quem iuxta hilari famulantia vultu
285Agmina densentur natae, pulcherrima Glauce
Dotoque Protoque Galenaque Lamprothoeque,
Nudae humero, nudis discincta veste papillis;
Callyroe Bryoque Pherusaque Dinameneque
Asphaltisque assueta leves fluitare per undas,
290Ipsaque odoratis perfusa liquoribus Anthis,
Anthis, qua non ulla novos miscere colores
Doctior aut pictis caput exornare coronis;
Mox Hyale atque Thoe et vultu nitidissima Crene
Gongisteque Rhoeque et candida Limnoria
295Et Dryope et virides Botane resoluta capillos,
Ore omnes formosae, albis in vestibus omnes,
Omnes puniceis evinctae crura cothurnis.
Ipse antro medius pronaque acclinis in urna
Fundit aquas: nitet urna novis variata figuris
300Crystallo ex alba et puro perlucida vitro,
Egregium decus et superum mirabile donum.
Umbrosis hic silva comis densisque virebat
Arboribus; cervi passim capreaeque fugaces
Aestivum viridi captabant frigus in umbra.
305In medio, effulgens fluctibus, amnis
Errabat campo et cursu laeta arva secabat.
Hic iuvenis, fulvis velatus corpora setis,
Stans celso in scopulo regem dominumque deorum
Vorticibus rapidis medioque in fonte lavabat;
310At viridi in ripa lecti de more ministri
Succincti exspectant pronisque in flumina palmis
Protendunt niveas, coelestia lintea, vestes.
Ipse pater coelo late manifesta sereno
Signa dabat natoque levem per inane columbam
315Insignem radiis mittebat et igne corusco;
Attonitae circum venerantur numina nymphae,
Et fluvius refugas ad fontem convocat undas.
Talia caelata genitor dum spectat in urna
Fatorum ignarus oculosque ad singula volvit
320Admirans, videt insolitos erumpere fonteis
Ingentemque undare domum cavaque antra repleri
Fluctibus atque novum latices sumpsisse saporem;
Dumque haeret pavitatque simul, dum sublevat undis
Muscosum caput et taurino cornua vultu,
325Aspicit insuetas late florescere ripas
Claraque per densas discurrere lumina silvas
Pastorum ludo, et laetos ad sidera cantus
Divinasque audit voces et numina passim
Advenisse deum testantia. Protinus ambas
330Ad coelum palmas hilaris cum voce tetendit:
"O maris, o terrae, divumque hominumque repertor,
Quis tua vel magno decreta incognita coelo
Detulit huc audax mediisque abscondit in undis?
Ipse mihi haec quondam, memini, dum talia mecum
335Saepe agitat repetitque volens, narrare solebat
Caeruleus Proteus; mendax si caetera Proteus,
Non tamen hoc vanas effudit carmine voces:
'Adveniet tibi, Iordanes, properantibus annis,
Adveniet, mihi crede', inquit '- certissima coelum
340Signa dedit nec me delusum oracula fallunt -
Qui te olim Nili supra septemplicis ortus,
Supra Indum et Gangen fontemque binominis Istri
Attollet fama, qui te Tyberique Padoque
Praeferet atque tuos astris aequabit honores.
345Cuius in adventu tristes discedere morbi
Corporibus passim incipient; iam victa repente
Cessabit, turpeis squamas maculasque remittet
Dira lues lacerosque elephas effusus in artus
Ulcera sanguineo sistet manantia tabo.
350Quin et letales (dictu mirabile!) febres
Diffugient iussae possessaque membra relinquent;
Cedet et infestae violentior ira Dianae,
Ira nocens, quae fulminea velut icta ruina
Corpora cum gemitu ad terram prosternit et igni
355Interdum, nunc perdere aqua (miserabile visu!)
Festinat: stygio nimirum armata veneno
Exuperat vis et spumas agit ore tumenteis.
Nec iam ultra, longo vires minuente veterno,
Tabificus per operta impune vagabitur hydrops,
360Exitio obrepens miserorum atque omnia late
Viscera per varios perdet tumefacta dolores.
Non alias vinctae tam crebra silentia linguae
Abrumpent noctem aut toties tenebrasque priores
Excutient oculi, qui nunquam sidera, nunquam
365Ardentem magni viderunt lampada solis.
Multa quidem maiora fide, sed vera, sed ipsos
Quae teneant spectantum oculos, possum ore referre,
Sed propero: ventura tamen mirabitur aetas.
Cernere erit claudos passim genua aegra trahentes
370Firmato subitos extendere poplite gressus;
Tum nervis labefacta diuque trementia membra
(Quis credat nisi certa meus mihi cantet Apollo?)
Restringi et validas cum robore sumere vires;
Atque alius, rapto iussus consurgere lecto,
375Haud mora, prosiliet, passuque in templa citato
Contendens, onus ipse humeris portabit: ibi ingens
Clamor et innumerae circum donaria voces
Spectantis populi et rerum novitate paventis.
Parte alia extinctam penitus sensuque carentem
380Ad sua iam cernes revocari munera dextram,
Nec minus et tacta compesci veste cruorem
Foemineum exanguesque artus pallentiaque ora
Ilicet obstructis calefacta rubescere venis;
Ipsas quin etiam Furias sub Tartara pelli,
385Immanes Erebi Furias, tum fessa levari
Pectora vexatosque malis cruciatibus artus;
Hinc vacuas late impleri stridoribus auras
Dirarum frustra clamantum ac saeva trementum
Verbera perque cavas conantum evadere nubes.
390Iam deploratis vitam post funera reddi
Corporibus video, iam moestam incedere pompam
Feralemque anteire tubam; mox gaudia matrum
Insperata patrumque hilares verso ordine fletus
Et circumfusam populis laetantibus urbem.
395Huic tu nutanteis quoties assurgere montes
Et, mirum, insuetas curvare cacumina silvas
Aspicies, quoties humenti in gramine ripae
Aut solantem aestus aut lenes pectore somnos
Carpentem tenui assuesces mulcere susurro!
400Macte tuis merito ripis, macte omnibus undis;
Ad te deposito properabunt numina fastu
Nudabuntque sacros artus et carmina dicent
Ad numerum, cum tu felix iam flumine sancto
Authorem rerum divumque hominumque parentem
405(Tantus honos, laus tanta tuo, rex maxime, fonti)
Exutum veste accipies atque hospite tanto
Attonitus trepidas hortabere voce Napaeas:
'Ite citae, date thura pias adolenda per aras,
Caeruleae comites, viridique sedilia musco
410Instruite et vitreis suspendite serta columnis;
Purpureas miscete rosas, miscete hiacynthos
Liliaque et pulcro regem conspergite nimbo'.
Tunc nomen late clarum Iordanis ad auras
Attollent montes, Iordanem maxima circum
415Aequora, Iordanem silvaeque amnesque sonabunt.
Illa autem humanis quanvis latura ruinis
Auxilium finemque dies, gratissima quanvis
Urbibus adveniat totumque optanda per orbem,
Fluminibus tamen et nostris felicior undis
420(Siqua fides, siqua est veri prudentia Proteo)
Ostendet roseos stellis ridentibus ortus,
Quandoquidem non divitias, non quaeret honores
Ille patris decus ac virtus, mortalia postquam
Membra sibi et fragiles iam sponte induxerit artus.
425Non sceptrum invadet Cyri, non caspia regna
Diripiet, non exuviis Babylona superbam
Eruet aut alto scandet Capitolia curru
Militibus circum et laeto comitante senatu,
Sed maris undisoni tractus et litora longe
430Curva secans, media socios sibi quaeret in acta
Dispersosque mari nautas nudosque colonos
Undarum, sinuosa fretis iactare parantes
Retia vexatas aut iam reparare sagenas
Sollicitos, patris ad solium ac sua tecta vocabit.
435Atque ollis ius omne potestatemque medendi
Adiiciet: pellent morbos denteisque retundent
Vipereos Orcique acies ac monstra fugabunt.
Quin et custodes foribus radiantis Olympi
Praeficiet, servare aditus et claustra iubebit
440Aurea; queis non ulla queat vis saeva nocere
Eumenidum durique umbrarum obsistere postes.
Tum sedes passim emeritis duodena per astra
Instituet: distincta suos de more sequetur
Turba duces; illi leges et sancta vocatis
445Iura dabunt, plausu sociorum atque agmine laeti.
Felices, qui iam cymba remisque relictis
Alta serenati conscendent culmina coeli!
Praeterea (si certa fides nec vana futuri
Gaudia) cognatas etiam spectabimus undas
450Lenaeos verti in latices: ea prima deum rex
Arcana, hos primos per signa ostendet honores
Accepti late imperii; mirabitur auctus
Lympha suos, iussa insuetum spumare capaces
Per pateras largeque novum diffundere nectar
455Et mensas hilarare et felices hymenaeos.
Nec semel ille altum remis evectus in aequor,
Cum iam frustrato socios rediisse labore
Accipiet, praeda ingenti ditabit et hudos
Squamigerum strata cumulos exponet in alga.
460Iratos etiam fluctus tumidasque procellas,
Miscentesque imo turbatam gurgite arenam
Iamque superiecto mersuras aequore puppim,
Imperio premet increpitans: cadet arduus undae
Impetus atque audisse minantis iussa putares
465Eurosque Zephyrosque et ovanteis turbine Coros.
Quid loquar, ut gemino numerosas pisce catervas
Munere et exiguo Cereris, miserabile vulgus
Matres atque viros pariter per gramina pascet,
Ut iam bissenis redeant fragmenta canistris?
470Aut intempesta gradiens ut nocte per altum
Libera substrato ponet vestigia ponto
Vixque undas sicco tanget pede? scilicet olli
Adnabunt blandae Nereides; humida passim
Sternent se freta, tum fundo Neptunus ab imo
475Excitus, agnoscet dominum positoque tridente
Cum Phorco Glaucoque et semifero comitatu
Prosiliet trepidusque sacris dabit oscula plantis.
Sed quid ego exili vectus super alta phaselo
Cuncta sequor memorans? Non si parnasia Musae
480Antra mihi sacrosque aditus atque aurea pandant
Limina, sufficiam; non si mihi ferrea centum
Ora sonent centumque aerato e gutture linguae
Vocibus expument agitantem pectora Phoebum,
Laudatos valeam venturi principis actus
485Enumerare novoque amplecti singula cantu'.
Haec senior quondam felici pectore Proteus
Vaticinans, ut forte meo diverterat antro,
Praemonuit: nunc eventus stat signa futuri
Expectare. Nitor roseo sed fulsit ab ortu
490Clarior et radiis dux praevia matutinis
Oceani procul extremo se litore tollit
Exoriens Aurora, sinusque induta rubenteis
Ante diem citat auricomos ad frena iugales;
Et iam consuetis tempus me currere ripis
495Undantem magnosque lacus et prata secantem
Vorticibus. Viden ut nostros agit impetus amnes
Iordanemque vocat tumidarum murmur aquarum?"
Sic fatus, confestim humeris circundat amictus
Insolitos, quos pulcrae hudis nevere sub antris
500Naiades molli ducentes stamina musco,
Sidonioque rudes saturantes murice telas
Aurea consperso variarunt sidera limbo.
Atque ita se tandem currenti reddidit alveo
Spumeus et motas aspergine miscuit undas.
505Hactenus, o superi, partus tentasse verendos
Sit satis; optatum poscit me dulcis ad umbram
Pausilypus, poscunt neptunia litora et hudi
Tritones Nereusque senex Panopeque Ephyreque
Et Melite quaeque in primis mihi grata ministrat
510Ocia Musarumque cavas per saxa latebras,
Mergillina, novos fundunt ubi citria flores,
Citria Medorum sacros referentia lucos.