Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics

libellus ad lectorem

Doctrinam si forte cupis, si forte lepores
Pierios, domini ne lege scripta mei.
Dum nimis igne calet, solum describit inertes
Curas, et quanta est Caelia, quantus Amor.

1. ad Ioannem Iacobum Castileonaeum, | Mediolanensem, Patricium, Bari Archiepiscopum

Munera si nequeo tibi mittere magna, libellum
Hunc parvum et nugas, ut queo, mitto meas.
At si laudanda completur voce libellus
Hic parvus, dignum et nobile munus erit.
5Deficiunt vestes, argentum, et iaspis, et aurum,
Sed non quae docta carmina scripta manu.
Sit quodcunque tamen quod trado, suscipe; saepe
Vilibus ornatur frondibus ara deum.
Suscipe, cor trado, et mentem cum corde, meumque
10Trado animum: hic picta figura mei.
Castileonaeos inter venerandus honores
Primus es, et patriae gloria prima tuae,
Et maiora meres, nosco. si cernis amorem
Ipse meum, magni pignus amoris habes.

2. ad Cupidinem

Omnia Pan vincit. vicisti Pana, Cupido.
Vincar ego? quid agam? Pan tibi cedit. amem.

3. de seipso

Aonium, ut fierem vates, haurire liquorem
Optabam, et lauri nectere fronde caput.
Accessi ad fontes. vidit me Phoebus ab alto
Culmine. "quae poscis dona negantur," ait.
5Eiectus, flevi. tandem, miserata labores,
Alma Venus, "Paphias i bibe," dixit, "aquas."
Accessi, et sitiens absorpsi mixta venenis
Pocula, et ignifero mersus in amne fui.
Nunc haec poena mihi, nam dicere cogor amores,
10Non carmen, fati cantor et esse mei.

4. de Caelia et Amore

Lassatus cursu et quaerens requiescere, pulchrae
Virginis in gremium candidus ibat Amor.
Illa excandescit tamquam Notus imbribus actus,
Tamquam in vesano nigra procella mari.
5Excutit hunc totis manibus, proclamat, et obstat
Pollueret castos ne sibi flamma sinus.
"Cur ita trudor?" ait deus. admiratur. at illa,
Illa inquit, "non sum Caelia nota tibi?"
Ut pede qui pressit colubrum, post horret abitque,
10Sic miser audito hoc nomine fugit Amor;
Et fugiens dixit, "fugienti parce! parentem
Credideram, non te. tu mihi visa parens."

5. ad Caeliam

Non ego turbati crescentia nubila caeli,
Non vereor fluctus, atra procella, tuos,
Non mare cum saevit ventis, non grandinis ictus,
Non dura imperio fulmina missa Iovis,
5Non pestes morbosque graves, non plena cicutis
Pocula, non colubri dira venena trucis,
Non subitos terrae motus, non horrida Martis
Proelia, non casus, sors male fida, tuos,
Non rapidos ignes, non Mortis tela recurva,
10Non Styga, non terno qui vorat ore canem.
Nil haec. at solum vereor te, Caelia; solum
Tu potis et vitam et tradere fata mihi.

6. de sua effigie

Vera mei effigies haec vultus. deficit una
Vita hic. cum picta est, non ego vivus eram.

7. de forma et sapientia dialogus

Forma quid est? decor almus, vivax gratia, gratus
Per iusta admixtus membra colore favor.
Quae soror huic? soror huic felix Sapientia, at illa,
Illa animum, haec oculos conspicienda rapit.
5Quae formosa magis? magis haec formosa, magisque
Allicit; illato lumine cuncta beat.
Sed cur hanc sequimur, iacet altera pressa, siletque?
Non mirum: placida haec et levis, illa riget.
Haec grato et dulci procedit et ore nitenti,
10Illa incompositis stat pudibunda comis.
Haec quare inflammat? Vivos quia visa per artus
Influit, et radiis cor bibit ipsa suis.
In pretio quae stat? fulvo haec pretiosior auro.
Hanc quis non magnum numen habere videt?
15Cur haec, ferventi ceu flos aestate fatiscens,
Praefertur? nitet haec, haec nitet, illa latet.
Hoc quod cernit amat quisquam, miratur et illud.
Hinc veniunt chartis quae modo texo meis.
Quid tunc Pallas erat, vis et Iunonia, malum
20Cum tulit a pulchro iudice laeta Venus?
Quid ni Forma fuit, per quam tot funera Troes
Acciperent, per quam Graecia maesta foret?
Hyperides sileat, potuit sua pectora Phryne
Denudans rigidi flectere iura fori.
25Et Gorgo attonitos in marmora vertit amantes,
Vicit et attonitos Hippodamia duces.
Non mirum, ergo, meos si Caelia flexit ocellos:
Digna est illa homines, digna movere deos.

8. de Caelia

Sunt geminae Veneres, Musaeque bis quinque, Dianae
Et geminae, pulchrae quattuor et Charites.
Omnibus in rebus Venus est mea Caelia, Musa
Docta, Diana nitens, et sine labe Charis.

9. de Caelia et Amore

Caelia fatur, Amor fatur. sua lumina pandit
Caelia, purpureus lumina pandit Amor.
Caelia dormit, Amor dormit. stat Caelia sola,
Solus Amor. ridet Caelia, ridet Amor.
5Caelia plaudit, Amor plaudit. dat Caelia cantus,
Cantat Amor. plorat Caelia, plorat Amor.
Caelia plectra manu tractat, sua plectra decorus
Tractat Amor. vadit Caelia, vadit Amor.
Quodcunque illa facit, facit hic. tamen ordine in uno
10Hoc variant: saeva est Caelia, mitis Amor.

10. ad rosam

Pulchra brevi duras rosa tempore, forma brevique
Tempore. sic formae par, rosa, tempus habes.

11. ad Caeliam

Cernentes superi, qualis non amplius unquam
Visa fuit, formam, diva puella, tuam,
Illorum unus ait, "cur olim maximus arsit,
Nunc friget, tanto nec calet igne, deus?
5Europae et Danaes et Ledae vicit honorem,
Et nihil hoc tanto fulget in orbe magis."
Dixit Amor, "verum; sed prisco tempore nulla
Virgo fuit dura. haec dura, superba, ferox."

12. ad Caeliam

Attollis caelo si lumina, sidera gaudent;
Si terrae affigis lumina, terra calet.
Fronte Venus fulget, si claudis lumina; nudus,
Lumina si pandis, cum face saevit Amor.
5Lumina si celas, maeret sine sidere caelum,
Terra calore, Venus fronte, Cupido face.

13. de seipso dialogus

Quid quaeris? quo tendis, iners? quo vota feruntur?
Dic, cupis auratos forsan habere lares?
Hoc alii poscant. vis culti iugera campi
An regum solium pontificumque toros?
5Infelix quicunque cupit. quodcunque sub undis
Hermus habet teneam, quae mihi tuta quies?
Irus inops essem, quamvis immensa tenerem
Imperia aut gazas, Croese superbe, tuas.
Nudus in has veni terras, et nudus abibo;
10Hinc mea sollicito vita labore caret.
Hinc pello curas, et laetam duco iuventam;
Hinc sperno quicquid dives avarus habet.
Nil ergo exoptas? exopto ut diligat illa
Me totum et dulci simus uterque toro.

14. de Caelia

Stabat Amor, stabat mea Caelia. uterque favillas
In me vertebant, hic face et illa oculis.
Victus eram, victus, cum fallax ore rubenti
Dixit Amor, "iaculis da tua corda meis,
5Tete redde mihi." dixi, "me reddo puellae,
Non tibi; tu saeva cuspide regna tenes.
Illa meis ornet spoliis sua templa, gravique
Illius ante pedes compede vinctus eam."
Haec simul ut fudi trepidanti pectore verba,
10Alligor, atque libens do mea colla iugo.
Quis credet fronti? visa est tunc mitis, at illa,
Illa magis feta tigride saeva fuit.

15. Amor marmoreus

Quid spectatis? Amor sum saxeus, armaque fictus
Ficta gero. vivens Caelia verus Amor.

16. ad Caeliam

Ut grex porcorum morti servamur, et hora
Crastina quid tradet dicere nemo potest.
Hoc cuicunque notum cum sit, vivamus, et omnis
Apposito fugiat cura dolorque mero.
5Res alias fortuna negat? fortuna beatum
Me faciet, si tu, Caelia diva, voles.

17. ad eandem

Caelia, cui tantum tribuit Natura Polusque,
Sit minor ingenio ut femina virque tuo;
Caelia, formosis forma praestante deabus,
Moribus et priscis anteferenda viris;
5Caelia, Pierias inter veneranda sorores
Arte tua et dulci verba sonante lyra;
Omnia sub caelo quae sunt, tibi, Caelia, cedunt
Ingenio, forma, moribus, arte, lyra.

18. de statua eiusdem

Dum niveo ducit raram de marmore formam
Sculptor, et eximiae perfecit artis opus,
"Vera haec effigies?" quidam inquit, "et illius hic stat
Flatilis in venis spiritus? ora movet?
5Haec ferit, illa ferit; surdis haec auribus, illa
Auribus et surdis; haec riget, illa riget;
Haec alba, illa alba; haec magis est crudelis, et illa
Crudelis magis est; haec silet, illa silet.
Haec glacialis hiems friget, glacialis et illa
10Friget hiems, lapis haec sculptus, et illa lapis.
Sed non aequales sunt una parte, quod illa,
Illa magis vento mobilis, haec stabilis."

19. de Caelia et Amore

Ibat venatum in silvas telumque gerebat
Caelia, et alipedi maxima stabat equo.
Obvius it volucris puer illi, telaque vibrans,
"Certemus," fatur, "dum geris arma, simul."
5Caelia sed, tenerum ridens, ait, "arma gerentem,
Stulte, petis non te vici ego inermis? abi."

20. de Caelia

Cum Venerem aspicerem sine flammis, "accipe," dixi,
"De nostro flammam corpore." at illa mihi,
"Sunt versa in cinerem tua pectora. si volo flammam,
Dat flammam ex oculis Caelia, et uro deos."

21. ad Caeliam

Quid mihi, barbaricae si miscent proelia turmae,
Maeret et ereptis Ausonis ora bonis?
Quid mihi si dira descendunt grandine nimbi,
Ustulat et cultos Sirius acer agros?
5Quid mihi si pereunt homines, armenta gregesque,
Insidet et siccis faucibus atra fames?
Quid mihi si regnant reges, laudantur et ipsi,
Vendit et elatos purpura lata duces?
Quid mihi si totus cum terra corruit aether,
10Sorbet et erectas mobilis unda domus?
Haec mihi cura: rosis et cingere tempora myrto,
Et curas multo dilapidare mero.
Haec mihi cura: comas et barbam tingere suco
Assyrio, et dulces continuare iocos.
15Haec mihi cura: dies albo numerare lapillo,
Lassaque composito membra fovere toro.
Haec mihi cura: novem cantu celebrare sorores,
Dulciter et curvae plectra movere lyrae.
Haec mihi cura: tuas semper dicere laudes,
20O diva, et vultus semper amare tuos.

22. ad Cupidinem

Es deus, ambobus si aequales dirigis arcus;
Non deus es, solum pars mea vulnus habet.

23. de Caelia

Publica cum fierent spectacula, tela protervus
Exercebat Amor, et Venus alma faces.
Diversae hic voces, diversa hic lumina, at una,
Una est ut celebri visa puella choro.
5Omnibus una fuit vox, et fuit omnibus unum
Lumen. cum matre est factus inermis Amor.

24. de libelli querela

Quae te dira premit toties et vexat Erinys?
Nonne pudet quae sunt ore tacenda loqui?
Vera putat populus, nam stultos esse poetas
Inquit. ego testis sum modo: stulta facis.
5Et scribis, deles, et deles, scribis; et illa
Quae servas non sunt carmina digna legi.
Nescis quicquid agis, nescis. sic labitur aevum,
Sic manet in nullo mens tua firma gradu.
Iure queror, ferior cultro, feriorque lituris,
10Et patior calamo vulnera mille tuo.
Non curas (video) quid sit dementia, sed te
Delectat praeceps et sine mente furor.
Hoc solum doleo: claras si mittar in auras,
Quid dicam, si quis tam mala verba leget?
15Non meus hic error. clara tua voce fatebor
Crimina, nam venient in caput illa tuum.
Clamabo in triviis, "vellem nunc posse placere;
O nequeo, insanus talia scripsit amans!"

25. de Caelia, ape et Amore

Lassa quiescebat prope murmura fontis amoeni
Caelia, ubi vario flore nitebat humus.
Mellificans it apes, et, circum roscida labra
Dum volat, in terram, saepe repulsa, cadit.
5Iam moritur, sed ait moriens, "flos qualis in arvis
Nascitur! ex flore hoc quam mihi dulce mori!"
Haec ut dixit, Amor tumulum de caespite fecit,
Atque illi tumulo haec carmina pauca dedit:
Ambiguum est, an apes sit dulci mortua labro,
10An dulci flatu. mortua utroque fuit.

26. ad Caeliam

In crine accendens Amor est intextus, amoenis
Enitet in labris fronteque dulcis Amor.
In pulchris stat Amor manibus, stat pectore in albo;
Cum cantas, doctis cantibus exit Amor.
5Agglomeratur Amor pedibus, cum vadis; ubique,
Ut servus dominam, te comitatur Amor.
Non unum ergo tenes, sed mille in corpore Amores.
Quicquid habes Amor est, o dea, quicquid agis.

27. de Caelia

Fulgida cum legeret Cumano in litore conchas
Caelia, "fallor, an haec Cypria?" dixit Amor.
"Non fallor. sic pulchra nitet mea mater, et alba
Sic flavas ornat spuma politque comas.
5Sic ridet quaeritque iocos, sic pictus eburno
Cestus adest collo, sic movet arte manus.
Fallor iners: haec pulchra magis. non fallor: euntes
Tres video ancillas; autumo, sunt Charites.
Assistit scopulis, et paeto lumine, paeto
10Lumine commotas en! maris aequat aquas.
Heu! fallor. non illa cremat sic ore, rigentes
Diva sed haec cautes et cremat ore fretum."

28. de Caelia

Ne peream, avertis tua limina. falleris, illis
Vivo magis. perimunt lumina? sic peream.

29. de Venere et Cupidine

In fulva dum pulchra Venus spatiatur arena,
Et pelagi spectat maxima regna sui,
Venit Amor sumpsitque faces. fax, missa per auras,
Ussit Acidaliae mollia corda deae.
5Novit ut illa sui rutilantia spicula nati,
Vociferat, "quid me, nate proterve, cremas?"
Palluit audito matris clamore Cupido,
Palluit, utaque silex obriguere comae.
Flens tandem dixit, "non est tibi Caelia dispar;
10Hanc volui, non te (parce!), ferire deam."

30. de Caeliae pictura

Aspiciens pictam in tabula se Caelia, "sollers
Pictor ubi nudam me modo vidit?" ait.
Inquam ego, "non nudam vidit te pictor. amantis
Hic anima; hoc anima vivit amantis opus."

31. de seipso et corde dialogus

Quid, cor iners, agis hic? ploro. Cur deseris illam
Sic plorans? nequeo frigora tanta pati.
Unde hoc frigus habes? nix illo in pectore, durum
Atque gelu. membris restituare meis.
5Tu peior domina. nolo. fervoribus ardes.
Urerer: in membris stat gravis Aetna tuis.
Verum, sed, si corde vaco, dilabar in umbras
Mortis, et in tenebris me teget atra dies.
Iam pridem ipse peris. cum te mea liquit inanem
10Gratia, tunc mota ex corpore vita fuit.
Nunc nisi parvus ades pulvis, nisi somnus et umbra,
Et, quamvis vadas tu pede, luce cares.
Iungare o calidis his fibris; forsitan auram
Vitalem accipiam. me quoque parca premit.
15Non possum; sed erit qui nos curabit et urnam
Tradet, et haec cernet verba viator ibi:
Quos nequit vivos simul addere vita, sepulcrum
Addit. obit nive cor, sed face cordis erus.

32. de Caelia

In me cum rueret, facibus praecinctus et arcu,
Fortis Amor, dixi, "sum sine corde. vale.
Non possum exstingui: tota est mea vita sub illa,
Illa ferox animum sustulit, illa tenet."
5Convolat iratus, sed pulchra ut lumina vidit,
"Hoc tibi haec sceptrum, Caelia; vincor," ait.

33. de spe

Ludificat vitam spes longa, nec exhibet ulli
Quicquam homini. ut speres mors inopina vetat.

34. ad Caeliam

Vivebam, nunc dispereo; qui spiritus artus
Rexerat hos, sedes incolit ille alias.
Si vis in terris ut vivam, redde mihi illum;
Aut, si non illum, redde tuam, oro, animam.
5Sic mihi me reddes, sic te tibi, Caelia, reddes;
Ambo sic parili iuncti in amore erimus.
At si dura manes, nec gaudes, perdis utrumque,
Me, quia amo nimium, te, quia amas nihilum;
Et, quanto est odiis amor excellentior, ipsa
10Tanto interfecto crimen amante facis.

35. de Venere et Cupidine

Omne olim caelum (ut fertur), caelum omne ruebat,
Inter se superi dum fera bella gerunt.
Fortis erat Bromius thyrso, Mars ense, tridente
Neptunus, fortis fulmine dextra Iovis.
5At cum visus Amor fuit in fulgentibus armis,
Necnon accensa lampade pulchra Venus,
Privatur thyrso Bromius, Mars ense, tridente
Neptunus, fortis fulmine dextra Iovis.

36. ad imaginem suam

Quis mihi te similem sic fecit, dulcis imago?
Quam vere vultus exprimis ipsa meos!
Tu palles, me pallor habet, tu lumine caeco,
Caecus ego; nulla heu! mens tibi, nulla mihi.
5Vita tuos artus, et nostros vita reliquit;
Muta taces, muta est haec mea lingua, tacet.
Tu sine corde manes, maneo sine corde; moraris
Hic sola, hic solus nocte dieque moror.
Membra geris tenui et fragili contexta papyro,
10In tenui et fragili cortice figor inops.
Nil nisi vana mei tu corporis umbra vel aura,
Corporibus par est umbra vel aura meis.
Non multo duras tu tempore, tempore multo
Non duro; fies tu cinis, ipse cinis.
15Ambo pares, at laeta magis tu degis: amorem
Non sentis, miserum me facit asper amor.

37. ad Caeliam

Numen habet Pallas virtute, et robore Iuno,
Diana et casto corde, decore Venus.
Cur, virtute nitens et robore cordeque casto
Atque decore, cares numine? saeva manes.

38. de seipso et anu dialogus

Consule quid faciam. flammis exuror, et illa,
Illaque stat duro marmore dura magis.
Consulo. funde preces, sis illi blandus ubique.
Fundo preces illi blandior: usque fugit.
5Tange chelyn digitis, et nervis dulcia necte
Carmina. nil prosunt carmina, nilque chelys.
Te mitem ostendas, gemitus exprome tuosque
Fletus. his gaudet saepe Cupido malis.
Me mitem ostendo, gemitu ex pectore promo,
10Sunt fletus fluvii lumina; spernor amans.
Mille potens aurum. sum pauper, pauper et auro
Frangitur; haec regum munera dives habet,
Tum magnum ieiuna fames delebit amorem.
Nulla fames. tempus. tempore maior erit.
15Si non ista iuvant, laqueo da colla. moraris
Quid, miser? haec flammis sola medela tuis.

39. ad Caeliam

Saevis (nosco), noces; at quantum saeva nocensque
Me pellis, tantum pulchra et honesta trahis.

40. de Caeliae duritie

Sunt duri scopuli, sunt dura et marmora, durum
Et ferrum; in summis robora dura iugis.
Sunt durae rupes, sunt antra et cornua dura,
Atque adamas durus; durum hiemale gelu.
5Durior at scopulis mea Caelia, marmore, ferro,
Robore, rupe, antro, cornu, adamante, gelu.

41. de seipso et Cupidine dialogus

Quid nunc, blande puer, cessas et frigore torpes?
Suscipe de pharetris aurea dona tuis.
Quid "blandus" vocitor, si frigens torpeo? et aurum
Quid petis a misero? corpora nuda vides.
5Dum sedet in molli prato et desiderat auram,
Saepe movens flabrum, Caelia, mitte faces.
Non utor facibus: periit mea gloria. quondam
Dives eram, sed nunc (aspice!) pauper amo.
Quae te res inopem, quae te res fecit inermem?
10Quae tenet in nivea flabra decora manu.
Quid video infelix? quid sentio? turbor et angor
Et miror. tantum cur patrat una scelus?
Ne mirere: oculis, oculis valet una decoris,
Alliget ut cuivis fortia colla deo.
15Expertus loquor haec: haerent conversa medullis
Arma meis, illi cum iacit arma manus.
Quare age, non nudo flammas aut quaere sagittas.
Illa, illa imperium et numen Amoris habet.

42. de Caeliae Furto

Cum dormiret Amor, rapuit clam pulchra pharetram
Caelia. surrepta flevit Amor pharetra.
"Noli," Cypris ait, "sic flere, Cupido: pharetram
Pulchra tibi rapuit Caelia; restituet.
5Non opus est illi calamis, non ignibus; urit
Voce, manu, gressu, pectore, fronte, oculis."

43. de seipso et Pictore dialogus

Quid pingis, pictor? volucrem non cernis Amorem?
Hic Amor? hoc nullus maior in orbe deus!
Falleris; ardentes tua spongia deleat ignes,
Deleat et pharetram. quid nisi monstra facis?
5Non opus est arcu, non armis; corpora parva
Non habet hic, nec habet tela facesque manu.
Non sic nudus abit, niveas neque commovet alas;
Non stat sic alacri flammeus ore color.
Quo pacto est, dicas, pingendum numen amoris?
10Nuda hic pingatur Caelia, pictus erit.

44. ad Caeliam

Nunc reliquam degis vitam. quae vita recessit
Desinit esse. hodie quae viget, illa tua.

45. ad Caeliam

Dum cernit nitida sese Narcissus in unda
Et perit, in florem labitur omne decus.
Saepe illum in pratis pueri et legere puellae,
Texentes pexis florida serta comis.
5Dum pressat disci moles onerosa Hyacinthum,
Quaesitus Phoebo flos tener haesit humo.
Ille etiam, rabies apri quem dira furentis
Pressit, Acidalium per nemus omne rubet.
Tu, quia nec flammas nosti neque dulcis amoris
10Praemia, eris duro in marmore dura silex.

46. de seipso et Fortuna dialogus

Quae tu? dic. Fortuna vocor. cur femina? quod sim
Mobilis et fallax, et sine lege fluam.
Luce cares? cum dona fero, nil cerno. globoso
Stas saxo? quam sint lubrica dona patet.
5At manus haec virgam gestat, manus altera cornu.
Virga haec imperium monstrat, et illud opes.
Hoc mirum certe: cum sis regina, ferasque
Fortunas aliis, tu tibi nuda manes.
Ne mirere: aliis cum largiar omnia, privor,
10Et patior casus saepe coacta meos.

47. ad Caeliam

Quid facit argentum pretiosa in veste, vel aurum,
Aut color? ut corpus contegat illa datur.
Ex ebore albenti quid sponda, aut fulcra, quid ipsa
Stragula picta, struit si levis herba torum?
5Num, nisi priscorum historiis variata nitebunt
Aulaea, infundet non sua dona sopor?
Ampla quid ex auro rutilant laquearia, et ampla
Quid sub Mygdonio marmore nixa domus?
Si non haec picei depellunt nubila caeli,
10Nec sedant curas, non satis ima teges?
Ipse, sibi qui pondus iners, fulgente vehatur
Lectica, aut acri conspiciendus equo.
Quid meus acer equus, mea quid lectica refulgens,
Si possum pedibus me modo ferre meis?
15Quid quaesitae epulae? facili saturabitur esca
Venter edax, quantum nunc gula saevit atrox.
Haec facit aequorea ut pisces capiantur in unda.
Utque cadat duro vulnere fossus aper.
Ambitio infelix, permixta cupidine, quae non
20Cogit inassueto ferre labore mala?
Felices quos turba putat, non credo. sepulcra
Sunt illi, haec intus turpia, pulchra foris.
Exiguum non munus adest, quod vivo, polumque
Quod specto. hoc ipso munere dives amo.

48. de Amore

Numina cur tot habes, genus o mortale, deorum?
Est Amor in cunctis rebus ubique deus.
Mars hic bella gerens, terras Vulcanus adurens,
Iuppiter impellens fulmina, Solque die,
5Nocte soror Solis, curas ex pectore pellens
Bacchus, et Alcides, cum fera monstra domat,
Cum risus blandosque iocos blandosque lepores
Affert et miscet gaudia, pulchra Venus,
Hermes, cum flectit mentes sermone, quietat
10Cum freta, Neptunus. sic deus unus Amor.

49. ad Caeliam

Me spectas oculis lasciva iocantibus, inde
Effugis, et rabida tigride peior ades.
Cum te credo meis manibus retinere, fugaci
Pius cerva curris, cum timet ora canum.
5Si paeta accedis, placida atque benigna parumper,
Quam mihi post multo tempore saeva manes!
Quicunque aspectat tam rarae praemia formae,
Inter honoratas diceris esse deas;
Numina sed laedis tua, cum sis impia nobis,
10Vana, fugax, fallax, horrida, dura, levis.

50. de Caeliae dotibus

Tres quondam nudas vidit Priameius heros
Luce deas. video tres quoque luce deas
Hoc maius, tres uno in corpore: Caelia ridens
Est Venus, incedens Iuno, Minerva loquens.

51. de Caeliae vulnere

Caelia dum fulgens per florea rura vagatur,
Saeva manum illius saeva momordit apes.
"Unde has," inquit, "habet volucris tam parva sagittas,
Illato ut tumeat vulnere nostra manus?"
5Tunc respondit Amor, "sum parvus et ipse, tenerque,
Et iaculis quae stant mollio saxa meis.
Tu, paulo maior, quid non facis? ore pusillo
Atque oculis montes et maris uris aquas."

52. ad Caeliam

Si nimis intueor te, Caelia, parce. loquuntur
Quas patior poenas lumina; lingua nequit.

53. de querimonia sua

Dum canerem et crebris nequicquam questibus auras
Implerem, incusans terque quaterque deos,
Ex homine in querulam di me vertere cicadam.
Hinc queror, et voces ob mea damna fluunt.
5Haec medicina mihi, veniet cum frigidus imber
Et moriar stulto in carmine finis erit.
Mentior: hibernus me quamvis opprimat imber,
Atque cadam, attrito corpore plura querar.

54. de Caeliae pictura

Parthenopen cum laeta suam Venus advenit, atque
Vadit olorinis conspicienda rotis,
Gaudet odoriferis hortis gaudetque Vesevo,
Quem colit intonsus Bacchus et alma Ceres.
5Et modo Sebethi miratur fluminis undas,
Et modo vernantis litora grata maris.
Mirum laudat opus praeclarae molis, et ipsa
Alta ducum et regum culmina cuncta probat.
Praeterea videt in tabula te, Caelia, pictam.
10Miratur. Veneri tunc Charis una refert,
"Quid si non pictos sed vivos videris artus,
Quantaque sit formae gratia, quantus bonos?
Dixeris, humanas praestat virtute puellas;
Dixeris, aethereas praestat honore deas."
15Admirans sine labe novam Venus alma tabellam,
Telluri et figens lumina et ore rubens,
Dixit, "ego nollem tantae certamina formae,
Non si sub Phrygio iudice causa foret."

55. de Caeliae rosa

Puniceum digitis dum versat Caelia florem,
Figit et in niveo pectore, Cypris ait,
"Cur mea dona gerit virgo haec ingrata? benignam
Suscepit mentem, mitis an ardet amans?"
5Omnivagas quatiens puer insuperabilis alas
Respondit, "nunquam desinet esse ferox.
Etsi dona gerat nunc mitia, respice, si vis:
Sunt illa effuso tincta cruore tuo.
Ostendit rixas cruor, et fera proelia et iras;
10Sunt animi signa haec sanguinolenta feri."
"Care puer, rudis es, nec nosti tempora veris,"
Mater ait, "citius quam Notus illa fluunt.
Hic flos lacteolo qui gaudet pectore, vanae
Significat formae quam cito munus abit.
15Si pendit folium, haec ibi sunt praecepta: puella,
Nunc vive: ut folium, sic tua vita, meum."

56. ad Caeliam

Fingeret ut sculptor veros in marmore vultus,
Vultus quaerebat posse videre tuos.
"Huic," dixi, "similem vis fingere? finge draconem,
Qui teneat saevis corpora scissa modis.
5Finge truces angues, aut nigrum finge venenum,
Aut mare, cum tumidis exagitatur aquis.
Finge Notos rapidos atque umida nubila, et arma
Finge Iovis: par his Caelia, saeva magis."
"Non id quaero," refert, "sed pulchram quaero figuram
10Illius, exsuperat quae sine fine deas."
Tunc ego, "nil opus est alia tibi imagine; pectus
Hoc aperi: in corde est pulchrior illa meo."

57. ad Amorem

Cur linquis caelum ob terras? tibi patria caelum,
In caelo non hac pulchra puella magis.

58. ad imaginem suam

I nunc ad dominam, mea imago; nitebis ab omni
Parte quidem, aetherei lux ubi solis adest.
Illa dat, illa aufert animas, illa omnia tamquam
Immortale sibi numen adesset, agit.
5Accelera passus, sed ne discede priusquam
Non poteris celeres viva movere pedes.
Deinde, ubi vitali te mutam impleverit aura,
Succurrat domini tunc tibi forma tui,
Dumque venit tacitis praeceps occasio pennis,
10Voce pia, quae sunt vulnera nostra, refer.
Forsan fiet amans, et sic mihi parcet amanti;
Et sic ambobus candidus annus erit.
Sed timeo hoc unum: ne, te dum pollice tangit,
Exusta occumbas, simus et ambo pares.

59. de Caelia et Amore picto

In claro dum se speculo pulcherrima comit
Caelia, ubi pictus cum face stabat Amor
Quis credet? sic inquit Amor: "sum pictus, at ipsa
Ipsa videns me nunc Caelia, verus Amor."

60. ad Caeliam

Optarem fieri dives, sic dives ut ille
Croesus, et immensae regna tenere Asiae.
Post cernens hominum casus, et cuncta sub Orcum
Ire, quid optando talia discrucior?
5Divitias contemno tuas, rex Croese, tuamque
Vendo Asiam unguentis, flore, mero, choreis.

61. de Caelia et Speculo

Colligit in nodum dum pexos Caelia crines
Ad speculum, speculum talia verba refert:
"Quid me tam fixis, fixis miraris ocellis?
Fulgorem superat lux tua clara meum.
5Nota loquor: vitrea puer ille venustus in unda
Conspectus proprio lumine fata tulit.
Heu! quia saeva manes, tibi nec vis parcere, saltem
Parce mihi; tua me scrinia clausa tegant.
Occular aut tenebris, aut totum rumpar; amoris
10Non possum ulterius vulnera tanta pati.
Etsi non habeam sensum, tua gratia sensum
Exhibet, et calidae sentio pestis onus.
Dirigis huc quoties spectantia lumina, flammae
Succendunt inopi saucia membra mihi.
15Hic neque veridica spectaris imagine; namque
Opprimor, et vires non tibi reddo meas,
Sic te qualis ades, talem vis nosse? tui nunc
Aspice amatoris corda: ibi imago tua est."

62. de seipso et Amore dialogus

Quid me saeve tua laceras cum matre Cupido?
Non ego! (quid quereris?) nec tibi mater obest.
Tu tibi causa mali. vacuo dum pectore molles
Stant curae, fervens serpit in ossa vapor.
5Num frustra Cyprin veteres dixere? puella
Te cremat ignita cuspide; Cypris abest.
Numquid nullus Amor? nullus, sed forma nitorque
Pulcher Amor; roseae plena pharetra genae;
Spicula, solares oculi; manus alba, favillae;
10Et risus, Charites; verbaque, veris opes;
Aurea plectra, comae. tandem, ferit illa, tenetque
Illa arcum et flammas, nec mihi parcit, Amor?
Nil facis ergo? nihil, sed nudus talia pando.
Quid pandis? pulchri Caelia quicquid habet.

63. de Caelia et pictore

Se nudam aurato dum spectat Caelia panno,
Et picturatum tangere gaudet opus,
"Dic, ubi me, pictor, vidisti corpore nudo?"
Fatur, "ubi candens et sine labe femur?
5Dic, ubi crura, pedes, mammas et cetera membra,
Quae tam veridico scripta colore vigent?"
Sic pictor: "dubitas quid nunc? sum doctus ab illo
Qui tuus est vero corde fidelis amans."
Quo pacto illa refert, "me nudam vidit amator?
10Illius ex omni parte fugatur amor!"
Tunc pictor: "maeror pallorque illius et ardor
Ostendit, quantum sit tua forma decens."
"Si sum tam taetrica, et qui me sectantur amantes
Expallent, mitis cur ego pingor?" ait.
15Cui pictor, "placidum facies tua signat amorem;
Quod latet in tacito pectore nemo videt.
Saevitiam in pulchris si vis ostendere membris,
Pinge superciliis haec fera verba tuis:
I procul hinc, hospes: sum feta saevior ursa.
20Sum lapis, et qui me poscit, inanis erit."

64. de Amoris laudibus

In terris cum fulsit amor, cessere tenebrae,
Et magni visa est semita clara poli.
Tunc cessit torpedo gravis, cessitque veternus,
Pestis, et infelix grando, nivisque furor.
5Cesserunt Iovis horrendi vaga fulmina, cessit
Bellorum rabies, et Necis atra manus.
Asit amor, surgunt tenebrae, torpedo, veternus,
Pestes, grando, nives, fulmina, bella, neces.

65. de seipso

Flens veni in terras, et flens discedo, fuitque,
Dum vixi, fletus vita, dolor, gemitus.

66. ad Acanthidem

Quam bene tu mecum, volucris dulcissima, vivis!
Sat dulce eiusdem sortis habere pares!
Tu fixo in ramis visco decepta fuisti;
Decepta et visco praeda ego, praeda fui,
5Tu sola hic, sola; hic ego solus, solus amator.
Utque abeas optas, opto ut abire queam.
Tu viridi pluma atque innato murice tincta;
Me quoque, si nescis, tingit uterque color.
Spes viret, ostendit mea murex vulnera. ploras
10Tu libertatis tempora, tempus ego.
Te cavea includit lento de vimine texta;
Me claudit saevo in carcere saeva Venus.
Damnosas querulo mulces modulamine curas;
Heu! curas querula mulceo voce meas.
15Spina tibi nomen praebet; mihi spina dolorem
Iniecit lateri. tu gemis; ipse gemo.
Ambo infelices sumus, et sine sensibus ambo;
At tua sors nostra sorte beata magis.
Portio tota tibi cordis; mihi portio nulla
20Cordis adest. totum cor laceravit amor.

67. de Caelia

Nunc ubi Praxiteles? ubi Scopas, priscaque virtus
Illorum artificum? cuncta sepulta iacent.
Heu, doleo! nostrae quis marmore sculpet in albo
Pectora, quis fulgens lumen et ora deae?
5Erigere huic statuam et templum aedificare decebat,
Oblatas caperet pro Iove ut una preces.

68. de Caelia

Ferrum flamma domat, silicem domat unda, adamantem
Sanguis, at haec ferro durior et silice
Atque adamante: meo non igne, fluente nec unda,
Nec misso e venis sanguine se domuit.

69. de seipso et Caelia

Mirabar (memini). miranti Caelia dixit,
"Quaere alios tibi nunc, quaere in amore iocos.
Dum cribro fluvios captas et retibus austros,
Nil agis, utque fluens laberis unda miser.
5Nunc potes Ausonias aut Graias volvere chartas,
Dum tenera est aetas et labor ipse iuvat.
Nunc propera, dimitte faces, dimitte sagittas,
Floreat et studiis culta Thalia tuis.
Nosce diem. venient tristissima nubila, cumque
10Grata voles vitae sumere dona, fluent.
Ne cogare senex rideri aut tradere flammis
Quae scribis nunc sunt praecipitanda rogis."
"Vera licet referas," dixi, "tua candida forma
Efficit ut faciem cogar amare tuam."

70. de seipso et Cupidine dialogus

Aliger, invicta qui cuspide semper oberras,
Dic mihi, cur nudum te tua mater alit?
Nudo homines qui nostra petunt delubra. rubenti
Cur stant in dextra spicula? trado necem.
5Cur puer es? pueros facio quoscumque sagittis
Saucio sive volans ignibus uro meis.
Ventosas umeris cur fixit Iuppiter alas?
Est quovis levior flamine quisquis amat.
Cur tecum faculae? quia vivida corda fretumque
10Et iuga montosa et scrupea saxa cremo.
Caecus es an claro, dic, lumine? caecus amator,
Non ego. luce poli lux mea clara magis.
Pasceris ambrosia seu nectare? pascor amoenis
Blanditiis, risu et sedulitate ioci.
15Cur tibi pulchra parens? quia densos forma calores
Ingenerat, formae munere nascor ego.
Cur maris e fluctu prognata est mater? amator
Ut mota in salsis fluctuat unda vadis.
Dic tua num vilis domus an cultissima. nulla
20Tecta colo; hiberno sub Iove dego miser.
Dic, ubi stas cum lassa tuo sunt membra volatu?
Crede mihi, nunquam me levis ala vehit.
Pulchra suo imposuit me Caelia pectore, et ambo
Bella polo et terrae et bella minamur aquis.

71. ad Caeliam

Tota anima ex oculis mirantibus exiit. Argus
Ut fierem oravi, caecus at inde fui.

72. ad Hirundinem

Aequales ambo: tu stas signata cruore;
Quassa mihi exsucto membra cruore cadunt.
Tu defles Itylum; quid me nisi flebilis angor
Exsternat? lacrimis deperiere genae.
5Tu Philomelaeae loqueris dispendia linguae.
Ipse mea (ah demens!) fata necemque loquor.
Exoritur cum mane recens ex aequore Phoebus,
Conquereris; maesta tunc ego voce queror.
Erras, et circum, circum stridoribus imples
10Atria, sic circum strideo, et erro miser.
Heu! tua vita magis felix, nam tempora veris
Semper habes; veris tempora nulla mihi.

73. de Iove et Cupidine

Iuppiter, humanae captus fulgore puellae,
Aligero dixit talia verba deo:
"Fac mecum parili flagret nunc Caelia flamma,
Et nectat dulcis mutua vincla Venus."
5Huic Veneris proles ait, "mihi parce, favillae
Quas iaciam pro te pectora nostra cremant.
Quod cupis efflictim cupio; sum primus amator,
Et norunt fletus concava saxa meos."
Talia percipiens, alti moderator Olympi
10In puerum coepit conscelerare manus,
Ille sed, aeriis pennis confisus, in auras
Tollitur, et, pavitans fulmina, quaerit opem.
Hanc petit, et niveo se claudit pectore et ipsis
Luminibus, dicens, "hic ego tutus ero."

74. de Caelia et speculo

Ante suum ornatur speculum dum Caelia, dixit
Sic speculum: "speculo clarior ipsa tuo.
Quae pars neglegitur, pars illa decentior." alma
Caelia, "non utor te modo ut orner," ait.
5"Sum pulchra, ut dixit; cupio sic pulchra videri.
Quid pulchro in terris gratius ore viget?"
Subrisit speculum, iactanti et talia fatur:
"Ne credas dictis, facta superba, meis,
Nec tibi sic placeas. non est formosa puella
10Nec prudens, quae non sentit amoris opus."

75. de seipso dialogus

Viscera si calidis tua sunt exusta favillis,
Cur non, pulvereo funere mersus, obis?
Spiritus in gemitus si fluxit et aere gaudet
Liberiore, tibi qui movet ora sonus?
5Cor si praereptum, quo vivis corde? frequenter
Si ploras, cur non conteris ossa fluens?
Si percussit Amor saevo tibi vulnere pectus,
Cur non percusso in pectore vulnus habes?
Desine, quisquis ades, miseros sic laedere manes.
10Umbra mea est corpus quae regit, ipse obii.

76. de Caelia venante

Dum vaga venatur per nostros Caelia saltus,
Hanc cernens, subito Delius obstupuit.
"Cur hic errat," ait, "campis germana remotis,
Et iuga Parthenii linquit amoena soli?"
5Dum sic miratur, vertit sua lumina. Cynthum
Lustrat et hic vero est numine visa soror.
"Anne duas," inquit, "peperit Latona Dianas?
Quae consanguinea est ista vel illa? mihi?
Haec vadit passis, et passis illa capillis;
10Haec placet insigni pectore, et illa placet.
Nusquam tam similes toto sunt orbe Dianae;
Una stat effigies, unus utrique decor."
"Venantes ambae, verum, sed dispare praeda,"
Iuno ait: "haec homines conficit, illa feras."

77. ad Caeliam

Misisti florem. florem, mea Caelia, pronus,
Pronus in obducto claudo et adoro sinu.
Hesperidum cedent illi violaria, namque
Fissilis aurato vomere fiet ager.
5Illum irrorabunt oculi fluitantibus undis;
Pro molli Zephyro flamina pectus habet.
Donec erunt lacrimae, donec difflabit in auras
Spiritus hic, viridi flore virebit ager.
Semper ego flebo, semper suspiria fundam,
10Sub verno semper flos erit axe virens.
Si tamen arescet, condam sublime sepulchrum,
Nenia ubi imparili carmine talis erit:
Flos iaceo hic, crebro fletu confotus et aura
Vitali, effugi nec grave mortis onus.
15Quid tu, pulvereo quae stas sub cortice? velox
Vita magis tua (nunc gaudia carpe!) fluit.

78. de seipso et Venere

Dum Venus in triviis errantem quaerit Amorem,
Huic loquor, "errantis dic mihi signa dei."
Illa refert, "do signa. meus, meus ille protervus,
Audax et praeceps et sine lege puer.
5Blanditur cuiquam, cuiquam desaevit, abitque
Et redit, et quo vult fertur, ut aura volat.
Crine suo pulchrum caput et pulcherrima cervix,
Una nec in toto corpore menda manet.
Par color est igni suus, et sua lumina lucent
10Ut flammae. it nudus, nilque pudoris habet.
Arcum laeva tenet, super arcum dextra sagittam;
Circum umeros calamis plena pharetra nitet.
Non parcit matri, nunc hunc, nunc sauciat illum,
Et domat aethereos Tartareosque deos.
15Quin etiam rapidos armis immiscuit ignes.
Sic simul exscindunt arma simulque cremant.
Alloquitur quoties blando sermone vel ore
Purpureo arridet, damna dolosque struit.
Dissonat a lingua et verbis mens atra, nec ullus
20Tam prudens, quem non retibus ille tegat.
Basia lascivus praebet, sed labra venenum
Intus habent. sunt haec dulcia at usque nocent.
Dona libens offert. quaecunque haec dona, cremanti
Tincta face et Stygio tincta liquore, necant."
25Tunc ego, sublatis ridens clamoribus, inquam,
"Non procul hinc natus, Cypria diva, tuus.
Pectore sub nostro deus hic affigitur. alas
Perdidit, et, claudo stans pede, abire nequit."

79. ad Caeliam

Tres Charites. tribus una Charis conecteris, illae
Tres Charites teneant ut, dea, te Charitem.

80. de Caeliae flamma

Caelia dum teretem niveo sub pollice fusum
Torqueret, lateri staret et alba colus,
It linum in flammas. unde hic accesserit ignis
Ignoratur. ait serva, "cremavit Amor;
5Nam, dum corda nequit, quae sunt adamantina, miris
Insidians voluit lina cremare rogis."
Inquit anus, "lychni fuit haec scintilla propinqui."
Blanda sed augurium credidit esse parens.
"Aut haec," dixit, "erit fulgens regina, regetque
10Non fallor! terras et mare signa patent!,
Aut haec aeternum infiget tellure trophaeum
Ob formam. vivas!, filia, fulsit apex."
Talia dum referunt, telis armatus et arcu
Venit Amor. blandos sic dedit ore sonos:
15"Si, longe aspiciens, haec urit lumine divos
Atque homines, prope cur urere lina nequit?"

81. Caelia dormiens

Dum movet aura comas, dum fontis murmurat unda,
Sub placida hac pressit me modo valle sopor.
Quisquis ades, mollem, dum dormio, parce quietem
Rumpere: sum sacrae Caelia numen aquae.

82. Argus

Argus eram prudens, et habebam lumina centum,
Centum sed rapuit lumina Iuno mihi.
At, postquam pictum fecit sibi Caelia flabrum
Ex illis, oculos sentio, cerno magis.
5Invidet his oculis tellus et pontus et aether,
Quilibet et lucem vellet habere meam.
Si quando faciem tegit, aut si quando papillas,
Phoebe, tuam toto pellis ab orbe facem.
Depulso quoties diffunditur aere ventus,
10Sedulus accensam lampada motat Amor.
Hinc ego vivo et amo, tamen hac formidine turbor
Ne, sibi dum frigus captat, adurar inops.

83. de Caeliae balneo

Inclita laudatas peteret cum Caelia Baias,
Atque salutiferis membra lavaret aquis,
Vidimus eiectis undantia balnea flammis.
Miramur quid sit tantus et unde vapor.
5Quidam inquit, "simulac visa est hic Caelia nuda,
Hac cum rupe latens protinus arsit Amor."

84. de Caeliae floribus

Iam crescent albi flores, et fulgida crescent
Lilia, narcissi purpureaeque rosae.
Quisquis amas, gaude: crevit flos unicus, et, iam
Maturus, suavis munus odoris habet.
5Laetentur valles, campi laetentur et horti.
Quamquam saevit hiems, veris habentur opes.
Arridens, albos flores et lilia fundit
Caelia, narcissos purpureasque rosas.

85. ad cicadam

Tu felix cantas molli sub fronde, cicada,
Ipse queror durae virginis ante fores.
Ros tibi dat vitam, mihi vitam fletus; adurit
Aestatis non te fervor, aduror amans.
5Tu quocunque libet volitas, ego carcere claudor;
Garrula tu fundis carmina, funus ego.
Tu vernis zephyris et leni flamine gaudes,
At mea succendit fervidus ossa calor.
Tu nimis exsultas, ego caeco vulneror arcu;
10Tu dives, sic est sors mea, pauper amo.
Hoc tantum similes, similes sumus ambo: querente
Voce peris, pereo voce querente miser.

86. de Cupidine

Fallitur, esse deum qui magnum dicit Amorem:
Qui deus est, bonus est; hic maius usque necat.

87. de seipso dialogus

Cur sic exardes? nascenti afflavit amores
Torva Venus; Veneris flammea regna sequor.
Quae tibi, dic, mater? fletus. pater? impius ardor.
Quae nutrix? gemitus. quae domus? urna silens.
5Quo lacte es pastus? spe cassa et cortice et Euro.
Quis docuit linguam promere verba? furor.
Qua veste obtegeris corpus? patientia corpus
Obtegit. hic quaeris quid modo? quaero necem.
Quid garris? taetricae pallentia funera mortis.
10Ut vivis? miseri ut vivere in orbe solent.
Num sic semper eris? semper. quae causa doloris,
Dic, tanti? solus causa malignus Amor.

88. de Caelia et Cupidine

Flebat Amor, matremque suam quaerebat. at ipsa
Ut visa est vultu Caelia pulchra suo,
Ipsam appellat Amor matrem; sed Caelia torvo
Lumine ait, "non sum mater." Amor rubuit.

89. de sua pictura

Pingeret ut tenui in tabula mea corpora pictor,
Coeperat a membris pingere membra meis;
Sed, quoniam absumpto nisi pallor stabat in ore,
E populo unus ait, "sit tibi pallor opus."
5Approbat, et tenuem pallenti chromate formam
Pingebat. "cur non," dico ego, "pingis aquas?
Cur non et flammas? cur non suspiria? cur non
Hos gemitus? haec sunt quae mihi damna nocent."
Ille autem, infausto cernens me vivere fato,
10Pinxit in ardenti corpus inane rogo.

90. de Caelia et speculo

Pectine formosos concinnans Caelia crines,
Consuluit speculum, quae sibi forma foret.
Respondit speculum, "quid tecum fulgor honosque,
Si fugis Idalium tam pudibunda torum?
5Accedent anni, quibus istaec fugerit aetas,
Et quibus urenti non eris apta ioco.
Vive hodie: cras nimbus erit, cras nubila surgent,
Impelletque tuam dira procella ratem.
Conteris aetatem viridem. non vivitur apte
10Hic, ubi non laetus dona ministrat amor.
Quid tibi concessus decor? utere tempore: virgo
Casta nimis dici virgo sepulta potest.
Omnia mutantur. quoties mutata dolebis,
Et dices, heu! cur dura in amore fui?
15O quam saeva tibi, cur perdis praemia formae?
Forma quid est, fructum ni sua dona gerunt?
Nunc propera, dum vernat humus, dum lilia florent:
Haec, non maturo tempore lecta, cadunt.
Nunc propera, infelix; vertuntur tempora circum
20Et redeunt, sed tu non reditura peris.
Cui non hoc notum? vita haec ni pulveris umbra,
Vita nihil. caelos suscipe, amore calent.
Quid sit amor, nescis. res est dulcissima. disce,
Disce tua sapiens utilitate frui.
25Cur natura dedit quae dona relinquis, et illa
Quam peccas! homines mille relicta necant?
Lenta manes, nec credis, inops. inscitia tanti
Causa mali. gaude. saeva moraris. ama.
Hoc, hoc consilium tibi do, do, Caelia; dumque
30Me spectas, speculi haec verba loquentis habe."

91. ad Amorem dormientem

Dormis, saeve puer, sed non tuus arculus; ignem
Suscitat, et vigili lampade corda cremat.

92. ad Caeliae imaginem

Tristia solaris praecordia, dasque quietem,
Cum cerno vultus, picta tabella, tuos.
Contra illa infestat me totum, spernit et odit,
Et, quam formosa est, tam ferus urit amor.
5Si tibi lingua foret, proferres verba, sed illa,
Ora potens miti voce movere, silet;
Et, quamvis sileas, tu dicere verba videris,
Et mulces fletus, saevius illa tumet.
Annuis, ingredior quoties, reddisque salutem,
10Illa, negans, solum dicere novit, "abi!"
Laeta manes, mecumque sedes immobilis, illa,
Mobilior sicca fronde, superba fugit.
Te crebro ostendis, crebro latet illa; querelas
Tu vanas audis, surdior illa freto.
15Estis inaequales cunctis in rebus, et ambo
Dispariles, sed vos res facit una pares:
Illa ab amore procul, quia vitae munera nescit,
Emoritur, tenebras tu quoque mortis habes.

93. de Caelia et Cupidine

Armatur telis puer aliger, accipit arcum,
Et ruit in dominam cum face. laetor ego.
At domina ut torsit sua lumina, diffugit ille;
"Non te (parce, precor!), cor peto amantis," ait.

94. de seipso, Morte et Cupidine

Dum mea lingua vocat Mortem, Mors advenit et, "quid
Vis?" ait. "hoc cupio," dico ego. "caede caput."
Falcem aptat collo, caedit; nec caeditur ulla
Vena, nec elapso membra cruore cadunt.
5Miratur Mors; ipse tremo, ceu canna palustris
Cum quatitur rauco saepius acta Noto.
Vidit ut id, summo dilabitur axe Cupido,
Et dicit, "non hic ense perire potest.
Si quissem hunc ferro seu tristi abrumpere flamma,
10Hoc arcu quoties occubuisset amans!
Ossibus hic tantum dolor est et pallor et ardor,
Pulchra sed eius habet Caelia pulchra animam."

95. de Caelia et Papilione

Papilio, fulgens dominae dum lumen oberrat,
Carpit et a teneris oscula grata genis,
Occidit. ante tamen nigrum quam viseret Orcum,
Dicitur haec surdis verba dedisse notis:
5"Ecce! hominum quae mille domat, quae mille deorum
Pectora, me manibus, quae modo fama, necat!"

96. ad lectorem

Si molles elegos et vana epigrammata texo,
Non mirum: mollis, tu quoque vana facis.

97. de seipso et Caelia

Ut movit crines ventoso Caelia flabro,
Accessere ipsi frigora, flamma mihi.
Hoc mirum: in glaciem duram convertitur illa,
Quae nunquam aestivo sole liquere potest;
5Ipse cinis fio. sed qui me novit amantem
Apposuit cineri subdita verba meo:
Caelia, frigus amans dum percutit aera pennis,
Fit glacies; miser hic frigore adustus obit.

98. ad Gasparem Angerianum

Desine sollicitis vitam producere curis,
O pater, et quae sunt tempora nosce: fluunt.
Iam, rude donatus, requiesce, atque otia quaere.
Clarus es, et docta Pallade factus eques.
5Undique laudaris. novit Campania fasces
Tota tuos, dives Daunia et Aprutium,
Et norunt Calabri dulcisque Neapolis, omnes
Lucani. reliquum nunc tibi tempus habe.
Quo fluis? optando cruciaris, et omnia venti
10Conculcant. satis est vivere. vive hilaris.
Dum maiora petes, aderunt nec vota, dolebis,
Aegraque crudelis viscera spina premet.
Cernis ut acris hiems tumeat, freta concitet ater
Africus? ingrati iurgia linque fori.
15Est urbs Hirpinis Arianum in collibus. illic
Roberta ex Guisio sanguine nata parens.
Illic laetus ager, domus illic grata, virensque
Hortus, et ex omni vinea parte ferax.
Gaudia diffugiunt. illuc secede; tuumque
20Dilige sic natum, natus ut ipse patrem.

99. de suis studiis

Quid sit libertas novi: mea grata voluptas,
Dum vigilet studiis parva lucerna meis.
Hoc iuvat, an visam reges regumque triumphos,
Et stabo ante tuum, dives inepte, torum?
5Quis te ferre potest nisi demens? ferre tumentes
Qui norunt fastus, limina magna terant.
Hic mihi grata quies, et, quamvis saeviat Auster,
Enitet exiguo iam meus igne focus.
Pulso chelyn digitis, et dulcia carmina canto,
10Carmina quae possunt saepe movere deos.
An mea languentum conturbant gaudia morbi,
Iurave clamosi litigiosa fori?
Hoc melius quam ferre tuas, plebecula, sordes,
Irarum et pleno corde redire domum.
15Ite, alii, in bellorum acies, in proelia, in hostes.
Tuta magis sunt haec castra: cruore vacant.
Hinc procul ambitio, procul hinc vesana cupido,
Rugaque turbatae frontis et ira procul.
Conscia mens recti fida est custodia, dumque
20Nil obsim, mea quo membra pavore trement?
Tota ruat caeli moles, non terreor. ipsa,
Ipsa ruant in me fulmina, laetus ero.

100. ad Caeliam

Nunc vivo et vivis; vivi iungamur amantes,
Et laeti in media simus uterque rosa.
Gaudentes vivunt; blandos excludet amores
Et dulces lusus taetra senecta, obitus.

101. de Caeliae venatione

Dum custodit agros canis, et loca pervia cingunt
Fila plagae, et flatu cornua plena sonant,
Dum ferit aerias clamor venaticus auras,
Exsilit exserto dente protervus aper.
5Nunc hac, nunc illac ceu fulmen perfurit, atque
Contra illum quisquam comminus ire pavet.
"Formidatis?" ait Mavortia Caelia. vestes
Complicat, effusas aptat in aure comas,
Flectit equum in gyros, stringit venabula dextra.
10Ille ferox dominae concidit ante pedes.
Obstupuere omnes. tunc quidam, "non ego miror
Nec stupeo, ferro si fera caesa fuit.
Ecce! potest oculis pulchris et pectore pulchro
Armatos homines et laniare deos!"

102. mittit corollam ad amicam

Floribus intextam diversis mitto corollam,
Quam feci manibus nunc tibi, vita, meis,
Ut cingat flavos crines, et tempora circum
Fulgescat. tepidi munera veris habes.
5Sunt hic (ecce! vides) ridentia lilia, pulchri
Narcissi, atque tuae pulchrae, hyacinthe, comae
Necnon Idalio maculati sanguine flores,
Atque alii, tellus quos modo feta tulit.
Si quaeris, "donum quid vult sibi tale?" corolla
10Ut viret haec parvo tempore, forma viret.

103. irascitur amicae

Ecce! tumet forma praestanti Caelia, statque
Insigni crine et fronte nitente ferox.
Praeteriens humili si dico voce salutem,
Non audit vocem, nec mea damna videt.
5Rideor, infelix. anni, properate, diesque,
Acceleraque tuos, curva senecta, pedes.
Finde genas sulcis, et canos effice, tantus,
Tantus ut ex illo corpore fastus eat.

104. ad Caeliam

Ne fide humanis, mea Caelia: cuncta creata
Sunt nihil, et nulla cum ratione fluunt.

105. de seipso et Cupidine dialogus

Cur sic expalles? ubi nunc color igneus, artus
Qui tibi, si memini, condecorabat, Amor?
Dic, ubi labentes humana in corda favillae?
Unde fugis? tua cur membra pavore tremunt?
5Dic, ubi sunt alae atque arcus? ubi tela, pharetrae?
Non ille es, genuit quem Venus orta salo?
Ipse fui quondam deus, et caelestis et ingens,
Quem peperit gratis fluctibus orta parens.
Nunc paveo et fugio, nam me superavit amantem
10Quae nata est damnis unica forma meis.
Dic, non solus habes, non solus numen amantum?
Numina quid prosunt? saucius, ecce, vagor.
Quis te prae grandes iaculatur fortius ictus?
Una dea est, homines quae ferit atque deos,
15Et non est illi sicut mihi debilis arcus,
Qui non transmissa cuspide vulnus agit.
Dic, quibus haec armis te tantum exterruit hostem?
Arma quibus vicit me modo nullus habet.
Illa oculis, oculis armata potentibus audet:
20Intuitu ex umeris excidit ala meis.
Arcum colloquio fregit, risuque pharetram,
Pallorem membris facta proterva tulit.
Exibat leni qui dulcis anhelitus ore
Surripuit mentem, surripuitque facem.
25Defeci infelix. mihi damna nigrumque colorem
Iniciens rapuit cuncta decora vides.
Ergo vacas, et nostra silent incommoda, statque
Tutus amans? per me qualibet ire potest,
Sed manet in terris quae me confixit et ussit.
30Dic, quae? nota tibi Caelia? nota: necat!

106. de tabella combusta

Assumptam lychno simul ac videt esse tabellam,
In qua picta meae lumina erant dominae,
Incusat lychnum pictor. cui sic ego, "demens,
Falleris; ipsa suo lumine adusta fuit."

107. de Caelia et aura

Lactea fulgentes dominae per colla capilli
Pendebant, quos dum prospicit aura, refert,
"Quam pulchram aspicio frontem! par illa dearum
Frontibus. accedam? quis vetat? ecce, patet."
5Haec simul ut dixit, veloces excutit alas,
Coepit et in nivea fronte movere comas.
Illa tamen motos crines astringit in orbem,
Increpat et Zephyri saevaque flabra Noti.
Aura sed institit, quae, dum turbare capillos
10Non potis est, labris haeret, et ora subit.
"Hic, hic laetor," ait, "nam dulcia basia carpo,
Basia spiritibus basia digna meis."
Dum sic laetatur, dum sic sua gaudia iactat,
Occidit in casto facta beata sinu.
15Hanc Venus in medio locat aere, condit et urnam,
In qua sub tali carmine nota cubat:
"Aura in amore fui felix, nunc sum nihil aura,
Sic fiet quae stat Caelia saeva nihil."

108. ad Caeliam

Luce tua ipse calens, timeo ne maximus ignis
Sic calor hic terras et maris urat aquas.

109. caelo comparat amicam

Septem errant ignes per caeli mobilis axes;
Septem etiam illa suo in corpore signa tenet.
Ostendit gelidos vultus argentea Phoebe;
Illa suum intextum de nive pectus habet.
5Mercurius linguae decoratur dotibus, illa
Eloquio dulci saxa fretumque domat.
Apparet cum mane Venus, cum vespere; et illa
Utroque apparet tempore, clara magis.
A liquidis veniens Sol praeclarissimus undis
10Enitet; illa suo, cum venit, ore nitet.
Fortior armato Mars milite surgit; et illa
Fortior armato milite surgit atrox.
Iuppiter, aspiciens, cum terra pacat Olympum;
Cum caelo, aspiciens, illa serenat humum.
15Curvatur senio tristis Saturnus; et illa,
Pulchra satis, tantum moribus exstat anus.
Quicunque ergo meum non unquam vidit amorem,
In caelum attollas lumina, doctus erit.

110. ad citharam

Te pulso digitis, et curvo pectine pulso;
Me pulsat saevo verbere saevus Amor.
Tu cincta es nervis; mea sunt religata catenis
Pectora. dulce sonas carmen; at ipse queror.
5In medio stant bina tibi, stant vulnera; pectus
Mille meum quassant vulnera, mille faces.
E buxo contexta nites; ego pallidus umor
Tabeo, et in vilem respice! vertor humum.
Cum pulsaris habes animam, nam membra resultant
10Spiritibus; tecum mortuus ista loquor.

111. ad Caeliam

I, lege nunc florem. si floris praeterit aetas,
Non florem at sentes vae tibi! cana leges.

112. de Caelia et Cupidine

Caelia conspicuos ornarat flore capillos.
Captus Amor pulchri floris amore refert,
"Da mihi, diva, tuum florem." "do," Caelia, "florem,"
Inquit, "Acidalias si dabis ipse faces."
5Accipiens florem, puer hic sua tradidit arma.
Sic Amor it laetus flore, puella face.

113. de absentia amicae

Hic, ubi sum, mites aurae, felicis et horti
Sunt hederae, et lauri, Phoebe decore, tuae.
Hic lassus recubat Boreas, hic otia litus
Incitat, et somnos, dum silet unda, facit.
5Commoda Parthenopes hic balnea, veris et ampla
Rura, ubi perpetuo flore nitescit humus.
Sed, quoniam dulcis procul exstat Caelia, mitis
Aura fugit, sentes et meus hortus habet,
Frigidus insurgit Boreas, et litora fluctu
10Curva sonant, vigili cedit ab ore sopor.
Nil hic Parthenopes, sed inhospita saxa Lycaei
Aspicio. hic illa, hic sit modo, divus ero.

114. ad Caeliam

Qui spuma exortam Cyprin, qui Cypride Amorem
Dixit, non vidit quam tua forma nitet.
Obvia tu quoties fis nobis, una nitenti
Aspectu exoritur Cypris et unus Amor.

115. de seipso et Cupidine dialogus

Cur veheris curru nec pennis, alme Cupido?
Sum fessus; pennas non habet ala suas.
Non meus hic currus, sed matris. Cerno columbas
Purpureas. tales dat mihi mater aves.
5Advehor his avibus. sed postquam lassa columba?
Advehor a gemino passere laetus Amor.
Qua veheris volucri cum lassus passer anhelat,
Nec potis est pennis se mage ferre suis?
Caelia tunc passer, tunc Caelia pulchra columba,
10Caelia tunc albus cycnus et albus Amor.

116. ad pictorem

Dele opus hoc, pictor, duplici ne Caelia flamma
Nos urat. picta et viva dat ore faces.

117. de Caelia cupiente auram

Aestiva recubans sub quercu, Caelia dixit,
"Nunc vellem afflatus, mobilis aura, tuos."
Confestim a nostro pelluntur pectore flabra,
Aura fit ex illis, motat et aura comas.
5Caelia laetatur vento, sed dicit, "ut ignis
Fervet, et urentes cerno venire rogos!"
"Ne mirere," ait aura, "tuus me mittit amator,
Et magnus fluit hic corde calente calor.
Sed miror quare nunc poscis frigora, totas
10Sueta tenere hiemes, sueta tenere nives."

118. de sua poena immutabili

Dic, ubi Thebarum portae, Babylonis et alta
Moenia? Romanae, dic, ubi sceptra togae?
Herba tegit Troiam, Graias tegit herba Mycenas
Nec credis montes hic, ubi campus, erant.
5Quod secat Europam et Libyam mare vomer arabat,
Nexaque cum Brutiis Trinacris ora fuit.
Ecce, hominum steterant ubi quondam tecta, ferarum
Nunc lustra urticis obsita cerne! iacent.
Quot maria atque lacus tellus absorpsit? et ipsa
10Quot titulos tellus, quot laceravit opes?
Atteritur digitis aurum dum fertur, et undae
Saxa cavant, mutant flumina curva vias.
Inscribunt Pario reges sua nomina saxo;
Nomina cum saxis sunt peritura suis.
15Omnia sub magno tandem vertuntur Olympo.
At mea in aeterno poena dolore manet.

119. de Venere et Cupidine

Cypris ait nato, "da flammas, Caelia friget."
Natus ait, "flammas possidet illa meas."

120. de pulice

Pulchra pulex tenerae penetrat dum membra puellae,
Clamque subit niveum dente premente femur,
Comprimitur digitis, et nigro clauditur Orco,
Sed dedit hoc illi distichon alma Venus:
5Mortuus hic iaceo, sed non hic mortuus: ardens
Dum premor albenti pollice, vivo pulex.

121. de Caelia et Cupidine

Dum legit ungue rosas et candida lilia dulcis
Caelia, de lectis floribus exit Amor.
Vidit ut hoc, subito excussa est terrore parumper;
Mox, confisa suis viribus, haec loquitur:
5"Nondum nude, manes? nondum me linquis inermem?
Num nequeo fronti carpere serta meo?"
"Quid cruciaris?" ait deus ille. "sopore quietus
Qui stabam accusor? quis vetat ista tibi?
Sive rosas mavis, seu mavis lilia, sume,
10Sume impune, tuus talia fundit ager."
His dictis, serto nectit florente capillos,
Et, spernens nudi numen Amoris, abit.
Invidet ipse puer, potis et nec ferre, "triumphus
Non erit unius," dixit; "adibo." volat.
15Illius agglomerat se serto et crinibus, atque
Ambo summa homines impietate necant.

122. de Caeliae fulgore

Fulgida sat lunae lampas, sat fulgida lampas
Stellarum, et lampas fulgida, Phoebe, tua.
Fulgidior certe mea Caelia lampade lunae,
Lampade stellarum, et lampade, Phoebe, tua.

123. de sua metamorphosi

Conspicua in specula dum staret Caelia, dixi
Luminibus dixi talia verba meis:
Dum licet, et vobis haec lucent signa, videte.
O quantum est unam posse videre deam!
5Mirentur gemmas alii, mirentur et aurum;
Cum gemmis, cum auro quid mihi? laetor, amo.
Nunc habeo Croesi gazas, et Lydia quicquid
Fundit humus, quantas Crassus habebat opes.
Ferte illuc animos, ferte illuc corda; sub illa,
10Non mecum, cupio vivere: numen habet.
Haec dum iussa oculi expediunt, immobilis illic
Factus ego, in lapidem vertor et addor humo.
Hinc data fama mihi; nam turbae dicor eunti:
Hic lapis, hic quondam mollis amator erat.

124. ad Amorem

Quis tibi tot flammas, tot tela ministrat? amoeno
Caelia dat flammas pectore, tela oculis.

125. de Caelia et flore

Dum pulchrum hamatis florem mea Caelia spinis
Eligit, atque nova contegit arte comas,
Flos ait, "abruptus si sum semel arbore, grati
Cum venient veris tempora, rursus ero;
5At tua lanificae mutilant si licia Parcae,
Non redit ex atro pulvere frontis honor."
Illa refert, "grati non florem veris eundem,
Sed similem, video, tempora ferre solent.
Sic ego cum fuero tenues dilapsa per auras,
10Aequalem, non me, forte videbit humus."
Flos inquit, "nunquam si reddunt Fata iuventam,
Cur temnis quae dat munera dulcis amor?
Sic numerasse dies, si funus sentiet atrum,
Maerebit. tradent saecula nulla parem."

126. de Caelia et Cupidine

Caelia sub querna captabat fronde quietem,
Quam simul ut vidit currit amator Amor;
Dulciaque e labris dum carpit suavia, somnus
Evolat, illa gemit, lumina pandit, ait,
5"Quis me pressat?" Amor, dulcedine captus, abire
Dum nescit, capitur, fit nova praeda, dolet.
Donec det pretium, ceu pignus linquitur ala.
Nunc illa auratos ventilat ala comas,
Et quoties mitis renovatur ab aere ventus,
10Ipse miser toties igne calente cremor.

127. de suo amore aeterno

Tempore tecta ruunt praetoria, tempore vires,
Tempore quaesitae debilitantur opes.
Tempore vernales flores, argentea et arent
Lilia, praefulgens tempore forma fluit.
5Tempore montani lapides, et tempore virtus
Occidit, et regum tempore defit honos.
Tempore mutantur cineres in saxa, peritque
Tempore fama, perit gloria, nomen abit.
Vertitur in senium tellus, et tempore montes
10Deficiunt, aequor tempore perdit aquas.
Tempore fit caelum variabile, tempore Phoebus
Luce caret, scriptum tempore marmor obit.
Tempore durities, decedit tempore livor,
At meus heu! nullo tempore cessat amor.

128. de culica

Non sinit ipse culex placidos me carpere somnos.
Credo equidem, in culicem se modo vertit Amor!

129. de Caelia et Cupidine

Cum saeviret hiems, et Caelia posceret ignem,
"Maximus est ignis femina," dicit Amor.
Illa refert, "nullum, nullum dat flamma calorem,
Sunt magis haec Scythica frigida membra nive.
5Tange manum. quam friget!" Amor: "te tangere nolo,
Ne sis causa meae mortis, et igne cremar."

130. de Caelia et pictore dialogus

Dic, cuius facies tam miro picta colore?
Haec facies miro picta colore tua.
Dic, quare expressa est ita clauso lumine? parce;
Non potui: totum flamma fuisset opus.

131. ad somnum

Non potui tunc, Somne, mori? da, Somne, quietem
Talem iterum. brevis, o quam brevis illa fuit!
Hoc saltem liceat, si gaudia vera negantur.
Est aliquid, similis dum subit ossa sopor.
5Illae, illae tenebrae tribuerunt undique lucem:
Lux tribuit tenebras; lux tenebrosa, vale.
O quales, quales mammas, o qualia crura,
Quale femur tetigi! nil ego voce loquor.
O pudet, et quae sunt dulcissima iure silentur.
10Cur sileam? totus fervet amore polus.
Lassi ambo postquam requievimus, oscula labris
Mille illis data sunt, reddita mille meis.
Somne, veni, sed qualis eras, cum talia vidi.
En, satur et potus lumina claudo. veni.

132. de Cupidine et seipso

Cum vidisset Amor mea corpora nuda nec ulla
Vulnera, "num noster non ferit arcus?" ait.
"Num ventosa mihi sunt tela, nec illa cruorem
Educunt? nulla hic plaga cruoris adest."
5"Desine mirari," dixi. "tua tela sat urunt,
Sat feriunt; alter me tamen urget Amor.
Illa, illa aetherea quae fronte superbit, Amoris
Regnum habet, et sola vulnera luce facit."

133. de Caelia et somno

Vidit ut herboso prostrata in gramine membra
Somnus erae, prope fit, gestit adesse, refert,
"Grata haec (aspicio), formosa haec; angor et uror;
Irruerem, sed me cogit abire timor,
5Excita ne surgat, vinclisque coercear et sic
Torquear. hinc, timor, hinc effuge! vincit amor."
Haec dicens, ori vibrantibus oscula linguis
Ingerit, aethereas carpit anhelus opes.
Non contentus adhuc, complexibus utitur arctis,
10At tamen, amplexus sensit ut illa graves,
Desilit attonita, et socios vocat. effluit illinc,
Illinc alatus, ceu levis aura, Sopor,
Et, procul existens, fatur, "requiesce sub umbra.
Oppressi corpus qui tibi, Somnus eram.
15Hoc tamen admoneo, vivas feliciter et nunc.
Cras quid eris, nescis. gaudia carpe: fluunt.
Ut fugi ex oculis ego nunc exclusus apertis,
Sic fugis ipsa. mihi, si mihi credis, ama."

134. ad Cupidinem

Si tua castra sequor, cur me crudeliter uris?
Parco tibi: nescit iura modumque puer.

135. de seipso et Caelia

Sum cinis in gelidis tumulis, sum vivus, amator;
Sum maestus, laetor; sum sine voce, loquor;
Et locuples et pauper amo; spe nutrior, exspes;
Et mando chartis carmina, mando notis;
5Terra mihi colitur, tumidis et mergor in undis;
Sum saturo et farto ventre, premorque fame;
Haurio fontis aquas, et anhelis faucibus haeret
Sicca sitis; video, lumine cassus, iter;
Hic moror, atque etiam hinc propero; miser audio surdis
10Auribus; includor carcere, liber eo;
Ora madent lacrimis, et rident ora; profundos
Corda cient gemitus, corda perussit amor.
Torqueor infelix ex omni parte, sed una,
Una mihi semper, semper iniqua mihi.

136. ad corollas

Ante fores madidae sic, sic pendete corollae;
Mane orto, imponet Caelia vos capiti.
At cum per canam cervicem fluxerit umor,
Dicite, "non roris, sed pluvia haec lacrimae."

137. de Caelia et Cupidine

Pelliciam induerat se frigens Caelia vestem.
Inquit Amor, "calido me tege, quaeso, sinu.
Canet humus nivibus, stridens aquilonibus imber
Saevit. eo nudus. respice: membra tremunt."
5Illa, "libens faciam, sed primum pone sagittas,
Pone arcum." abiecit protinus arma puer.
Illuc ingressus, subito se fovit amictu.
"Perpetuo hic utinam vita daretur," ait.
Mox paulo tantum sensit sub tegmine frigus,
10Ad Paphon ut celeri fugerit inde pede.

138. flos

Flos ego qui venio sum nuntius. alloquor: hora
Fulgorem una meum praeripit, una tuum.

139. de seipso et Cupidine dialogus

Tu, solitus quondam caelo gaudere nitenti,
Quid facis hic nudus? nudus amator; amo.
Frigora non brumae sentis? ego torreor. ala
Cur non ex umeris pendet? adusta fuit.
5Non arcum pictum, pictam non cerno pharetram.
Non mirum: maius tu quoque vulnus habes.
Quis tibi cor miserum, quis sensus abstulit imos,
Fregit et ingenii florida dona tui?
Ergo sumus tristes ambo? sumus ambo sub uno
10Vinclo? unum vinclum pressat utrunque, vides.
Credebam ipse meum te cor fixisse sagittis.
Falsus eras. quemnam fixit inermis Amor?
Cum tibi visa fuit quae sole nitentior exstat
Caelia, in illius pectore clausus eram.

140. de Caelia navigante

Navigat aurata dum sollers Caelia navi,
Neptuni et laeto lumine regna videt,
Cantabat (memini), stans celsa in puppe facesque
Iniciens undis, talia pulcher Amor:
5"Ussimus ambo polos, nunc urimus aequora, flexo
Ipse arcu, haec oculis et miser urar ego!"

141. de pictore et Cupidine

Pingeret Idalium in tabulis cum pictor Amorem,
Pictori inquit Amor, "me male pingis, iners.
Non sum pennatus, pharetram nec gesto nec arma,
Nec manus accensas ventilat igne faces.
5Pallentem et maestum pingas, si pingere me vis
Ora gemant, madeant fletibus ora meis."
Cui pictor, "quid aves ita pingier?" "amplius," inquit,
"Non sum Amor; illa, illa est Caelia pulcher Amor."

142. de seipso et Caelia

Quaerebat lucem exstincto dare Caelia lychno.
"Quid quaeris lumen?" dico ego, "lumen habes;
Sole magis fulges." ait illa vaferrima, "quod nunc
Quaero mihi potis es tradere, namque cales."
5"Ecce, adsum," refero; "immensam de corde favillam
Excute." respondet, "tu sine corde manes."

143. de Caeliae nive

Transibam, frigens. vidit me Caelia, risit,
Et mea compressam iecit in ora nivem.
Non nix illa fuit, rapido sed qualis ab Euro
Arentes calamos urere flamma solet.
5Tunc arsi infelix. sunt haec miracula? possunt
In media fieri flammea tela nive?
Credo equidem, densas potuisset adurere nubes,
Cumque pruiniferis aequora fluminibus.
Pone arcum; pudeat te flammas ferre Cupido.
10Hoc numen verum, hoc: corda cremare gelu.

144. ad Caeliam

Fervet aquis aequor, ventis impellitur aer,
Et furit accensus Sicelis Aetna rogis.
Heu! simul haec nostro mala sunt in corpore: fletus
Fundit aquas, gemitus flamina, corque faces.

145. de seipso dialogus

Cur gemis? uror amans. urit quae flamma? puella
Sit quaevis, animos abstulit una meos.
Dic crines. flavos. oculos. nigrore coruscant.
Cervicem. mira est. labra. corallina habet.
5Dic faciem. Venerem venatricemque Dianam,
Posset et aequoreas exsuperare deas.
Quanto haec ingenio? caelesti. pectore quanto?
Procero. atque umeris? ampla. benigna? nihil.
Albicat? illa nivem et candore coagula lactis
10Vincit, nativus tingit et ora rubor.
Pinguis an exilis? manet inter utrumque. mamillae?
Turgidulae, quibus o basia milia darem,
Nec satiatus adhuc, illic me perdere vellem.
Contingant, precor, o talia fata mihi!
15Cetera dic. novit quis cetera? vestis opacat,
Nec fas illa loqui, quae meliora puto.
Texere scit? sollers tela superatur Arachne,
Penelope fuso, provida Pallas acu.
Scit Musam et Phoebi citharam? cum cantat habetque
20Plectra manu, dici Calliopea potest.
Nunc nosco. illa potens est Caelia. desipis, amens!
Desipio? hoc nosco: cor necat illa meum.

146. de Iove

Fit cycnus, taurus, satyrus, fit Iuppiter aurum,
Ob Ledam, Europen, Antiopen, Danaen.

147. de Caelia et Cupidine

Caelia candentes ferro cum raderet ungues,
Infecit laeso pollice sanguis humum.
Hoc ut vidit Amor, "nolito huic fidere," clamat;
"Impegit (vidi) vulnera saeva tibi."
5Nondum finierat voces sua lingua, per auras
Cum volat, et dominam fit prope, et haeret humo.
Clam, clam diffusis intingit spicula guttis,
Et dicit, "nunc sum fortis et asper ego."
Inde ubi se niveis adduxit in aera pennis,
10Villarum et summo in culmine sedit atrox,
Incepit maria ac terras exscindere, tuta
Nec fuit ex illis ictibus aula Iovis.

148. de seipso et speculo

Cernebar vitreo in speculo, et mecum ipse querebar
Quod tam praecipiti curreret hora pede.
Ingemui, et, vitae memorans dispendia, flevi,
Et dixi, "evadam, qui modo cerno, nihil.
5Non sum sicut heri, paulatim mutor, et, anni
Dum serpunt, faciem ruga senilis arat."
Haec ego dum surdas nequicquam vanus ad auras
Proferrem, speculi dixit imago mihi,
"Quod nihil appellas requies tranquilla malorum.
10Certe illud peior mors tibi morte manet,
Nam stantis, dum fles, aetatis labitur umbra,
Et quae non captas gaudia, perdis inops.
Incipe, sic sapies; dubium nec differ in annum.
Si potes optati munus amoris, ama,
15Ut moriens dicas, ego vixi. nubila terge;
Sic tibi perpetui tempora veris erunt."

149. de Caelia et seipso dialogus

Quid spectas? specto tua lumina. quid tibi nostra
Lumina vis? nostrum surripuere animum.
Miror. Vera loquor. radios iaculantur et ignes,
Perque mea accedunt lumina, abitque animus.

150. de seipso et aura

Cantabam in silvis, "aura o Zephyraea, calores
Excute ab attritis artibus." aura venit.
"Quid me poscis?" ait. "non sunt mea flamina tanti.
Aspice, quam parvo murmure parva feror!
5Det licet afflatus Boreas, det Nereus undas,
Non possem ardores attenuare tuos."
Fontano mulcens ego tunc incendia fletu,
Dixi, "infelici quis mihi tradet opem?
Haec, roseo spirans cursu, sic asserit ignes.
10Si vult, exstinguet Caelia tota gelu est."

151. de Caelia convalescente

Cum mea ferventi langueret febre puella,
Purpureo et starent candida membra toro,
Induit invisum Mors lurida protinus ensem,
Et petit infestis aurea tecta rogis.
5Irruit, at, postquam vidit sine labe papillas,
Et quales profert flava Minerva oculos,
Obriguit retroque dedit vestigia, et inquit,
"Non haec Lethaeam digna subire ratem."
Sic fata, infernas pudibunda recessit ad umbras,
10Ausaque sic nigro verba tonare Iovi:
"Quaecunque aethereo sub regno regna morantur
Sunt nostra; una, precor, Caelia morte vacet."
Annuit hoc Pluto. facta est dea, et ilico cedunt
Nubila, et intonsus dat quoque Phoebus opem.
15Sperandum est, postquam Mors importuna pepercit,
Facta dea, ut nostras audiat illa preces.

152. ad Caeliam

Mors mihi dat vitam, mihi mortem vita, sed omni
Vita mihi peior morte: dolenter amo.

153. de seipso et Cupidine

Postquam picta fuit facies mea, protinus arcum
Sumpsit Amor, pictam contudit et faciem.
"Quid pictos," inquam, "laceras, puer invide, vultus?
An non sat telis pectora nostra tuis?"
5"In te nullus," ait, "locus est sine vulnere. vulnus
Addere vulneribus quid nisi lasso manus?"
"Te lassas," dixi, "magis hic, nam spicula perdis
Et flammas: caret haec picta tabella anima."
"Hoc verum," inquit, "habet praeclara at Caelia numen,
10Aspectu ut caleant omnia picta suo."

154. de Cupidine

Cum puerum Veneris vulgus spectaret inermem,
Vulgus ait, "cur es factus inermis, Amor?"
Respondit genetrix, "pro certis ecce! sagittis
Utitur illius pectore, et astra ferit."

155. de Caeliae reticulo

Reticulum ex auro intextum rutilante venustam
Vestierat frontem vestieratque comas.
Quod cum vidit Amor, dixit, "flammatur amore
Caelia, nam gignunt aurea fila faces."
5"Non hoc," Cypris ait. "nihil est ut carius auro,
Sic illa in toto carius orbe nihil.
Sed, miror, quare, quare illud vulnerat aurum?
Ut video, longa cum face tela iacit."
"Falleris," inquit Amor; "non aurum vulnus, at illi,
10Illi oculi faciunt. aspice! saxa terunt!"

156. de Caelia et Cupidine

Forte videns natum Veneris per prata vagantem
Caelia fronte placens, Caelia crine placens,
"Pone arcum et certemus," ait; "pone arma facesque,
Hic tibi si mecum proelia inire libet."
5Illi dicit Amor, "si pono haec arma, quid in te
Nudus agam? pugnax tu magis atque potens.
At si bella placent, et stat tibi tanta libido
Certandi, tela hac lege repono mea,
Ut claudas oculos (oculi fulgore perurunt),
10Ut frenes linguam (lingua diserta necat)."
"Nil horum impediet" pulchra "haec certamina," fatur Caelia,
"Claudo libens lumina, lingua silet."
Non exspectat Amor, sed in aere tollitur alis
Et fugit, exclamans, "sat tua forma potest!"

157. ad Caeliam

Si deus est Amor, et pacem meditatur, et optat
Quae bona sunt, cur non hunc celebrabo deum?

158. de Venere et Cupidine

Forte sub umbrosa requiescens arbore Cypris
In gremio puerum foverat aligerum.
Cypridis abscedit gremio puer aliger; illa
De somno surgens quaerit anhela deum.
5Quaerenti exclamat genetrici vulgus, "Amorem,
Quem quaeris, splendens Caelia surripuit."

159. ad Caeliam

Ut scirem quanto sim tecum iunctus amore
Atque fide, misi cor tibi. non rediit.
Hospitium praedulce tuum. non amplius optat
Hos artus; gremio gaudet adesse tuo.
5Post, gemitum eieci, qui cordis nuntius esset.
Illum etiam, est quamquam saepe reversus, habes.
Nescit ubi sit cor, nec novit dicere; solum
Spirat, et exusti pectoris auget onus.
Illi saepe loquor, "quid agit mea Caelia? quid cor?"
10Nil referens, linquit corpus inane, fugit.
At nunc mitto animam, quae si non ipsa redibit,
Protinus infelix hac tumulabor humo.

160. ad eandem

Quid speculum spectas? vis verum nosse colorem,
Quantaque sit vultus gratia viva tui?
Aspicias cum mitto tibi mea saucia corda:
Illic te docta cuspide pinxit Amor.

161. de Caelia et libello

Cum legeret scriptas in parvo codice flammas
Caelia, "mentitur qualia scriptor!" ait.
"Non sic exardet, nec sum tam pulchra decensque,
Ut fatur; sunt haec cortice vana magis!"
5Tunc codex, chartis qui volvebatur apertis,
Ter voluit, nequivit voce referre sonos.
Hoc fecit: vacuo misit suspiria caelo.
Et mecum in cinerem, igne crematus, abit.

162. de Caelia et Cupidine

Vidit Amor dominam. stupuit. cecidere sagittae.
Armavit sese Caelia. fugit Amor.

163. de seipso et Flore dialogus

Bellule flos, salve. quis te, bellule flos, misit?
Illa tibi Aetnaeos quae iaculata faces.
Flaccescis, cerno. sic vultus flaccet amantis;
Maerenti sic stat, sic stat in ore color.
5I nunc ad dominam retroque revertere. non id
Significas, quamvis sit mihi nulla quies;
Sed, quoniam viridem non servas usque decorem,
Quam cito crudelis deperit illa, doces.

164. de Venere et Diana

Sumeret a labiis cum basia Cypris Adonis,
"Lasciva es," dixit casta Diana, "nimis."
"Quod sum," Cypris ait, "fateor; lascivior, hoc tu
Clam facis: Hippolytus tecum in amore manet."

165. de Caeliae cantu

Gaudebam, audivi dominam cum voce canentem,
Gaudebam. qualis tunc mihi, qualis erat!
Ex umeris nullo fluitabant ordine crines,
Et nulla nitidus stabat ab arte color.
5Tunc mage compta mihi, mage tunc formosa decensque
Visa fuit; poterat saxa movere sono.
Sed, quia nulla diu firmantur gaudia, volvit
Forte oculos, videor, visa repente dolet.
Lingua ciens cantum silet, et sua plectra recondit.
10Turbatur, misero multa minatur, abit.
Deseror infelix, avulso corde, cadoque,
Acclinans oculos mortuus. illa redit.
Ilico ut aspexit consumpti corporis ossa,
Colligit et nullo funere condit humi.
15Impia, nil maerens, haud plenum carmen ibidem
Inscripsit, dulci hic voce peremptus amans.

166. ad lectorem

Si tibi non placeo, placeo mihi. lector, abibis.
Hoc satis, auctori si sua scripta placent.

167. de Amore

In tabula primus tenerum qui pinxit Amorem,
Ingenio et docta non fuit ille manu.
Non puer est qui Pana potest superare fretumque
Qui domat et terras, aera, quique polos.
5Non caecum dicam: pungentibus utitur armis,
Et quicumque ferit, num sine luce ferit?
Non findit latum pernicibus aethera pennis;
Sic nunquam a nostro corpore fixus abit.
Non mihi nudus erit: spoliat qui membra deorum
10Quique hominum, nunquid veste carebit inops?
Dum loquor id, ridens inquit mihi Caelia, "Amorem
Pingere vis? Vultus aspice! pinge meos."

168. de seipso dialogus

Dic, cur in vultu sic palles? sanguis ad ima
Corda fluit, quae sunt paene cremata rogis.
Cur defles? magnos ut lapsa hos unda calores
Molliat; in casso corpore flamma furit.
5Cur gemis? ambesos ut amabile frigus in artus
Currat, et insanas temperet aura faces.
Cur quereris solus? solus comburor ab igne.
Qui non credit, amet, nunc ego sicut amo.
Cur non in mutos cineres converteris? ingens,
10Ingens id dominae non sinit esse gelu.

169. ad Caeliam

Ni lacrimae fluerent, in flammam totus abirem,
Et, ni flamma foret, diffluerem lacrimis.
Sic servor lacrimis, sic flamma servor. adurar
Aut lacrimer, vitam praebet utrumque obeam.

170. de Caelia et Borea

Ut Boreas ussit glaciali frigore flores,
Ausa est in Boream Caelia probra loqui.
"Audes, nympha, deum petulante lacessere lingua?"
Respondit Boreas. "num tibi notus ego?
5Te rapiam levibus sublimem in nubila pennis,
Et iungere meo praeda coacta toro."
Substitit illa ferox, ut saxum in montibus altis
Quod ruere e summa rupe procella nequit.
Non potis ille frui quod amat. dat basia labris.
10Nunc magis illa gelu labra notata placent.
Denique tanta fuit dulcedo et tanta voluptas,
Arserit amisso ut frigore ventus amans.

171. ad Caeliam

Dum laetor vivo, morior dum tristor. abibo
Laetus ego, postquam cura perire facit.

172. ad eandem

Cum sumis citharam et diffundis in aera cantum,
Saxa avidis pendent auribus, aura silet.
Cum solvis crines vento, Dictynna videris,
In silvis quando caede cruentat apros.
5Cum rides, laeti discerpunt nubila venti.
Cum loqueris, fulgent sidera, vernat humus.
Cum motas oculos, quid non Amor impius audet?
Audet et irato praeripere arma Iovi.
Cum graderis, te tota cohors miratur euntem,
10Tota cohors passus laudat amatque tuos.
Sed, quia maturae non carpis poma iuventae,
Haec in tam pulchro corpore sunt lacrimae.

173. ad Caeliam

Cur immortalem te reris? pone tumentes
Fastus. mortalis fis pietate carens.

174. de Iove et Iunone

Iuppiter, insani dum saeva Cupidinis arma
Et nequit accensas pertolerare faces,
"Iane biceps, caeli custos, mihi limina pande,
Pande, nec hoc unquam sentiat uxor," ait.
5Sensit ut hoc uxor, turbatur, et undique fluctus
Ore vomit, liquida fit magis atra pice.
Irruere in magnum magna cum voce Tonantem
Audet, et illius detrahit arma manu.
Clavigerum terret Ianum, lustratque per omnes
10Terras, si videat quo vir in igne calet.
Nunc huc, nunc illuc dum torvo lumine se fert,
Aspectu patuit Caelia pulchra suo.
Quam simul ut vidit, caecas exarsit in iras,
Atque inquit, "senti quid mea regna queunt".
15Dum rotat et piceo contorquet ab aethere fulmen,
Illud in haec durus pectora flexit Amor.

175. de Caelia et Amore

Vidit ut aethereos oculos Amor illius, inquit,
Inquit Amor, "nulla hac pulchra puella magis."
Sensit ut immites animos Amor illius, inquit,
Inquit Amor, "nulla hac saeva puella magis."

176. de seipso

Dum canerem et citharam pulsarem pectine solus,
Solus apud dominae, nocte silente, fores,
Audivi, fateor, vocem. sic dixit: "amator,
Stultus es. in ventos irrita verba fluunt."
5Respondi nil esse, "loquor, quodcunque sed aegrum
Saepe iuvat poenas promere voce suas.
Haec mihi, non aliis refero. sint sidera testes,
Et, si surda manent sidera, saxa precor,
Et ventos, nubesque atras, et limina, quae me
10Excludunt: sunt haec verba doloris; amo."

177. de Cupidine querente

Hic arma atque faces et myrtea serta rosasque
Linquo, quibus quondam gloria parta fuit.
Linquo sales ludosque meos, atque omnia pulchra
Quaeque Charis docuit, quaeque venusta parens.
5Exuor hic levibus pennis et lumine claro.
Externas (o sors!) cogor adire vias.
Sed vos hoc unum moneo (parete monenti;
Certa loquor, sunt haec certa probata mihi):
Evitate malum. potuit quae laedere divos,
10Vos laedet. quando ridet, abeste! necat.

178. de seipso

Fles, rides, gaudes, maeres, requiescis, oberras.
Non mirum: vita est talis amantis amo.

179. ad amicos

Exoriens postquam decoravit Caelia terram,
Vidit et erecto lumine tecta deum,
Cor dedit huic Pallas, Venus ora, Diana pharetram
Atque arcum, doctam pulcher Apollo lyram,
5Urentes oculos Erato, linguamque disertus
Mercurius, Iuno bracchia, Mars animos,
Iuppiter incessum, flavos Aurora capillos,
Ornatum Charites, spicula blandus Amor.
Omnia de magnis dis possidet, omnia, amici.
10Unde, unde huic tanta est, dicite, saevitia?

180. ad Caeliam

Post obitum non marmor erit, non atra sepulcrum
Terra mihi; in membris, diva, iacebo tuis.

181. ad Caeliam

Sim procul a risu, nec cernam cornua Lunae,
Nec Phoebi auricomum luce nitente caput,
Me caeca exculcet fortuna, et nubila caelum
Condant, hanc ingens obruat unda ratem,
5Praetendat cupidus fraudes et crimina livor,
Deliteat tenebris fama decusque meum,
Exsul ab his abigar terris, sim segnis inersque,
Et videam ante oculos funera nigra meos,
Nugata est quicquid mea Musa feratur in ignes,
10Dummodo me spectes, Caelia, laetus ero.

182. de Caelia

Forte meam tangens dextram, sic Caelia dixit:
"Mentiris, nec amas; algida dextra tua est."
"Verus amans," inquam, "facibus comburitur intus.
En, calet in tacito corde sepulta Venus.
5Respice pallorem. sum pulvis et umbra. recessit
Spiritus, inque meis ossibus Aetna furit.
Tellurem vidi densa canere pruina,
Quae tamen ex ima parte perusta fuit.
Assimilor silici quae caecos integit ignes,
10Et riget, ob canas frigida facta nives;
Et fluerem in cineres et in auras ustus abirem,
Sed tua me vivum bruma geluque tenet."

183. Caeliae statua

Qui gelida sub rupe fui lapis, ora venusta
Nunc refero et vultus, diva puella, tuos.
Sculptori debes, sed debes plurima vati.
Hic polit, ille canit. quod canit, illud habes.
5Ut nosti, lapidem teret hora fugacior Euro,
At bene quod canitur, non teret hora fugax.
Hic sum muta silex, at carmine vulgor et ore
Verba loquor, toto cernor in orbe nitens.
Non adsit cantus, remanebit vita calorque
10Vatis, ero vatis viva calore tui.

184. de seipso

Ad fontem dum ploro, mihi fons inquit, "ut ardor
Sedetur, gelidi suscipe fontis aquas."
"Flumina oborta meis sunt," inquam, "fletibus, ignes
Non sedant; posito ut sulfure taeda cremor."
5Sic ego, sed subitis arsit fons ignibus: ignes
E nostro ingentes pectore iecit Amor.

185. ad Caeliam

Saepe duces volui et reges et proelia versu
Dicere, sed vires debilitavit amor.
Ut te conspexi, tanto fulgore nitentem,
"Ite procul, caedes!" dixi ego. "bella, procul!
5Cantetur numeris, cantetur Caelia plectro."
Sed cum tentavi dicere, nullus eram.
In fletus abit maestas vox, plena querelae,
Et tantum poenas promere cura fuit.

186. de Caelia

Exiret dominae dum pulchro pectore flamma,
Ureret et silices et freta, Cypris ait,
"Caelia si friget, cur nunc ita conicit ignes,
Eius et aspectu terra polusque calet?"
5Sic pharetratus Amor matri respondit: "amantis
Illinc cor flammas, non sua forma iacit."

187. ad Caeliae statuam

Artificis studiosa manus dedit omnia, sed non
Mollescis digitis, dulcis imago, meis.
Tango, dura manes. non dura haec marmora, tactu
Mollesco; est durus Caelia dura lapis.

188. de Zephyro et Caelia

Irroraret agros Zephyrus cum flatibus, et ver
Duceret et flores, Caelia visa fuit.
Hac visa, dimittit agros, dimittit honores
Veris, dimittit munera floris amat.
5Factus amans, coepit dulces effundere flatus,
Et flando optatum coepit adire femur.
Protinus, incluso sic intus flamine, venter
Intumuit, facilis sed prope partus erat.
Credite, mira loquor: fulgenti lumine campos,
10Ver risu, flores vocibus haec peperit.

189. ad eandem

Marmor erat pulchrae qui viderat ora Medusae,
Viderit at si quis te, dea, dic, quid erit?
Durum marmor erit, stabitque in marmore duro
Spes, maeror, gemitus, poena, dolor, lacrimae.

190. rosa

Candida nuper eram, nunc sum rosa rubra. colorem
Hunc dat purpureis Caelia pulchra genis.

191. de suo fletu

Servat aquas limosa palus, mitisque redundat
Rivus aquis, et aquas, ut patet, aequor habet;
Fons diffundit aquas, et aquas dat flumen, aquasque
Stagna tenent, et aquis enitet ipse lacus.
5Lumina sed lacrimis faciunt haec plena paludem,
Rivum, aequor, fontem, flumina, stagna, lacum.

192. ad gryllum

Mortue grylle, iaces, agrestis Musa lyraeque
Naturale decus, mortue grylle, iaces.
Quid faciam posthac? nostri solamen amoris,
Solamen somni, mortue grylle, iaces.
5Excutiens alas pedibus, dic, grylle, Camenas,
Et mulce optatis pectora fixa modis!
Hei mihi! non audis. non dices amplius ignes,
Grylle, meos. tecum Terpsichorea iacet.
Ex lacrimis rorem tibi fundo, grylle, cremoque
10Hanc caveam, inque tuos diffluit usta rogos.
Grylle, vale. hac parva flores nascantur in urna,
Terraque sit cineri semper amoena tuo.

193. de suo voto

Non sequor obliquo saevos livore tyrannos,
Non cupio in volucri stare superbus equo.
Non posco ut nitidis surgant mihi tecta columnis,
Pulcher et in medio sit mihi rure locus.
5Non populi laudes, non plausus quaero theatri,
Non aurum aut comites militiaeque decus,
Non sacros fontes, non arva obsepta salictis,
Quicquid et ignavum denique vulgus amat.
Dum valeo, hoc cupio: teneris in amoribus esse,
10Haerere et thalamis, diva puella, tuis.

194. de Caelia

Veris honor flos est, ver terrae, sidera caeli.
Et caeli et terrae et Caelia veris honor.

195. ad Caeliam

In cinerem fuero si post mea fata solutus,
Ille tua excussus curret in ora cinis.
Hic repetet caelum si spiritus, arduus illinc
Et flammas mittet, mittet et arma necis.
5Si non legitimae complerim munera vitae,
Errabo ante tuas ossea larva domos.
Corporeos iterum si commutabor in artus,
Corpus habes corpus mole gravabo tuum.
Aere si pendam poenas, levis ibo, daboque
10Verbera. si mergar flumine, flumen eris.
Ad nubes iero, mittam de nubibus imbres.
Ignibus advolvar, te ferus igne petam.
Quicquid ero moriens, tecum crudelia, tecum
Bella geram. flagris flebis inulta meis.
15Si nihil evadam, nihil hoc torquebere crede,
Crede mihi, vultus persequar usque tuos.
Conabor Stygiis exire paludibus, etsi
Parca negat; rumpet Tartara laesus amor.
Nam tibi cum nequeam, dum vivo, reddere poenas,
20Exstinctus tanti vulneris ultor ero.

196. de viatore et seipso dialogus

Quis iacet hic? Veneris iacet hic pulcherrima proles,
Quam stravit forti Caelia pulchra manu.
Si deus hic, quare falcato decidit ense
Mortis, et in vili sic tumulatur humo?
5A cupido haec illi vis est generosa Tonante
Ut valeat terrae et bella movere polo.
Unde hoc? illa dea est cunctis speciosior astris.
Hac mundus quid nunc (aspice!) maius habet?
Non hic armatus, pharetra succinctus et arcu?
10Quid tum? succubuit: fortior illa fuit.
Aurea non mater flammas, non vitricus hastam
Exhibuit? contra bellica Pallas erat.
Aegida formosis mammis scutumque lacerto
Aptarat, dextrae tela trisulca patris.
15Non aderant Musae comites? non Phoebus et Euhan?
Hic puer, illa ingens; hic rudis, illa sagax.
Ergo quis exstincto posthac succedet Amori?
Huic pharetra, huic iaculum, huic flexilis arcus erit?
Imperium molle hoc. illa est castissima et Euro
20Saevior. heu! cui non funera ferret atrox?
In turbam rutili globulos deflecteret auri,
Ipsa sibi plumbi frigida dona daret.
En, nunc absque arcu et facibus domat omnia victrix.
Quod si pennatus regna teneret Amor?

197. de seipso

Si nitet auratis mea candida virgo capillis,
Et pulchro aequoreas vincit honore deas,
Effutire leves cur demens cogor amores,
Ferreque ut irrasus tam mala verba puer?
5Cur turbor toties, et inania murmura iacto?
Cur toties illuc irrequietus eo?
Heu, heu, quid feci? quo vertor? numina caelo
Aut nulla, aut certe non mala nostra vident.
Non potui esse silex, aut aequoris unda, vel alga,
10Sive cinis? ferrem non ego tanta miser.
Hoc peius, promo insanas ex pectore voces.
Nil prosunt voces, et tamen usque loquor.
Heu, quid agam melius? lanient haec dicta procellae,
Et, si quid chartis illino, flamma voret.
15Praeteriit, quae danda fuit virtutibus, aetas.
Quicquid ago video ventus et unda rapit.
Ista loqui nollem, niger obtegit omnia pulvis.
Obtegar, an vivam? vivere poena mihi.
Non est viventi nisi taetri funeris umbra,
20Si quicquam ingrati vita laboris habet.
Vivite, vos alii, quibus omnia iugiter affert
Laetus amor. gladium tu mea sume manus.
Ne trepida. rapidas cum spiritus ibit in auras,
Clamabit, "mortis Caelia causa fuit."

198. incertus auctor

Factus Amor mitis transfixo clausit amanti
Lumina, collegit corporis ossa Charis,
Tradidit inferias pia Cypris, carmen in ipsa
Urna Erato scripsit. tu lege, quisquis amas.
5Non hic corpus adest, non hic cinis ater, at una
Flamma calens. cremat haec. flamma. viator, abi.
erotopaegnion (A. M. Wilson, 1995).

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.

An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.

load Vocabulary Tool
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: