1
Iam celi convexa tenens, sidusque supernis
Sedibus admissum, memoras, narrasse profundum
Et mirum texisse metrum, dum terrea mentem
Celabat natura tuam, dum fervida seclo
5Diva fides, spes diva foret, dumque ignea tecum
Et virtus mansura tibi; at nunc prodere mundo
Summa iubes, recolende pater, que dulcius auris
Dum frueris. Licet ergo parem me haud talibus ausis
Nec dubitem, temptabo tamen, munimine tanti
10Fisus, ut aggrediar repetentem claustra monarcham,
Te rursus laudare patrem, iam morte repostum
Sideribus, scriptumque polo; tu respice nostros
Affectus, illosque iuva, tua proderit umbra,
Ut rutilet flavum producti seminis aurum.
2
15Cesserat ethereis celo pascendus et astris,
Exigui deserta loci secreta reposcens,
Ut pedibus subfixa Dei mens inclita dulces
Limpidius gustaret aquas, ignara laboris
Cure solliciti Marthe, comitata sororem,
20Celestinus apex, cunctis mirandus et orbis
Insolitus temptor, cautus tamen ipse recusat,
Ingenii metitus opes, cum pascua dudum
Florida virgultis melius sibi cognita poscit.
3
At summum sortitus erat Bonifacius inde
25Culmen apostolicum, celebri provectus honore
Assensuque patrum, sacram et sacrandus ad urbem
Accelerabat iter, monitis hunc ducere temptans,
Quem purum sanctumque putat; sed callida purum
Ne capiat fraus docta, timet, successibus ardens
30Efficitur; nam mane volens discedere presul
Parthenope, petiisse fugam precedere iussum
Comperit. En senior titubans discrimina secli
Et rursum violare specum, sub nocte quietos
Fallit et immersos sompno, sociosque laborum
35Custodesve sui, magnis anfractibus actos;
Et secum comitante uno, qui dogmate patris
Atque animi virtute viget, roburque inventa
Cinctus erat, celebris tendebat ad ardua celle
Sulmonis, remeare putans solitisque potiri.
40Sic dulces modulata sonos sub carcere docta
Picta avis, invasa iaculis, ubi libera celo est,
Remigat in caveam, res mira videntibus horror.
4
Sed presul procedit iter, solersque per omnes
Nuncia transmittit caute celatque recessus,
45Quidve velit; divam primamque ingressus in urbem,
Pontificum sublime opus, ac liquidare peruncto
Crismate cervicem regni diademate pressam,
Et veteres ritusque sacros Romanaque complet
Festa per effusam clero plaudentia Romam.
5
50Interea vigiles noscunt, discursibus apti,
Ad cellam rediisse virum, clausumque requirunt
Illic; nec licuit tantum comprehendere patrem,
Seu aberat, seu tectus erat, seu mira paventem
Gratia velarat, veluti devotio fratrum
55Certa tenet. Tandem multo defessa labore
Sollicitudo vagum discit sub littore Veste
Hunc fore, diffisum pelago; nam sanctior ille
Murro senex tacitos properabat adire recessus,
Occultasque plagas, Grecamque invisere terram,
60Ut lateat, sibimetque vacet, caveatque futuris
Scismatibus ne causa foret tantisque periclis.
Sed mare silvestrem fugiens celumque perosum,
Ipsiusque Dei parens obtutibus, almum,
Ter reiicit, ter fudit humo, ter carbasa vento
65Dispulit, et siccis navim detrusit arenis.
Qua naute novitate stupent, mirantur et herent,
Inspiciuntque patrem, quis sit, quo tendat, et unde
Disgressus rogitant. Quidni? Miracula terrent,
Et facies veneranda senis, suffultaque barba,
70Florida canities, vestis villosa, relucens
Simplicitas indocta plicas, vulgataque fama
Cedentem latitare patrem, regisque sonorum
Edictum, quibus exciti condicere temptant,
Coniciuntque, hunc esse Petrum, clausimque revelant.
75Sed quis tanta queat, tantumque obducere nomen?
Indubie viget igniculus sensimque patescit,
Et trahit avectos patris ad spectacula vultus;
Undique visendi causa concurritur, et qua
Perrecturus erat, subsistunt huncque verentes
80Inclinant, flectuntque genu, velluntque pilosum
Quadrapedem sessoris equum ac asinumque rudentem,
Preciduntque togam, morum fiducia tanta est.
Nam iusti meritis tergi sua crimina vulgus
Sperat, et incolumes reddi languoribus egros.
85Sic fugiens mundum mundo reducitur. O quam
Mundi crescit honos, laudisque insignia clarent,
Dum redit ad caulam, Latio dum congerit urnam
Pastoremque sequi mavult, ubi dulcia sumpsit
Pascua, montanis Murro nutritus in herbis,
90Solaturque suos desertos dogmate fratres.
6
Ac humilem comitans vallatumque undique turmis
Adscitisque aliis clara virtute modestis,
Quos sublimis apex Bonifacius atque secundus
Rex Carolus misere illi, deduxit euntem
95Murronem, grate susceptum, plurima dantem
Si cuperet; propriaque domo formosius apta
Collocat hunc presul, blandeque amplectitur almum
Alloquiturque senem placidis sermonibus heros;
In tantumque pium movet, ut consistere promptus
100Arce velit castri Fumonis, sique resedit,
Que vehitur celso sublimis ad ethera colle,
Non facilis gressu, nec bello pervia et armis.
Sic munita situ est; inibique fluenter
Exhibitus sociisque datis, sed celica spirans
105Parce usus parceque tulit, moresque priores
Observare studet, memorans in pectore celum.
7
Iamque aderat tempus, qua sors humana senectam
Expeteret, celumque senex, patriamque manentem
Advena, contemptor mundi, civesque superni
110Concivem, servumque Deus sua premia prestans
E merito, gemmis crasso vernantibus auro
Serta caput cingi, fungi perfectius haustis
Seque Deo; gelidum siccis humoribus ardens
Febris adest, stimulatque senem, sacrisque potitum
115Exhalare piam cogit hunc ad sidera mentem.
O felix papale decus supremaque calcans
Queque, supergressus vincensque per omnia luxum,
Ingrederis celeste solum, terrasque supernis
Commutas, fineque probas te attingere palmam.
8
120Cuius in abscessu rutilans in lumine parva
Parva tamen, quia parvus erat, nam mente subestans,
Crux micat insignis, visa est vertigine versa,
Ut magis eniteat, iussisque in singula subdi
Hunc doceat, memoremque crucis, memoremque laborum
125Huncque cruci fixum mundo, mundumque vicissim.
9
Inde Ferentinum delatum corpus honesto
Ingeritur tumulo manibus sub dogmate fratrum.
In que loco stantum digne sollempniter actis
Exequiis, dum cardo preest a presule missus,
130Et celebrem sublimis apex Bonifacius heros
Missam doctus ait Rome. Reverentia quidni
Promeruit patris: quondam diademate fulsit
Papali, mirusque fuit virtutibus orbi.
10
Post que grata suis succedunt secula votis,
135Et redeunt proni, submotis nisibus illi,
Aggressi Siculas longo iam tempore terras
Aragones, vallantque piam dulcedine pacem
Coniugiis, pelagi bellorum turbida passi
Fluctibus, et rident magno huic agitata per orbem
140Pontifici, ac variis replentur tempora miris.
11
Quorum uno fama celebri, seclisque salubri
Centeno largitur opes, ceu carmina dudum
Nostra canunt, reseratque prose diffusio nostra;
Discite centeno detergi crimina Phebo,
145Discite, si latebras scabrosi criminis ora
Depromant contrita sinu, dum circulus anni
Girat, perque dies quindenos exter, et urbis
Incola tricenos, delubra patentia patrum
Etherei Petri Pauli quoque gentibus almi
150Doctoris subeant, ubi congerit urna sepultos.
12
Multa facit, multosque iuvat, multique gravatos
Se reputant. Nonus dum sic elabitur annus,
Heu! gravis alluvies, funesta et morbida, nostris
Nec seclis audita lues prorumpit, et audens
155Ingruit. En capitur residens sublimis in alta
Sede Petri, summa Christique vicarius urbe.
Urbe sua, tectisque suis, manibusque suorum
Quaque satus, raptis congestis undique gazis.
Qui scelerum actores, que causa, quidve repensum
160Quid loquimur? Radiante die trinaque labante,
Irruit in stolidos plebs docta furentibus armis;
Hos cerebro, quosdamque manu, quosdamque recisis
Naribus evertit, capitur qui maximus horum
Extiterat; summusque pater iam carcere liber
165Protinus hunc solvit; rediens festinus in almam
Urbem, quippe sacram, miro circumdatus orbe
Vallatusque armis. O mira potentia tantis
Enodata malis! Numquam sic glorius armis,
Sic festus susceptus ea, cleroque decorus
170Insignisve fuit, cunctos ubi ferrea texunt.
Prima patrem sedes Laterani suscipit, inde
Etherei Petri, cuius miracula seclo
Clara patent; siquidem proprium defendere servum
Tutarique patrem cure est, devotius illi
175Obnixum, tumuloque suo procumbere templo
Claviger imperitat. Pauco nam tempore fluxo
Decursoque die, lecto prostratus anhelus
Procubuit, fassusque fidem veramque professus
Romane ecclesie, Christo tunc redditur almus
180Spiritus, et sevi nescit iam iudicis iram,
Sed mitem placidamque patris, celi credere fas est.
13
Roma novis concussa fremit, sevumque minatur
Martis opus, ceptas timor est prorumpere flammas
Et clarere palam, stipulas celi conditus ignis
185Incendit facilis; Christi at clementia tantis
Occurrit, limphasque iacit. Benedictus eodem
Tempore suscipitur, vir clarus, cumque coronam
Cepisset frigiique decus, dum curreret annus,
Et sedes Romana vacat Perusina per alta.
14
190Undenusque fluens magno sub turbine mensis
Bertrandum elegit, cuius nec tempora nobis
Prodere dat volitum, dictum cognomine del Got.
Unum flere libet: nono iam prefuit anno
Urbe procul, gradibus Roma provectus ab ipsa.
195Germanusque suus, qui Lugdunensis et inde
Cardo fuit, Romanus apex de stipite Vasco
Clemens dictus erat, distansque ad culmina vectus.
15
Quo cetum mandante alpes transire, vel omnem,
Vel partem, levita prior procedere promptus
200Decubuit moriens, toto presente senatu
Exequiis, laus digna viro; memorandaque pandam
Ipsius sermone brevi, si hunc claudere metro est.
Si pietas, si recta fides, si candida quemquam
Ornavit titulis clero laudanda venustas,
205Te tulit ante patrem, tecum puerilibus annis
Concrevit, cunctosque tibi virtutis amictus
Induit. En fortem monstrant adversa, modestum
Prospera, prudentem finis, mensura refertum,
Devotumque Deo lacrime, iustumque fatentur
210Munda manus, sincerus amor, zelusque calescens
Ecclesie, quamque esse caput, quamque esse magistram
Credideras, servasque fidem; nam cardine vexit
Te iuvenem, te natum Ursa, teque urbe coruscum
Pollentemque genus; multis ornaris et ornas
215Eloquium sermone gravi, fervesque disertus
Ingenio studioque simul, qua doctus utroque
Efficeris, merito magnos conscendis honores
Magnus, et his auctus fulget sub nomine virtus.
Fulget et Ursa domus, dum fis levita, Mathee,
220Cui Rubei cognomen erat, cardoque iuventa,
Et senio confractus abis pandisque futuris
Te moriente mori. Non sic datur omnibus unum
Vivere; quo cauti vigilemus, et inscia sortis
Atque hore, mens ipsa vacet rogitare salutem.
225Quam te promeritum miseratio pauperis effert,
Queque sacro Elistea dedit, corpusque repostum
Illesum miranda tuum res fudit in urbem,
Membra genis, unguesque manu, firmosque capillos
Vertice quosque artus nono redolentia Phebo,
230Que stabili allusere animo niveoque pudori.
16
Convenere patres trans Alpes, quaque rapacem
Influit in Rhodanum pallens mitisque Sagona,
Lugdunumque suo reddunt munimine septum.
Hic freni diadema ferens dextratur habenis
235Francorum a rege illustri, signumque verendum
Occurrit, diadema cadens, nam pressus in arto
Atque ruinoso cecidit sub pondere muri.
Oppressique fuere alii, dum frena tenerent
Magnanimes. Quid tanta velint, disquirere vanum est
240Auguriis, novitque Deus monstrare futurum.
17
Hoc residens rex grande movet, sumpsitque verenter
Summus apex, veneranda Petri committere gesta
Inquirenda procul, patribus suadentibus unum
Illud idem. Variis consistimus inde sub oris,
245Oceani pelago confinibus, ante Garonam
Burdegalis, posita Pictavis flumine parvo
Ambita, Rhodanique plenum concernimus alvum
Avenione siti; sacrum recipitque Vienna
Concilium octavi mensis, paulumque moramur
250Avenione iterum. Datur illic debita nostro
Gloria, diffusis quam nobis texere voti est.
This text is part of:
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
1 de celebri sancti Petri de Murrone heremite, | qui sponte papatui cedens ad heremum rediit, | canonizatione liber primus
2 continuatio huius operis ad finem alterius, | quod idem actor fecerat, narratio incipit
3 quomodo cum papa Bonifacius octavus Neapoli post renunciationem | fratris Petrii electus in papam vellet eum secum ducere, | idem frater Petrus occulte fugit
4 de coronatione et consecratione pape Bonifacii | Rome ad cotinuationem operis succincte narrata
5 quomodo frater Petrus non fuit inventus in cella | supra Sulmonem, sed in littore Veste civitatis
6 quomodo frater Petrus inventus Veste deducitur | ad papam Bonifacium Anagniam et tandem positus est | volens in Rocca Fumonis
7 de obitu fratris Petri de Murrone
8 miraculum de cruce, que apparuit in eius morte
9 de sepultura eius Ferentini et exequiis
10 quomodo tempore Bonifacii Federicus de domo Aragonie | ex una parte et Carolus secundus rex Sicilie ex alia parte | ad pacem venerunt quibusdam parentelis factis
11 de indulgencia omnium peccatorum concessa basilicis apostolorum | quolibet centesimo per papam Bonifacium octavum
12 de captione pape Bonifacii Anagnie et eius liberatione tertia die
13 de creatione Benedicti pape undecimi qui statim | mortuo Bonifacio infra decem dies fuit electus
14 de creatione archiepiscopi Burdegalensis in papam, | qui dictus est Clemens quintus
15 de obitu Domini Matthei Rubei cardinalis Perusii | et eius epitaphio
16 de coronatione pape Clementis quinti facta Lugduni, | rege Francorum presente et casu, qui accidit in ea
17 quomodo Clemens papa quintus stans Lugduni commisit inquiri | de vita et miraculis fratris Petri de Murrone | rege Francorum hoc supplicante
opus metricum (F.-X. Seppelt, 1921).
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.